عایق برودتی چیست؟ و کاربرد آن

در دنیای امروزی که مصرف انرژی و محافظت از محیط زیست اهمیت زیادی دارند، استفاده از عایق برودتی به عنوان یک فناوری مهم در صنایع مختلف برای کاهش انتقال حرارت و حفظ دما به منظور کاهش هدررفت انرژی و بهبود کارایی سیستم‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله از پورتال جامع مهندسین ایران، به بررسی تعریف و کاربردهای عایق برودتی خواهیم پرداخت.

عایق برودتی چیست؟

 عایق برودتی برای جلوگیری از انتقال سرما به بیرون و درون ساختمان استفاده می‌شود و نقش بسیار مهمی در صنعت ساختمان دارد. هدف اصلی از استفاده از عایق برودتی، کاهش هدررفت انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی است.

عایق برودتی به چند دسته تقسیم می شود؟

عایق برودتی می‌تواند به دو دسته معدنی و پلیمری تقسیم شود. عایق‌های معدنی معمولاً از موادی مانند پشم سنگ و پشم شیشه تهیه می‌شوند و برای مقاومت بالا در برابر حرارت و عوامل دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عایق‌ها به دلیل مقاومت فوق‌العاده‌ای که در برابر حرارت و آتش دارند، در مواقعی که ایمنی ساختمان در برابر حریق اهمیت دارد، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند.

علاوه بر آن، عایق‌های برودتی معدنی و پلیمری در مکان‌های مختلف ساختمان استفاده می‌شوند. این عایق‌ها معمولاً در سقف، دیوارها، کف، لوله‌های سرمایشی و گرمایشی، و کانال‌های هوا مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از عایق برودتی در این مکان‌ها، انتقال حرارت به بیرون یا داخل ساختمان مهار می‌شود و دمای مطلوب در داخل ساختمان حفظ می‌شود.

انواع عایق های برودتی

• عایق الاستومری
• عایق پشم سنگ
• عایق پشم شیشه
• عایق پلی استایرن
• عایق پلی یورتان

عایق الاستومری

عایق الاستومری از جمله عایق های برودتی پرکاربرد محسوب می شود که دارای ساختار سلولی بسته می باشد. این عایق انعطاف پذیری بالایی داشته و به دو صورت رولی و لوله ای تولید و به بازار عرضه می شود. عایق های رولی با ضخامت ۶ تا ۵۰ میلی متر و عایق های لوله ای با طول دو متر و قطر ۶ تا ۱۱۴ میلی متر تولید می شوند.

عایق الاستومری از نیتریل فوم تشکیل شده و ضریب مقاوت آن در برابر بخار آب و حرارت بالا می باشد. عایق الاستومری در برابر نفوذ آب و بخار آب مقاوم است و این مواد را به خود جذب نمی کند.

ضریب انتقال حرارتی عایق الاستومری پایین می باشد، به همین دلیل در مکان های مختلفی از جمله تاسیسات ساختمانی، کانال ها، بویلرها، لوله های سرد و گرم، سقف سوله ها، چیلر، لوله های انتقال گاز و نفت، مخازن، سیستم های تهویه مطبوع و صنعت خودرو مورد استفاده قرار می گیرد.

در کنار تمام این مزایایی که ذکر کردیم، عایق های الاستومری معایبی نیز دارند از جمله این که قیمت بالاتری نسبت به عایق پشم سنگ و پشم شیشه دارند. همچنین این عایق ها به دلیل ساختار سلولی بسته ای که دارند، اگر در مجاورت طولانی با گرمای زیاد قرار بگیرند، امکان دارد که به تدریج شکسته و خرد شوند.

عایق پشم سنگ

پشم سنگ از جمله عایق های معدنی پرکاربرد در صنایع مختلف محسوب می شود که علاوه بر عایق حرارتی و برودتی، نوعی عایق حرارتی و صوتی و ضد حریق نیز محسوب می شود. عایق های پشم سنگ ضد آلرژی هستند و هیچ مشکلی برای انسان ایجاد نمی کنند.

طول عمر این عایق ها بسیار بالا می باشد و مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی و باکتری ها و قارچ ها دارند. عایق پشم سنگ به خوبی از ورود و خروج سرما و گرما به ساختمان جلوگیری می کند و تاثیر زیادی در کاهش هزینه های سرمایشی و گرمایشی و هدر رفت انرژی ایفا می کند.

پشم سنگ در انواع رولی، تخته ای، لحافی و پتویی در بازار موجود می باشد. عایق تخته ای معمولا برای سقف و دیواره ها، عایق لحافی برای کف ساختمان و عایق پتویی برای ایزوله کردن موتورخانه ها، استفاده می شود.

عایق پشم شیشه

پشم شیشه نیز نوعی عایق حرارتی و برودتی محسوب می شود که قدمت زیادی دارد. این عایق مقاومت بالایی در برابر حرارت و آتش دارد و در صورتی که در معرض آن قرار گیرد، گاز سمی تولید نمی کند و منجر به گسترش آتش نخواهد شد. پشم شیشه عایقی سبک است و از آن در عایق بندی سقف، دیوارها و لوله ها استفاده می شود.

پشم شیشه علاوه بر این که به عنوان عایق حرارتی و برودتی از انتقال سرما و گرما به داخل ساختمان جلوگیری می کند، عایق صوتی نیز محسوب می شود و مانع از ورود و خروج صدا به داخل ساختمان می شود.

لازم به ذکر است که الیاف پشم شیشه ممکن است حساسیت ایجاد کند، به همین دلیل هنگام عایق کاری سطوح باید از ماسک و دستکش استفاده شود. عایق برودتی و حرارتی پشم شیشه به منظور عایق کاری لوله ها، سقف، دیوارها، مخازن و کانال های هوایی مورد استفاده قرار می گیرد.

عایق پلی استایرن

فوم XPS یا عایق پلی استایرن، عایقی بسیار مناسب و کاربردی برای کاهش هزینه های گرمایشی و سرمایشی ساختمان محسوب می شود و به طور گسترده از ورود و خروج گرما و سرما از ساختمان جلوگیری به عمل می آورد. این عایق دوستدار طبیعت بوده و می توان آن را مجددا بازیافت و استفاده نمود.

فوم ایکس پی اس حساسیت پوستی و تنفسی ایجاد نمی کند و علاوه بر اینکه عایق حرارتی و برودتی بسیار مناسبی است، به منظور جلوگیری از ورود و خروج صدا نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

از فوم پلی استایرن برای ایزوله کردن دیوار های دوجداره، انواع سقف ها، کف ساختمان، نمای ساختمان، سردخانه ها و ساخت ساندویچ پنل به منظور جلوگیری از حرارت و برودت استفاده می شود.

عایق پلی یورتان

نوع جدیدی از عایق های برودتی، پلی یورتان می باشد که در نما ساختمان، صنایع پتروشیمی، آب و فاضلاب، سقف ها و موتورخانه ها به منظور جلوگیری از ورود سرما و گرما مورد استفاده قرار می گیرد. عایق پلی یورتان علاوه بر کاربرد برودتی و حرارتی، به منظور ایزوله کردن ساختمان در برابر صدا و رطوبت نیز استفاده می شود.

ویژگی عایق های برودتی

ویژگی‌ها بستگی به نوع عایق برودتی و مواد استفاده شده داشته باشد. در ادامه، ویژگی‌های عمومی عایق‌های برودتی را برای شما توضیح می‌دهم:

• طول عمر و دوام: بسیاری از عایق‌های برودتی دارای طول عمر و دوام بالایی هستند. زمان طولانی استفاده از این عایق‌ها بدون تغییر کیفیت و عملکرد آنها از جمله مزیت‌های آنها است.
• مقاومت در برابر اشعه فرابنفش و نور خورشید: برخی از عایق‌های برودتی قابلیت مقاومت در برابر اشعه فرابنفش و نور خورشید را دارند. این ویژگی مهم است زیرا اجازه می‌دهد تا عایق برودتی در طولانی‌مدت از تابش مستقیم خورشید و عوامل محیطی دیگر آسیب نبیند.
• جلوگیری از نفوذ هوا: عایق‌های برودتی به طور عمده در جلوگیری از نفوذ هوا و انتقال حرارت از طریق شکاف‌ها و نقاط ضعف ساختمان مؤثر هستند. این ویژگی به کاهش هدررفت انرژی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک می‌کند.
• مقاومت در برابر میکروب‌ها و قارچ‌ها: برخی از عایق‌های برودتی دارای خاصیت ضدمیکروبیال و ضدقارچی هستند. این ویژگی باعث می‌شود عمر مفید عایق برودتی بیشتر شود و رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها درون آنها مهار شود.
• مقاومت در برابر عوامل شیمیایی و فشارهای فیزیکی: عایق‌های برودتی معمولاً مقاومت مناسبی در برابر عوامل شیمیایی مانند اسیدها، قلیاها و حلال‌ها دارند. همچنین، آنها معمولاً قابلیت مقاومت در برابر فشارهای فیزیکی مانند فشار، ضربه و ارتعاشات را نیز دارند.

کاربرد عایق برودتی

عایق برودتی در صنایع مختلفی کاربرد دارد. از جمله کاربردهای عایق برودتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردخانه ها: عایق برودتی در سردخانه ها برای جلوگیری از هدر رفتن سرمای تولید شده توسط سیستم های سرمایشی مورد استفاده قرار می گیرد.
• یخچال ها و فریزر ها: عایق برودتی در یخچال ها و فریزر ها برای حفظ سرمای داخل آن ها مورد استفاده قرار می گیرد.
• سیستم های تهویه مطبوع: عایق برودتی در سیستم های تهویه مطبوع برای جلوگیری از هدر رفتن سرمای تولید شده توسط سیستم های سرمایشی مورد استفاده قرار می گیرد.
• ساختمان ها: عایق برودتی در ساختمان ها برای جلوگیری از هدر رفتن سرمای تولید شده توسط سیستم های سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایا استفاده از عایق برودتی

استفاده از عایق برودتی مزایای متعددی دارد. از جمله مزایای استفاده از عایق برودتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش مصرف انرژی: عایق برودتی با جلوگیری از هدر رفتن سرمای تولید شده توسط سیستم های سرمایشی و گرمایشی، مصرف انرژی را کاهش می دهد.
• کاهش هزینه های انرژی: کاهش مصرف انرژی منجر به کاهش هزینه های انرژی می شود.
• بهبود بهره وری انرژی: عایق برودتی با بهبود بهره وری انرژی، باعث صرفه جویی در هزینه ها می شود.
• بهبود راحتی: عایق برودتی با حفظ دمای ثابت در محیط، باعث بهبود راحتی می شود.

در نتیجه، استفاده از عایق برودتی یک روش موثر برای کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه های انرژی، بهبود بهره وری انرژی، و بهبود راحتی است.