شناخت ساختار کابل برق و انواع آن موثر بر خریدی مناسب
کابل برق به منظور ارسال و انتقال انرژی الکتریکی به کار می رود که از تعدادی هادی تشکیل شده است که با استفاده از یک روکش به هم وصل می شوند. کابل ها با توجه به انواعی که دارند از ساختارهای مختلفی تشکیل شده اند که هر یک می توانند اجزای متفاوتی داشته باشند، اما تمام کابل ها یک سری ساختار مشابه دارند. کابل ها در بخش های مختلفی به کار می روند و کاربرد اصلی آن ها استفاده برای انتقال انرژی الکتریکی است. کابل از مهم ترین قطعات الکتریکی محسوب می شود که امروزه در جنبه های گوناگونی استفاده می گردد. کابل ها ساختار متفاوتی دارند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.
انواع کابل
کابل ها دارای انواع مختلفی هستند که از جمله آن ها عبارتند از:
- کابل فشار قوی
- کابل فشار متوسط
- کابل فشار ضعیف
- کابل ابزار دقیق
- کابل های ساختمانی
- کابل با عایق پی وی سی
- کابل برق با عایق پلی اتیلن
- کابل ابزار دقیق
ساختار سیم و کابل
سیم و کابل های برق برای این که بتوانند عملکرد خود را به خوبی انجام دهند، باید یکسری ساختار ها برخوردار باشند که به درستی عمل کنند. ساختارهای سیم و کابل بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی مشخص میشود. در اینجا ساختار کابل برق از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) هادی ( مهم ترین بخش کابل)
هادی، مهم ترین قسمت در ساختار کابل برق است که این وظیفه را بر عهده دارد تا جریان الکتریکی را منتقل کند. هادی ها عموما از مس و یا آلومینیوم تولید می شوند که آن ها AL و CU هم نام دارند. اگر بخواهیم مس و آلومینیوم را در ساختار هادی مقایسه کنیم، باید بگوییم که مس از وزن بالاتری به نسبت آلومینیوم برخوردار است و هدایت الکتریکی آن هم بیشتر می باشد. همین طور برای این که جریان از کابل آلومینیومی عبور کند، باید سطح مقطع کابل حدودا ۱.۶ برابر بیشتر از کابل مسی برای گذر همان مقدار جریان باشد، این سبب شده تا کابل های آلومینیومی قیمت کم تری به نسبت مسی داشته باشند. اما با این وجود برای کابل های فشار قوی، از آلومینیومی بیشتر استفاده می کنند تا توزیع جریان به خوبی انجام بگیرد.
۲) عایق کابل
برای این که هادی کابل کاملا بسته شود و جریان الکتریکی از آن منتقل نشود، از مواد عایق در ساختار کابل برق استفاده می کنند. مواد مختلفی به عنوان عایق استفاده می شوند، اما معمولا از PVC و XLPE بهره می گیرند.
PVC یا پلی وینیل کلراید همان طور که می دانید رایج ترین عایق محسوب می شود که در کابل های مختلف به خصوص ولتاژ کم استفاده می شود. در صورتی که XLPE اغلب در کابل های فشار زیاد به کار می رود. پلی اتیلن کراس با توجه به این که در درجه بیش از ۷۰ نرم می شود، مقدار مصرف آن کمی محدود تر از پی وی سی است؛ اما دارای طول عمر بیشتر، تحمل بالاتر در مقابل دما و مواد شیمیایی است و همین طور قیمت آن نسبت به پی وی سی بالاتر می باشد.
لازم به ذکر است که علاوه بر موارد گفته شده، یک سری عایق های دیگری هم وجود دارند که از جمله آن ها می توان به پلی اتیلن، کاغذهای روغنی، تی پی ای، فایبرگلاس و … اشاره کرد.
۳) غلاف کابل یا سپر رسانا
غلاف کابل یکی دیگر از بخش های آن است که به آن شیلد هم می گویند. غلافه معمولا نواری شکل بوده که از آلیاژ سرب و مس تشکیل می شود تا جلوی امواج الکترومغناطیس را بگیرد و همین طور مسیری برای گذر جریان های اشتباه کابل را فراهم کند. شیلدها به صورت سربی و یا مسی هستند که علاف سربی معمولا وزن سنگینی دارند و اتصال شان هم کمی سخت تر است، اما دارای ظرفیت جریان اشتباه بیشتری می باشند.
غلاف کابل کارایی دیگری که دارد این است که به شکل لایه ای روی کابل قرار می گیرد و از ورود ضربات فیزیکی و صدمان مکانیکی جلوگیری می کند.
۴)زره
زره یا آرمور به منظور محافظت مکانیکی از قسمت های زیرین کابل استفاده می شود. خود آرمور به سه دسته کلی نواری، سیمی و تخت تقسیم می شود که هر کدام یک سری زیرشاخه های مختلف دارند. کابل هایی که این پوشش را داشته باشند، می توانند در برابر جوندگان، ضربات و آسیب های فیزیکی و اجسام مقاومت کنند. کابل های زره دار مقاومت بیشتری به نسبت کابل های معمولی دارند و از خیلی خسارات جلوگیری می کنند. این لایه معمولا از آلومینیوم و یا فولاد ساخته می شود و بیشتر در جاهایی به کار می رود که کابل های معمولی دوام نمی آورند.
۴) ژاکت یا شیت بیرونی
آخرین لایه کابل ها شیت بیرونی است که از جنس پی وی سی یا CSP تولید می شود. این لایه به منظور محافظت الکتریکی و مقاومت در مقابل تغییرات آب و هوایی استفاده می شود. این لایه به عنوان محلی برای کد گذاری کابل ها در نظر گرفته می شود که در سازندگان نام کابل، برند سازنده، نام تجاری و استانداردها را روی آن ذکر می کنند. شیت بیرونی دارای قابلیت های زیادی است و در ساختار کابل ها اهمیت زیادی دارد.
برندهای تولید کننده کابل
ساختار کابل های برق معمولا در تمامی برندها یکسان است. اما معمولا بهترین برندهای تولید کننده سیم و کابل ساختار کابل برق را بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی تولید میکنند.
از جمله برترین برندهای تولید کننده کابل میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- سیم و کابل خراسان افشارنژاد
- سیم و کابل البرزالکتریک نور
- سیم و کابل سیمیا
- سیم و کابل ابهر
سیم و کابل همدان: صنایع همدان در سال ۱۳۶۱ شروع به تولید سیم و کابل فشار ضعیف با مطابق با استانداردISO9001 و ISO1400 کرد. در حال حاضر صنایع سیم و کابل همدان سالانه ۱۵۰۰۰تن گرانول PVC و ۷۵۰۰ تن مفتول مسی تولید میکند. از جمله تولیدات سیم و کابل همدان میتوان سیم افشان، سیم تلفن، کابل کنترل، کابل کواکسیال، کابل مقاوم در برابر آتش، کابل مخابراتی زمینی و هوایی را نام برد.
استاندارد های تولید کابل
در صنایع کابل سازی از استاندارد های مختلفی استفاده می شود که هر برند سازنده با توجه به آن تولیدات خود را آماده می کند، در نتیجه نمی توان برای تمام کابل یک سری استاندارد های مشخص در نظر داشت. استاندارد ها عموما روی آخرین لایه کابل ذکر می شوند. استانداردهای مختلفی وجود دارند که مهم ترین آن ها عبارتند از:
• استاندارد IEC: که یک موسسه استاندارد غیر دولتی می باشند که استاندارد های جهانی برای لوازم و تجهیزات الکترونیک و الکتریسیته مشخص می کند.
• استاندارد VDE: که برای کشور آلمان است و یک سری قوانین ایمنی برای کالا های الکتریکی در اروپا در نظر می گیرد.
• استاندارد ASTM: یک شرکت آمریکایی محسوب می شود که چندین سال است که یک سری استانداردها برای صنایع مختلف مشخص می کند.
• استاندارد ISIRI: این استاندارد در داخل کشور ما وجود دارد که از روی آن مواد مختلفی طراحی و تولید می شود.
