معرفی رشته مهندسی صنایع

رشته مهندسی صنایع یکی از رشته‌های مهندسی است که با اثربخشی، کارایی، کیفیت و بهبود کالاها، خدمات و فرآیندها ارتباط دارد. داوطلبانی که به دنبال قبولی در این رشته هستند باید به درس ریاضی و فیزیک اهمیت زیادی بدهند و این درس‌ها را با دقت زیادی مطالعه کنند.

رشته مهندسی صنایع در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکتری دارای گرایش‌های مختلفی است و داوطلبان با توجه به نوع علاقه خود می‌توانند یکی از گرایش‌ها را انتخاب کنند. این رشته جزو رشته‌های ۱ زیرگروه ریاضی محسوب می‌شود و داوطلبان باید با توجه به ضرایب این زیرگروه درس‌ها را مطالعه کنند. پورتال جامع مهندسین ایران در این مطلب به سراغ معرفی رشته مهندسی صنایع می‌رود و بازار کار این رشته را به داوطلبان عزیز معرفی می‌کند.

معرفی رشته مهندسی صنایع

با پیشرفت سریع علوم و پیچیدگی روز افزون آن بالطبع سیستم های تولیدی و خدماتی نیز گسترش یافته است در نتیجه این پیشرفت اداره صحیح و مناسب اینگونه واحدها به صورت سیستماتیک مستلزم بکارگیری تکنیک های علمی و پیشرفته می باشد .

حجم تولید و گستردگی خدمات آن چنان است که رشته های مهندسی سنتی از قبیل شیمی ، راه و ساختمان ، برق ، مکانیک و غیره  پاسخگوی کلیه مسائل این سیستمها نمی باشند چرا که هر کدام از این رشته­ها ویژگی خاصی را شامل می شوند که معمولا اسامی آنها مبین ماهیت آنهاست اما مشکل عمده ای که وجود دارد ارتباط میان این رشته ها و تعیین جایگاه دقیق و درست آنها در کنار هم در صنعت است.

که از همین جا نیاز به یک ارتباط دهنده احساس می شود که برای جبران چنین کمبودی در قرن بیستم و به ویژه در چند دهه اخیر از پیوند رشـــته های علوم ، مدیریت ، اقتــصاد و رشته­ های مهندسی، رشته جدیدی به نــام   ” مهندسی صنایع ” ( Industrial engineering  ) به وجود آمده است که وظیفه یک ارتباط دهنده بین رشته های مختلف را به عهده دارد .

بنابراین در این رشته درسهایی از تمام رشته های مذکور وجود دارد تا یک مهندس صنایع برای پیوند بهتر رشته­ های مختلف با آنها آشنا باشد .

رشته مهندسی صنایع در کدام زیرگروه ریاضی قرار دارد؟

متاسفانه اکثر داوطلبان اطلاعات کاملی از رشته های دانشگاهی ندارند. همین موضوع باعث می شود که داوطلبان در کنکور سراسری انتخاب صحیحی نداشته باشند. در این مقاله سعی داریم اطلاعات کاملی در مورد مهندسی صنایع در اختیار داوطلبان قرار دهیم تا بتوانند بهترین انتخاب را در کنکور سراسری داشته باشند. البته داوطلبان قبل از کسب اطلاعات لازم در مورد رشته مهندسی صنایع باید با تغییرات کنکور سراسری آشنا شوند. همانطور که اکثر داوطلبان از این موضوع مطلع هستند آزمون سراسری در سال ۱۴۰۲ با تغییرات زیادی روبرو بوده است که در این قسمت تعدادی از مهم ترین تغییرات را به داوطلبان معرفی می کنیم.

اولین و مهم ترین تغییر کنکور سراسری ۱۴۰۲ حذف دروس عمومی از کنکور است. یعنی داوطلبان کنکور سراسری به سوالات دروس عمومی ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، دین و زندگی و عربی پاسخ نمی دهند. البته عموماً دروس عمومی از برنامه درسی داوطلبان حذف نمی شود. داوطلبان باید دروس عمومی را مطالعه کنند تا سوابق تحصیلی خود را در حد توان خود ارتقا دهند. با در نظر گرفتن تمامی این موارد داوطلبان برای قبولی در کنکور باید به سوالات دروس تخصصی در کنکور سراسری پاسخ دهند.

یکی دیگر از تغییرات کنکور سراسری حذف زیرگروه ها از کنکور است. یعنی دیگر زیر گروهی در کنکور سراسری وجود ندارد. با توجه به این شرایط رشته مهندسی صنایع در کدام زیرگروه ریاضی قرار می گیرد؟ رشته مهندسی صنایع در هیچ زیرگروهی نیست. تمامی دروس گروه ریاضی در یک گروه قرار دارند. ضرایب دروس تخصصی برای همه رشته های گروه ریاضی یکسان است و ضرایب با توجه به رشته ها تغییر نمی کند. در قسمت زیر می توانید با آخرین ضرایب دروس تخصصی شیمی، فیزیک و ریاضی در کنکور بیشتر آشنا شوید.

ضرایب دروس تخصصی در کنکور سراسری

منابع جدید کنکور ریاضی برای مهندسی صنایع

درس ریاضی مهم ترین درس کنکور ریاضی برای تمامی رشته ها می باشد. یعنی داوطلبان رشته ریاضی برای قبولی در هر رشته ای باید درس ریاضی را به بهترین نحو مطالعه کنند. اکنون داوطلبان با دو تغییر مهم در کنکور سراسری آشنا شده اند که هر دو تاثیر زیادی در نحوه مطالعه داوطلبان دارد. اما تغییرات دیگری نیز روی کنکور سراسری و رتبه نهایی داوطلبان تاثیرگذار است. یکی دیگر از تغییرات کنکور سراسری تغییر زمان کنکور است. قبل از سال ۱۴۰۲ آزمون سراسری سالانه برگزار می شد. اما اکنون این وضعیت وجود ندارد. طبق آخرین تغییرات آزمون سراسری دو بار در سال برگزار می شود. یعنی داوطلبان دو بار در سال شانس قبولی در آزمون سراسری را دارند. اما آیا تغییر ساعت امتحان در منابع امتحانی ریاضی تاثیری دارد؟

آیا منابع امتحانی ریاضی نوبت اول و دوم یکی هستند؟ آیا داوطلبان باید برای بار اول نیمی از کتاب های درسی را بخوانند؟ داوطلبان سوالات زیادی در مورد منابع آزمون دارند که در این قسمت به آنها پاسخ می دهیم. منابع امتحانی ریاضی هم برای نوبت اول و هم برای نوبت دوم یکسان است. یعنی داوطلبان باید برای هر دو کنکور کل کتاب های درسی استاندارد دهم، یازدهم و دوازدهم را مطالعه کنند. منابع کنکور ۱۴۰۲ برای کنکور ریاضی کتاب‌های ریاضی پایه دهم، هندسه دهم، هندسه یازدهم، آمار و احتمال پایه یازدهم، حسابان پایه یازدهم، حسابان پایه دوازدهم، هندسه پایه دوازدهم، ریاضی گسسته پایه دوازدهم، فیزیک دهم، فیزیک یازدهم، فیزیک دوازدهم، شیمی دهم، شیمی یازدهم و شیمی دوازدهم هستند. بنابراین داوطلبان باید تمامی این منابع را از سطر اول تا سطر آخر برای هر دو نوبت کنکور مطالعه کنند.

منابع کنکور ریاضی

ریاضیات

فیزیک

شیمی

مهندسی صنایع به انگلیسی

رشته مهندسی یکی از مهم ترین رشته های تحصیلی در دانشگاه است که سالانه داوطلبان زیادی را جذب می کند. داوطلبان باید قبل از انتخاب رشته به نکات مثبت و منفی این رشته توجه زیادی داشته باشند. پس از فارغ التحصیلی، برخی از داوطلبان به مهاجرت تحصیلی یا مهاجرت کاری فکر می کنند. بنابراین داوطلبان باید با لغات انگلیسی این رشته آشنا باشند. یکی از سوالات داوطلبان در مورد رشته مهندسی صنایع مربوط به لغات انگلیسی این رشته می باشد. مهندسی صنایع در زبان انگلیسی چیست؟ اصطلاحات انگلیسی این رشته چیست؟ آیا داوطلبان باید لغات انگلیسی این رشته را بدانند؟ بله، تمامی داوطلبان باید با اصطلاحات انگلیسی این رشته آشنایی داشته باشند تا بتوانند در حین تحصیل و در حین کار بهترین نتیجه را کسب کنند. رشته مهندسی صنایع به زبان انگلیسی industrial engineering می باشد. این فیلد اصطلاحات زیادی در زبان انگلیسی دارد که در قسمت زیر به معرفی برخی از این اصطلاحات می پردازیم:

رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی

داوطلبان با مفاهیم ساده مهندسی صنایع آشنا می شوند. پس از معرفی رشته مهندسی صنایع به سراغ مقطع آموزشی این شاخه می رویم. لیسانس مهندسی صنایع چند سال است؟ متقاضی در این مرحله باید چند رشته تحصیل کند؟ رشته مهندسی صنایع نیز مانند سایر گروه های مهندسی گروه ریاضی به مدت ۴ سال در اختیار داوطلبان می باشد. البته به یاد داشته باشید که حداقل مدت تحصیل در این رشته ۴ سال است. داوطلبان می توانند دوره مهندسی صنایع را حداکثر در مدت ۶ سال بگذرانند. تعداد واحدهای تحصیلی این رشته ۱۴۰ واحد می باشد. متقاضیان باید تعداد واحدها را در ۸ ترم مطالعه کنند. گاهی اوقات تعداد ترم ها بسته به شرایط داوطلب متفاوت است.
داوطلبان مهندسی صنایع باید دوره های مختلفی را بخوانند. این دوره ها شامل دروس عمومی، دروس اصلی، دروس اصلی، دروس اختیاری و کارگاه می باشد. اما در نظر داشته باشید که دروس اصلی و تخصصی این رشته با توجه به گرایش های مختلف متفاوت است. یعنی داوطلبان با توجه به گرایش تحصیلی خود دروس تخصصی متفاوتی را مطالعه می کنند. داوطلبان مقطع کارشناسی نیز باید یک واحد را به عنوان کارآموزی به سمت مدرک کارشناسی در این رشته تکمیل کنند. رشته های مهندسی صنایع در سطح دانشگاه به شرح زیر است:

• دروس عمومی: ۲۰ واحد
• دروس پایه: ۲۲ واحد
• دروس اصلی: ۶۶ واحد
• دروس اختیاری: ۲۸ واحد
• کارگاه‌ها: ۳ واحد
• کارآموزی: ۱ واحد

دروس مهندسی صنایع

دروس عمومی: ۲۰ واحد

دروس پایه: ۲۲ واحد

دروس اصلی و تخصصی: ۶۶ واحد

دروس اصلی

دروس تخصصی گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌ها

دروس تخصصی گرایش تولید صنعتی

دروس تخصصی گرایش تکنولوژی صنعتی

دروس تخصصی گرایش ایمنی صنعتی

دروس اختیاری: ۲۸ واحد

گرایش های رشته مهندسی صنایع

رشته مهندسی صنایع دردوره ی کارشناسی دارای چهارگرایش زیر است:

• برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌ها
• تولید صنعتی
• تکنولوژی صنعتی
• ایمنی صنعتی

البته گرایش‌های ذکرشده در سطح کارشناسی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد، چرا که دانشجویان هر یک از گرایش‌های فوق از میان ۱۴۰ واحدی که دردوره‌ی کارشناسی می‌گذارنند تنها ۳۰ واحد متفاوت با یکدیگر دارند.

دانشجویان می توانند واحدهای متفاوت را نیز در ۹ واحد اختیاری خویش انتخاب کرده و بگذرانند. برای مثال فارغ‌التحصیل گرایش تولید صنعتی می‌تواند به جای گرایش تحلیل سیستم‌ها فعالیت کند .

گرایش تکنولوژی صنعتی

گرایش تکنولوژی صنعتی با بینش و دیدی فنی تر از گرایش قبلی به مسایل نگاه می کند. کارشناسان این رشته که از نظر فنی نزدیک تر به مهندسین مکانیک (مخصوصا گرایش ساخت و تولید) می باشند ،آگاه به مسایل بهینه سازی ساخت وساز و فراورده های صنعتی و نیز نگهداشت و راه اندازی فنی واحدهای اجرایی هستند.

دارای توانایی هایی از قبیل انتقال و مدیریت تکنوژی همین طور حفظ و حراست از آن هستند که به مدد امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در جهت حفظ و نگهداشت نظام فنی و اجرایی گام برمی دارند ،

با مدیریت تکنولوژی های در دسترس ، یا مواردی که در قالب انتقال تکنولوژی بده بستان می شود سعی در افزودن کمیت و کیفیت فراورده ها و نیز بهره برداری مؤثر از امکانات در دسترس دارند .

با استفاده از تجهیزات کامپیوتری و مدارهای منطقی قادر هستند طیف وسیعی از خواست های اجرایی بشر را که بدلیل محدودیت های انسانی به سهولت قابل تحقق نمی باشند را عینیت بخشند.

آنها از مرحله ی طراحی یک ایده و نمونه سازی آن گرفته تا مرحله ی ساخت و تدارک ، امکانات تولید ، همین طور مدیریت مراحل اجرایی ، توان خدمت رسانی را دارند. ضمنا ضایعات و منابع بروز آنها را شناسایی می کنند و می توانند تأثیرات گوناگون آنها را مورد سنجش و ارزیابی قراردهند در واقع هدف این گرایش تربیت تکنولوژیست های کارخانه است .

گرایش تولید صنعتی

گرایش تولید صنعتی فن به کارگیری مهارتهای تکنیکی – اقتصادی و استفاده ی موثر و نظام یافته از نیروی انسانی، زمان، ماشین آلات، ساختمان و مواد به منظور تولید کالا با کیفیت مطلوب است.

مهندس تولید صنعتی با استفاده از علوم مختلفی که کسب کرده قادر است با تجزیه و تحلیلی که پیرامون برنامه ریزی تولید، کنترل و مدیریت پروژه، کنترل کیفیت، بهبود کارایی تولید و نیز طرح ریزی های گوناگونی که در واحدهای اجرایی انجام می دهد.

امکان موثر تر به تولید رسیدن فراورده ها یا عرضه مطلوب تر خدمات را پدید آورد انتخاب ترکیب مناسب از محصولات تولید شده توسط یک کارخانه برای به حداکثر رساندن سود کارخانه، قسمت‌های مختلف یک کارخانه به چه ترتیبی ساخته شوند تا حداقل جابجایی مواد و محصولات را با حداقل ضایعات داشته باشند،

تدابیر لازم برای ثبات کیفیت محصولات کارخانه ،برنامه ریزی و کنترل موجودی ها،کنترل کیفیت، راه های موثر به تولید رسیدن فراورده ها یا عرضه مطلوب تر خدمات از کارهایی است که یک مهندس تولید صنعتی می تواند انجام دهد او می تواند به گونه ای یک نظام اجرایی را برنامه ریزی کند که چند هدف متفاوت و گاه متضاد در قالبی بهینه تحقیق پیدا نماید .

گرایش ایمنی صنعتی

گرایش ایمنی صنعتی یکی از گرایش های تازه تأسیس مهندسی صنایع در ایران می باشد . تکنیک ایمنی صنعتی به وسیله ی مهندسین قابل اعتماد برای اولین بار در اواخر سال ۱۹۶۲میلادی جهت ارزیابی ایمنی سیستم های نظامی و تعیین مشکلات ناشی از غیرنرمال کار کردن آنها پایه گذاری شد.

بعد از آن استفاده از این روش به سرعت افزایش یافت،به طوری که در ایالات متحده ی آمریکا و فرانسه از آن به ترتیب برای ارزیابی ایمنی هواپیماهای کنکورد وایرباس استفاده شد و بعدها نیز این تکنیک به ارزیابی ایمنی صنایع هسته ای توسعه یافت .

شاید تصور اینکه ایمنی و بهداشت حرفه ای می تواند نقش بسزایی در بهره وری بسیاری ازواحدهای صنعتی داشته باشد برای اکثرافراد مشکل باشد.

بدیهی است با وجود تمام مزایا و منافعی که گسترش و توسعه صنعت برای نسل بشربه دنبال داشته است، سرمنشا خطرات و نارسائی های مختلف نیز بوده است که آمار نگران کننده و بعضا وحشتناک حوادث کوچک و بزرگ که هرلحظه درگوشه ای از این دنیای پهناور رخ می دهد بیان کننده ی همین امر است .

این گرایش تلفیقی از مهندسی و بهداشت می باشد و مهندسین این گرایش با کاهش آسیب ها و خطرات انسانی محیط کار،ماشین آلات، مواد خام و نظم و نظافت کارگاهی سعی بر بهره ور کردن واحدهای صنعتی یک کارخانه را دارند . برای توضیح بیشترفرض کنید.

اگر یک فرد درکارخانه دچار صدمه ای شود عواقبی همچون افسردگی فرد و سایر کارکنان، از کار افتادگی، به وجود آمدن محدودیت های اقتصادی برای فرد، توقف دستگاه یا قسمتی که فرد مشغول است(حتی برای مدتی کوتاه )، افزایش مخارج (درمانی و تعمیری) آن واحد ودر نتیجه کاهش کیفیت و بهره وری را به دنبال دارد.

گرایش برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها

گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌ها تا حدودی جنبه نرم‌افزاری دارد و بیشتر به ارائه‌ی راه‌کارهای سیستماتیک می‌پردازد.

در واقع هدف این گرایش تربیت کارشناسانی است که بتوانند با بهره‌گیری از روش‌های جدید و سیستماتیک و مدل‌های ریاضی، مسائل واحدهای صنعتی را تجزیه و تحلیل نموده و بیشترین رهنمودها را برای استفاده از منابع موجود در عملکرد اجزاء تشکیل سیستم ارائه بدهند.

برای توضیح بیشتر مهندس تحلیل سیستم‌ها در واقع اطلاعات جمع‌آوری‌شده را با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف و مدل‌های ریاضی تجزیه و تحلیل نموده، موارد به‌دست آمده را تنظیم و ثبت کرده و در اختیار واحدهای مختلف قرار می‌دهد. برای مثال در یک سیستم صنعتی با جمع‌آوری اطلاعات و هماهنگ کردن ارگان‌ها و سیستم‌های مختلف(سیستم‌های کیفیت، سیستم‌های مالی، سیستم‌های تدارک، سیستم‌های حسابداری و…) و ارائه چارتی کامل از آن‌ها سعی برآن دارد

تا سیستم‌ها را از نظر مدیریت زمانی(زمان‌سنجی) بهبود بخشیده، تقسیم کار را به بهترین نحو بین نیروی انسانی و ماشین‌آلات انجام داده تا بیکاری در سیستم‌ها کاهش یابد (در مورد ماشین‌آلات به بررسی و ثبت نواقص، ضعف قطعات و علت از کارافتادگی آن‌ها می‌پردازد) خط تولید را موازنه کرده ونقاط گلوگاهی را مشخص می‌نماید تا خروجی با حداقل هزینه، بهبود یافته و متعادل شود. مهندسی تحلیل سیستم‌ها نسبت به سایر گرایش‌ها به بررسی جامع‌تر و کلان‌تر پروژه‌ها و سیستم‌ها می‌پردازد.

مهندسی صنایع در ایران

در سال ۱۳۳۶ رشته مهندسی صنایع با نام رشته ماشین افزار تا مقطع کارشناسی ارشد در هنرسرای عالی در کنار رشته‌های جوش و مکانیک و عمران ( راه و ساختمان ) تدریس شد.

به دنبال تأسیس این مرکز تعلیم و تربیت حرفه‌ای، هنرستان صنعتی نمونه و دانش سرای عالی صنعتی پا به عرصه وجود گذاشتند که دوره‌های سه ساله کارشناسی برگزار می‌نمودند. در سال ۴۸ نام رشته تغییر کرد و ماشین افزار تبدیل به تولید شد و هم اکنون نیز آن را به نام مهندسی صنایع می‌شناسیم .

وضع ادامه تحصیل

کلیه فارغ التحصیان در تمامی گرایش های فوق میتوانند در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هم شرکت کنند و چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور به ادامه تحصیل بپردازند.

وظایف مهندس صنایع

تحلیل و بررسی سیستم ها، بازنگری جدول زمانبندی تولید، مشخصات فنی، جریان کار تولید و سایر اطلاعات برای درک روش ها و فعالیت های بخش تولید یا خدمات سنجش، چگونگی تولید محصولات یا ارائه خدمات با حداکثر کارآیی، توسعه سیستم های کنترل مدیریت برای برنامه ریزی مالی و تحلیل هزینه ها به شکل موثرتر، انجام روش های کنترل کیفیت برای حل مشکلات تولید و کاهش هزینه، همکاری با مشتریان و مدیریت برای افزایش استانداردهای طراحی و تولید، طراحی سیستم های کنترلی برای هماهنگی فعالیت ها و برنامه ریزی تولید برای اطمینان از کیفیت مناسب محصولات ،آموزش مدیران، سرپرستان و کارگران در صورت نیاز، رعایت کلیه اصول ایمنی در کار

مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندسی صنایع

به علت ارتباط نزدیک این‌ رشته با مدیریت دانشجو باید توانایی‌های‌ مدیریتی‌ هم داشته‌ باشد و قدرت‌ تحلیل‌ و درک‌ بالایی‌ داشته‌ باشد. دانشجویان‌ رشته‌ مهندسی‌ صنایع‌ باید در دو درس‌ ریاضی‌ و فیزیک‌ قوی‌ باشند. خصوصا در ریاضیات‌ جدید که‌ آمار و احتمالات‌ این‌ درس‌ تا حدی‌ به‌ مهندسی‌ صنایع‌ مربوط‌ می‌شود و در ضمن باید از خلاقیت‌ و نوآوری‌ نیز برخوردار باشد.

در مهندسی صنایع داشتن یکسری از مهارت و توانمندی ها ضروری است. برخی از این توانمندی های کلی عبارتند از :

• توان حل مساله
• مهندس صنایع ذهن پویا و جستجوگر
• خلاقیت و نوآوری
• مهارت های ارتباطی خوب
• داشتن توان مدیریتی
• توان تجزیه و تحلیل مناسب
• توان علمی خوب در ریاضی، آمار و فیزیک
• کار تیمی
• توانایی تحمل فشار کاری زیاد
• دقت و توجه به جزئیات
• توان مدیریت زمان
• تسلط به زبان انگلیسی

مهارت های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی صنایع

نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهمترین وسایل مهندسی صنایع اگر نگاهی به آگهی های استخدام مهندسی صنایع بیندازیم متوجه می شویم که بسیاری از شرکت ها لازمه استخدام این افراد را تسلط بر نرم افزارهای این رشته دانستند.

پس اگر می خواهید در شغل مهندسی صنایع موفق باشید و بیکار نمانید و درآمد خوبی را در حوزه تخصصی خود یعنی مهندسی صنایع داشته باشید باید کار با نرم افزارهای تخصصی مهندسی صنایع را یاد بگیرید.

مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی صنایع

• MSP – Microsoft Project
• TL6 – Time Line
• HPM-Harvard Project Manager
• COMLAD
• Factory Flow
• Minitab
• SPSS
• Statistica
• GAMS – General Algebraic Modeling System
• LINDO
• LINGO
• QSB
• AutoMod
• Siman
• Taylor
• VISIO – Visio For Business Graphics
• MS PowerPoint

تحصیلات لازم برای ورود به حرفه مهندس صنایع

افرادی که در تمامی مقاطع مهندسی صنایع (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) و مدیریت صنعتی فارغ التحصیل می توانند وارد حوزه کاری شوند. دوره های تخصصی و مدیریتی زیادی متناسب با آخرین دستاوردها و یافته های حوزه مهندسی صنایع، در موسسات و مراکز آموزشی معتبر کشور مثل سازمان مدیریت صنعتی برگزار می شود که شرکت در آنها برای مهندسان صنایع خیلی میتواند خوب باشد و در پیشرفت شغلی آنها موثر خواهد بود.

سوالات متداول رشته مهندسی صنایع