کارت گرافیک چیست؟ و آشنای با انواع، کاربرد های (Graphics Card)
کارت گرافیک یا گرافیک کارت، یکی از قطعات مهم درون یک سیستم کامپیوتری است که وظیفه پردازش و نمایش تصاویر و ویدئوها را بر عهده دارد. از زمان ظهور کامپیوترها، کارت گرافیکها با توجه به پیشرفت فناوری، به شکل چشمگیری تغییر کرده‌اند و در این راستا نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت تصاویر و اجرای بازی‌ها داشته‌اند. در این مقاله از پورتال جامع مهندسین ایران، به بررسی مفهوم کارت گرافیک، انواع آن و کاربردهای مختلف آن می‌پردازیم.
کارت گرافیک چیست؟
کارت گرافیک (Graphics Card)، که با نام‌های کارت نمایشگر، آداپتور گرافیک، کارت VGA و یا GPU نیز شناخته می‌شود، یک قطعه سخت‌افزاری است که وظیفه پردازش و تبدیل اطلاعات بصری به تصاویر قابل نمایش بر روی مانیتور را بر عهده دارد. به عبارت دیگر، کارت گرافیک رابط بین کامپیوتر و مانیتور شماست و تصاویر را به گونه‌ای پردازش می‌کند که برای انسان قابل فهم باشند.
انواع کارت گرافیک
روند تکامل فناوری کارت گرافیک منجر به طراحی و تولید انواع متفاوتی از کارت‌های گرافیک شده است. این انواع شامل موارد زیر می‌شوند:
- کارت گرافیک یکپارچه (Onboard)
- کارت گرافیک اختصاصی (Discrete)
کارت گرافیک یکپارچه (Onboard)
این نوع کارت گرافیک بر روی مادربورد تعبیه شده و به طور جداگانه نصب نمی‌شود. این نوع کارت گرافیک برای کارهای معمولی مانند وبگردی، تماشای فیلم و یا انجام بازی‌های سبک مناسب است.
مزایا کارت گرافیک یکپارچه:
- قیمت مناسب: به دلیل تعبیه شدن بر روی مادربورد، نیازی به خرید جداگانه کارت گرافیک نیست و قیمت نهایی سیستم را پایین می‌آورد.
- مصرف انرژی پایین: به دلیل قدرت پردازش کمتر، مصرف انرژی این نوع کارت گرافیکها پایین‌تر است.
- فضای کمتر: به دلیل عدم وجود کارت گرافیک جداگانه، فضای اشغالی در کیس کامپیوتر کمتر خواهد بود.
- تولید گرمای کمتر: به دلیل مصرف انرژی پایین، گرمای کمتری نیز تولید می‌کنند.
معایب کارت گرافیک یکپارچه:
- عملکرد ضعیف‌تر: برای کارهای گرافیکی سنگین مانند بازی‌های جدید، تدوین و رندرینگ ویدیو مناسب نیستند.
- حافظه اختصاصی: از حافظه رم سیستم به عنوان حافظه گرافیکی استفاده می‌کنند که می‌تواند بر عملکرد کلی سیستم تاثیر بگذارد.
- قابلیت ارتقا: امکان ارتقا و تعویض آنها به سادگی کارت گرافیک‌های جداگانه وجود ندارد.
کاربرد کارت گرافیک یکپارچه:
- کارهای روزمره: وبگردی، تماشای فیلم، چک کردن ایمیل، کار با نرم افزارهای اداری
- بازی‌های سبک: بازی‌های قدیمی یا بازی‌های جدید با تنظیمات گرافیکی پایین
- کارهای گرافیکی سبک: ویرایش عکس‌های ساده، طراحی‌های گرافیکی ساده
کارت گرافیک اختصاصی (Discrete)
این نوع کارت گرافیک به صورت جداگانه بر روی مادربورد نصب می‌شود و قدرت پردازش بسیار بالاتری نسبت به کارت گرافیک‌های یکپارچه دارد. کارت گرافیک‌های اختصاصی برای کارهای سنگین مانند بازی‌های کامپیوتری، ویرایش ویدئو، طراحی گرافیک و رندرینگ سه‌بعدی مناسب هستند.
مزایا کارت گرافیک اختصاصی:
- عملکرد قدرتمند: برای کارهای گرافیکی سنگین مانند بازی‌های جدید، تدوین و رندرینگ ویدیو، طراحی گرافیکی و رندرینگ سه‌بعدی مناسب هستند.
- حافظه اختصاصی: دارای حافظه گرافیکی اختصاصی (VRAM) هستند که به عملکرد بهتر و روان‌تر سیستم کمک می‌کند.
- قابلیت ارتقا: به سادگی قابل ارتقا و تعویض با کارت گرافیک‌های جدیدتر و قوی‌تر هستند.
معایب کارت گرافیک اختصاصی:
- قیمت بالا: به دلیل قدرت پردازش بالا، قیمت به مراتب گران‌تری نسبت به کارت گرافیک‌های یکپارچه دارند.
- مصرف انرژی بیشتر: به دلیل قدرت پردازش بالا، مصرف انرژی آنها نیز بیشتر است.
- فضای بیشتر: به دلیل وجود کارت گرافیک جداگانه، فضای اشغالی در کیس کامپیوتر بیشتر خواهد بود.
- تولید گرمای بیشتر: به دلیل مصرف انرژی بالا، گرمای بیشتری نیز تولید می‌کنند.
کاربرد کارت گرافیک اختصاصی:
- بازی‌های کامپیوتری: بازی‌های جدید با تنظیمات گرافیکی بالا
- ویرایش ویدئو: تدوین و رندرینگ ویدئوهای با کیفیت بالا
- طراحی گرافیک: طراحی‌های گرافیکی پیچیده و خلاقانه
- رندرینگ سه‌بعدی: رندرینگ مدل‌های سه‌بعدی و انیمیشن‌ها
مقایسه کارت گرافیک‌های یکپارچه و اختصاصی
| ویژگی | کارت گرافیک یکپارچه | کارت گرافیک اختصاصی |
|---|---|---|
| قیمت | ارزان | گران |
| قدرت پردازش | ضعیف | قوی |
| حافظه | از حافظه رم سیستم استفاده می‌کند | حافظه اختصاصی (VRAM) |
| قابلیت ارتقا | محدود | آسان |
| مصرف انرژی | پایین | بالا |
| فضای اشغالی | کم | زیاد |
| تولید گرما | کم | زیاد |
| کاربرد | کارهای روزمره، گاه به گاه | کارهای گرافیکی سنگین |
کاربردهای کارت گرافیک
- بازی‌های کامپیوتری: کارت گرافیک‌های قدرتمند برای اجرای بازی‌های کامپیوتری با کیفیت بالا و نرخ فریم ریت مناسب ضروری هستند.
- ویرایش ویدئو: ویرایش ویدئو، به خصوص ویدئوهای با کیفیت بالا، به پردازش گرافیکی سنگینی نیاز دارد که کارت گرافیک‌های اختصاصی می‌توانند این کار را به بهترین نحو انجام دهند.
- طراحی گرافیک: طراحان گرافیک برای خلق تصاویر و طرح‌های خلاقانه به کارت گرافیک‌های قدرتمند نیاز دارند.
- رندرینگ سه‌بعدی: رندرینگ سه‌بعدی فرآیندی است که در آن مدل‌های سه‌بعدی به تصاویر دوبعدی تبدیل می‌شوند. این فرآیند به پردازش گرافیکی سنگینی نیاز دارد که کارت گرافیک‌های اختصاصی می‌توانند آن را به سرعت انجام دهند.
- کاربردهای دیگر: کارت گرافیکها در کاربردهای دیگری مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، پردازش تصویر و رمزنگاری نیز استفاده می‌شوند.
نسل‌های کارت گرافیک
کارت‌های گرافیک در طول زمان در چندین نسل توسعه یافته‌اند. هر نسل از کارت‌های گرافیک با بهبودهای فنی و عملکردی نسبت به نسل قبلی خود همراه است. در زیر، به معرفی نسل‌های کارت گرافیک انویدیا (Nvidia) و ای ام دی (AMD)می پردازیم:
نسل‌های کارت گرافیک انویدیا (Nvidia)
- نسل اول (۱۹۹۵-۱۹۹۹): GeForce 256، Riva TNT
- نسل دوم (۲۰۰۰-۲۰۰۴): GeForce 2، GeForce 3، GeForce 4
- نسل سوم (۲۰۰۴-۲۰۰۶): GeForce 6، GeForce 7
- نسل چهارم (۲۰۰۶-۲۰۰۹): GeForce 8، GeForce 9
- نسل پنجم (۲۰۰۹-۲۰۱۲): GeForce GTX 400، GeForce GTX 500
- نسل ششم (۲۰۱۲-۲۰۱۴): GeForce GTX 600، GeForce GTX 700
- نسل هفتم (۲۰۱۴-۲۰۱۶): GeForce GTX 900
- نسل هشتم (۲۰۱۶-۲۰۱۸): GeForce GTX 1000
- نسل نهم (۲۰۱۸-۲۰۲۰): GeForce RTX 2000
- نسل دهم (۲۰۲۰-۲۰۲۲): GeForce RTX 3000
- نسل یازدهم (۲۰۲۲-اکنون): GeForce RTX 4000
نسل‌های کارت گرافیک ای ام دی (AMD)
- نسل اول (۲۰۰۰-۲۰۰۴): Radeon 7000، Radeon 8000
- نسل دوم (۲۰۰۵-۲۰۰۸): Radeon X1000، Radeon HD 2000
- نسل سوم (۲۰۰۸-۲۰۱۰): Radeon HD 3000، Radeon HD 4000
- نسل چهارم (۲۰۱۰-۲۰۱۲): Radeon HD 5000، Radeon HD 6000
- نسل پنجم (۲۰۱۲-۲۰۱۳): Radeon HD 7000
- نسل ششم (۲۰۱۳-۲۰۱۵): Radeon R9 200، Radeon R9 300
- نسل هفتم (۲۰۱۶-۲۰۱۷): Radeon RX 400، Radeon RX 500
- نسل هشتم (۲۰۱۷-۲۰۱۹): Radeon RX Vega
- نسل نهم (۲۰۱۹-۲۰۲۰): Radeon RX 5000
- نسل دهم (۲۰۲۰-۲۰۲۲): Radeon RX 6000
- نسل یازدهم (۲۰۲۲-اکنون): Radeon RX 7000
انتخاب کارت گرافیک مناسب
انتخاب کارت گرافیک مناسب برای نیازهای شما می‌تواند به موارد زیر وابسته باشد:
۱- نوع کاربری: ابتدا باید تعیین کنید که کارت گرافیک را برای چه منظوری استفاده می‌کنید. آیا اصلی‌ترین نیاز شما بازی کامپیوتری است یا اجرای برنامه‌های بزرگ گرافیکی و طراحی سه‌بعدی؟ با توجه به نوع کاربری، می‌توانید به کارت گرافیکی با قدرت پردازش مناسب برای نیازهای خود بپردازید.
۲- بودجه: هزینه همواره یکی از عوامل مهم در انتخاب کارت گرافیک است. با توجه به بودجه موجود، می‌توانید کارت گرافیکی را انتخاب کنید که قابلیت‌های مورد نیاز شما را پوشش دهد. برای مثال، کارت گرافیک‌های با قدرت بالا و پرکاربرد معمولاً هزینه بیشتری دارند.
۳- مشخصات فنی: مشخصات فنی کارت گرافیک مهمترین عوامل در تعیین عملکرد و کیفیت تصاویر هستند. برخی از مشخصات کلیدی شامل نوع پردازنده گرافیکی، حافظه، فرکانس و خنک‌کننده می‌شوند. به عنوان مثال، پردازنده گرافیکی با سرعت بالا و حافظه گرافیکی بزرگتر، قدرت پردازش و پخش تصاویر بهتری را ارائه می‌دهند. همچنین، خنک‌کننده کارت گرافیک باعث جلوگیری از افزایش دمای کارت و بهبود عملکرد آن می‌شود.
بهترین برند کارت گرافیک
انتخاب بهترین برند کارت گرافیک به نیازها و اولویت‌های شما بستگی دارد. در اینجا، به طور خلاصه به تعدادی از بهترین برندهای کارت گرافیک به همراه مشخصات و مزایا و معایب هر کدام اشاره می‌کنیم:
| برند | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| ایسوس (ASUS) | – کیفیت ساخت بالا – تنوع محصولات – نرم افزارهای کاربردی – گارانتی معتبر | – قیمت نسبتاً بالا |
| گیگابایت (Gigabyte) | – قیمت مناسب – تنوع محصولات – خنک کننده‌های قدرتمند | – کیفیت ساخت متوسط – نرم افزارهای ضعیف‌تر |
| ام اس آی (MSI) | – کیفیت ساخت بالا – اورکلاک‌پذیری بالا – نرم افزارهای کاربردی | – قیمت بالا |
| زوتاک (Zotac) | – قیمت مناسب – ابعاد کوچک – مناسب برای سیستم‌های کوچک | – تنوع محصولات محدود – کیفیت ساخت متوسط |
| انویدیا (Nvidia) | – ارائه جدیدترین فناوری‌ها – عملکرد بالا – تنوع محصولات | – قیمت بالا – عدم وجود گارانتی |
| ای ام دی (AMD) | – قیمت مناسب – عملکرد بالا در برخی مدل‌ها – مصرف انرژی بهینه‌تر | – تنوع محصولات محدود – کیفیت ساخت متوسط |
ایسوس (ASUS): ایسوس یکی از شناخته‌شده‌ترین برندها در زمینه تولید کارت گرافیک است. این شرکت طیف گسترده‌ای از کارت‌های گرافیک را برای انواع نیازها و بودجه‌ها ارائه می‌دهد. کارت‌های گرافیک ایسوس به دلیل کیفیت ساخت بالا، عملکرد قوی و نرم‌افزارهای جانبی قدرتمند شناخته شده‌اند.
گیگابایت (Gigabyte): گیگابایت یکی دیگر از برندهای محبوب در زمینه تولید کارت گرافیک است. این شرکت به دلیل ارائه کارت‌های گرافیک با قیمت مناسب و عملکرد قوی شناخته شده است. گیگابایت همچنین طیف گسترده‌ای از کارت‌های گرافیک را برای انواع نیازها و بودجه‌ها ارائه می‌دهد.
ام اس آی (MSI): ام اس آی یک برند شناخته‌شده دیگر در زمینه تولید کارت گرافیک است. این شرکت به دلیل ارائه کارت‌های گرافیک با طراحی‌های زیبا و خلاقانه شناخته شده است. ام اس آی همچنین طیف گسترده‌ای از کارت‌های گرافیک را برای انواع نیازها و بودجه‌ها ارائه می‌دهد.
زوتاک (Zotac): زوتاک یک برند شناخته‌شده در زمینه تولید کارت گرافیک‌های کوچک و کم‌مصرف است. این شرکت طیف گسترده‌ای از کارت‌های گرافیک را برای کامپیوترهای کوچک و HTPC ارائه می‌دهد.
انویدیا (Nvidia): انویدیا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پردازنده‌های گرافیکی در جهان است. این شرکت طیف گسترده‌ای از پردازنده‌های گرافیکی را برای انواع نیازها و بودجه‌ها ارائه می‌دهد. انویدیا همچنین سازنده کارت‌های گرافیک سری GeForce است که برای بازی‌های کامپیوتری بسیار محبوب هستند.
ای ام دی (AMD): ای ام دی یکی دیگر از بزرگترین تولیدکنندگان پردازنده‌های گرافیکی در جهان است. این شرکت طیف گسترده‌ای از پردازنده‌های گرافیکی را برای انواع نیازها و بودجه‌ها ارائه می‌دهد. ای ام دی همچنین سازنده کارت‌های گرافیک سری Radeon است که برای بازی‌های کامپیوتری و رندرینگ سه‌بعدی بسیار محبوب هستند.
قیمت کارت گرافیک
قیمت کارت‌های گرافیک متنوعی وجود دارد و بسته به عوامل مختلفی مانند نوع کارت، مشخصات فنی، برند، سطح عملکرد و بازار می‌تواند متفاوت باشد. در بازار، کارت‌های گرافیک با قیمت‌های مختلفی عرضه می‌شوند که می‌توانند از چند صد دلار تا چند هزار دلار و حتی بیشتر برسند.
کارت‌های گرافیک با قدرت پردازش بالا و برندهای معروف معمولاً قیمت بالاتری دارند. همچنین، نسل جدیدتر کارت‌های گرافیک و مشخصات فنی پیشرفته‌تر و قدرتمندتر نیز می‌توانند به قیمت بالاتری عرضه شوند. همچنین، عوامل دیگری مانند تقاضا و عرضه در بازار، تغییرات قیمت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
بنابراین، برای پیدا کردن قیمت دقیق یک کارت گرافیک خاص، بهتر است به فروشگاه‌های مختلف و وبسایت‌های معتبری که کارت‌های گرافیک را به فروش می‌رسانند، مراجعه کنید. همچنین، مقایسه قیمت‌ها و مشاهده تخفیف‌ها و پیشنهادات ویژه ممکن است به شما کمک کند تا بهترین قیمت را برای کارت گرافیک مورد نظرتان پیدا کنید.
