مهندسی عمران

انواع پروژه های عمرانی چیست؟

امروزه پروژه های عمرانی و ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است. پروژه مجموعه ای از وظایف مرتبط با یکدیگر است که در مدت زمان مشخص و با هزینه های مشخص و سایر محدودیت ها انجام می شود. پروژه ها یکی از مهمترین انواع پروژه های عمرانی در سطح شهر به شمار می روند زیرا با اتمام پروژه ها علاوه بر زیباسازی شهر، آسایش و رفاه را برای ساکنین به ارمغان می آورد. لازم به ذکر است که پروژه های ساختمانی انواع مختلفی دارند که در این مقاله از پورتال جامع مهندسین ایران تصمیم داریم تا انواع پروژه های ساختمانی را برای شما عزیزان شرح دهیم. برای اطلاعات بیشتر تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

پروژه عمرانی چیست؟

لازم به ذکر است که پروژه های عمرانی مجموعه ای از فعالیت های هماهنگ و برنامه ریزی شده است که معمولاً برای ایجاد یک ساختمان انجام می شود. می توان دانست که هدف از انجام پروژه های عمرانی همانطور که از نام آن پیداست تضمین تداوم و پیشرفت در جامعه است که باعث افزایش آرامش و ثبات برای برخی از افراد این جامعه می شود. این پروژه ها می توانند کوچک و محدود باشند، انند ایجاد یک مسیر برای عبور آب، بسیار کوچک و محدود باشند و یا مانند ایجاد یک شهر جدید، بسیار بزرگ و گسترده بوده و زندگی افراد بیشتری را تحت تاثیر قرار دهند.

باید بیان شود که پروژه های عمرانی به صورت کلی به دو دسته زیر تقسیم بندی می شود:

  • پروژه های عمرانی ملی. این پروژه ها شامل سدسازی، ساخت بزرگراه، ساخت پل و … می باشد
  • پروژه های عمرانی عادی. ساخت آپارتمان، کارخانه و …

انواع پروژه های عمرانی

همان گونه که اشاره کردیم، پروژه های عمرانی را به دو بخش اساسی تقسیم می شوند که در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد:

انواع پروژه های عمرانی

طرح های عمرانی چه طرح هایی هستند؟

شایان به ذکر است که یک طرح عمرانی شامل مجموعه ‌ای از فعالیت ‌های عمران می باشد که بر اساس مطالعات فنی و اقتصادی و اجتماعی به وسیله دستگاه ‌های اجرایی انجام خواهد شد. هدف از این طرح‌ ها، تحقق بخشیدن به برنامه ‌های عمرانی بلند مدت خواهد بود و معمولا با بودجه ‌ای معین و ظرف مدت محدودی اجرا خواهند شد. بر اساس محل تامین اعتبار، طرح‌ های عمرانی به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:

طرح های شمولو این طرح ها، به نوعی هستند که بودجه آن ‌ها در قانون بودجه و مصوبه مجلس دیده شده است
طرح های خارج از شمول. این طرح ها به نوعی هستند که بودجه آن ‌ها از درآمد های وزارت خانه ‌ها و ارگان‌ های دولتی تأمین می‌ گردد.

نکته بسیار مهم این است که به طور کلی، طرح ‌های عمرانی را در سه دسته‌ی زیر دسته بندی می کنند:

انتفاعی

لازم به ذکر است که هدف از اجرای طرح‌ های انتفاعی، کسب سود و درآمد می باشد. این طرح‌ها، مدتی پس از بهره‌بردای باید بتوانند هزینه ‌های جاری و هزینه استهلاک خود را تامین کرده و علاوه بر آن، سود متناسبی نیز ایجاد نمایند.

غیر انتفاعی

طرح‌های غیر انتفاعی معمولا برای گسترش رفاه و ایجاد زیرساخت ‌های مختلف توسط دستگاه‌ های اجرایی پیاده‌ سازی می ‌شوند و مجریان، از اجرای این طرح ‌ها به دنبال کسب درآمد نمی باشند.

مطالعاتی

طرح ‌های مطالعاتی نیز اغلب بر اساس قراردادهایی بین مراکز علمی و دستگاه ‌های اجرایی، انجام شده و هدف از آن‌ها، مطالعه و بررسی برخی موضوعات خاص است.

ساخت و ساز شهری

همان گونه که می دانید، روزانه در هر شهر، ساخت و سازهای بسیار مختلفی انجام می ‌شود و افراد و شرکت ‌های گوناگون، با اهداف مختلفی مبادرت به اجرای انواع پروژه های عمرانی خواهند کرد. ارکان ساخت و ساز شهری شامل کارفرما، ناظر و مجری می باشد.

درحال حاضر مساحت کل بنا، اگر کمتر از ۳ هزار متر مربع باشد ناظر و مجری حقیقی خواهد بود و چنانچه بیشتر از ۳ هزار متر مربع باشد؛ ناظر و مجری باید حقوقی ‌باشد. در ساخت و سازهای شهری، مالک پروژه می‌ تواند مجری آن نیز باشد، اما نمی ‌تواند همزمان ناظر پروژه نیز شود. هم چنین، ایمنی ساختمان احداث شده با مالک آن خواهد بود، مگر اینکه در قرارداد با مجری یا پیمانکاران توافق دیگری شده باشد.

انواع پروژه های عمرانی

ارکان پروژه های عمرانی چه می باشد؟

می توان اذعان داشت که هر پروژه عمرانی شامل دو یا چند رکن است که با کنار هم‌ قرار گرفتن تمام این ارکان ها، یک پروژه عمرانی را می توان بنا کرد. نکته بسیار مهم این است که قرارداد ‌های مربوط به پروژه ‌ها بین این ارکان تنظیم شده و هر یک از آ ن‌ها مطابق با قانون و قرارداد، وظیفه خاصی را بر عهده دارند. از مهم ترین ارکان پروژه های عمرانی می توان به موارد زیر اشاره داشت:

  • کارفرما
  • پیمانکار
  • مشاور

در زیر به بررسی هر کدام از این رکن ها خواهیم پرداخت. با ما باشید.

نقش کارفرما در پروژه های عمرانی

شایان به ذکر می باشد که کارفرما همان سرمایه‌گذار پروژه مورد نظر است که تصمیم به ایجاد پروژه خواهد گرفت. کارفرما وظیفه تامین اعتبار و انتخاب پیمانکار و سایر ارکان پروژه را بر عهده دارد. به طور قطع صاحب و مالک پروژه کارفرما است ( به دلیل آن که سرمایه پروژه از کارفرما می باشد ) و می‌تواند هر گونه تصمیمی درباره‌ی پروژه خود بگیرد. کارفرما می ‌تواند خصوصی (شخص حقوقی یا حقیقی) و یا دولتی بوده و هم چنین ممکن است که هیچ گونه آشنایی با حوزه عمران نداشته باشد و فقط قصد انجام یک پروژه عمرانی را داشته باشد.

نقش پیمانکار در پروژه های عمرانی

می توان اشاره کرد که پیمانکار مسئول اجرا و پیاده ‌سازی پروژه مطابق با توافقات انجام شده با کارفرما می باشد. پیمانکار می ‌تواند یک شخصیت حقیقی و یا حقوقی بوده و باید نسبت به مسائل عمرانی از آگاهی و مهارت اجرایی کافی و مناسبی برخوردار باشد. شایان به ذکر است که علاوه بر مسئولیت اجرا، مسئولیت ضمانت پروژه نیز در دوره‌ اجرا نیز بر عهده پیمانکار خواهد بود.

نقش مشاور در پروژه های عمرانی

همان طور که اشاره شد، ممکن است که کارفرما نسبت به مسائل عمرانی آگاهی کافی و مناسبی نداشته باشد. در این مواقع، معمولا از حضور مشاور در پروژه استفاده خواهد شد. مشاور پروژه وظیفه ارائه‌ی مشورت ‌های لازم و وظایف زیر را بر عهده دارد:

  • انتخاب بهترین پیمانکار
  • نظارت بر روند اجرای پروژه و ارائه توضیحات
  • راهنمایی ‌های لازم در حین انجام پروژه به کارفرما

علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، مشاور ممکن است مسئولیت تهیه نقشه‌ های لازم برای پروژه و یا بررسی نقشه ‌های تهیه شده توسط پیمانکار را نیز عهده‌ دار شود. دقیقا مانند پیمانکار، مشاور نیز می ‌تواند یک شخصیت حقیقی یا حقوقی باشد و دایره‌ی اختیارات و وظایف او مطابق با قرارداد تعیین خواهد شد. همه پروژه ‌ها دارای کارفرما هستند و حضور سایر ارکان به تصمیم کارفرما وابسته خواهد بود. به همین دلیل، پروژه های عمرانی را بر اساس حضور یا عدم حضور ارکان مختلف به موارد و دسته های زیر تقسیم بندی می شود:

  • پروژه های عمرانی دو رکنی
  • پروژه های عمرانی سه رکنی
  • پروژه های عمرانی چهار رکنی

در زیر به بررسی هر کدام از پروژه های نام برده شده می پردازیم.

پروژه های عمرانی دو رکنی چه پروژه هایی هستند؟

پروژه دو رکنی شامل دو رکن زیر است :

  • کارفرما
  • یک شرکت با تخصص طراح، مشاور و سازنده

در واقع می توان اذعان داشت که این شرکت وظیفه انجام همزمان تکالیف پیمانکار و برخی از تکالیف مشاور را بر عهده دارد.

پروژه های عمرانی سه رکنی چه نوع پروژه هایی هستند؟

لازم به ذکر است که این نوع پروژه، شامل کارفرما، مشاور و پیمانکار است و هر یک از این ارکان، مطابق با قرارداد، تعهداتی را در قبال پروژه و سایر ارکان ها بر عهده می گیرد.

پروژه های عمرانی چهاررکنی چه پروژه هایی هستند؟

لازم به ذکر می باشد که پرو‌ژه‌ های چهار رکنی، علاوه بر کارفرما، مشاور و پیمانکار، شامل رکن دیگری به نام عامل چهارم نیز می ‌باشد. وقتی کارفرما قادر به نظارت بر روابط و عملکرد مشاور و پیمانکار نباشد، عامل چهارم پر رنگ خواهد شد و به عنوان بازوی فنی کارفرما عمل خواهد کرد.

انواع پروژه های ساختمانی کدام اند؟

لازم به ذکر می باشد که پروژه های ساختمانی در سطح شهر ساخته می شوند و همان گونه که بیان کردیم، این پروژه ها برای رفاه و آسایش بیشتر شهروندان می باشد. به صورت کلی کاربری های ساختمان می تواند متفاوت باشد از جمله کاربری مسکونی، کاربری تجاری، خدماتی، ورزشی، صنعتی و …

حال باید بیان شود که پروژه های ساختمانی بر اساس کاربری سازه طراحی و ساخته خواهند شد. بنابراین از جمله پروژه های ساختمانی می توان به موارد زیر اشاره داشت:

  • پروژه ساختمانی مسکونی
  • پروژه ساختمانی تجاری و اداری
  • پروژه ساختمانی خدماتی
  • پروژه ساختمانی ورزشی
  • پروژه ساختمانی صنعتی

لازم به ذکر است که هر کدام از این پروژه های ذکر شده، طراحی به خصوص خود را دارند و نمی توان آن ها را دقیقا به شکل هم طراحی کرد. منظور از طراحی هم طراحی سازه ایی و هم چنین طراحی معماری سازه می باشد.

پروژه های عمرانی

پروژه ساختمانی مسکونی

باید بیان شود که ساختمانی که بر اساس طرح جامع و تفصیلی شهرداری در محدوده‌ ای از شهر با تراکم ‌های مختلف مسکونی بنا شود این پتانسیل را دارد که افرادی در آن سکونت کنند بنابراین مجوز شهرداری آن با کاربری مسکونی صادر خواهد شد. لازم به ذکر است که حتی زمینی که در تراکم ‌های مسکونی شهر واقع‌ شده است می‌تواند کاربری مسکونی داشته باشد. املاک با کاربری مسکونی به سه دسته یزر تقسیم بندی می شوند:

  • آپارتمان
  • ویلایی
  • زمین مسکونی

به دلیل افزایش جمعیت و نبود زمین کافی اغلب واحد های مسکونی در یک یا چند ساختمان واقع می ‌شوند که ورودی اصلی، راه‌پله و گاهی پارکینگ و حیاط آن‌ ها مشترک است. شما قطعا می دانید که به این‌ گونه ساختمان‌ ها آپارتمان های مسکونی گفته می ‌شود. قسمت‌هایی که به ‌صورت مشترک بین اهالی ساختمان استفاده می ‌شود بخش مشاع ساختمان نامیده خواهد شد.

برای یک آپارتمان علاوه بر کاربری مسکونی می‌توان کاربری تجاری و اداری نیز اخذ کرد که البته این موضوع به موارد بسیار مختلفی بستگی خواهد داشت و نیازمند اخذ مجوز خواهد بود. ساختمان ‌های ویلایی ساختما ن‌هایی یک یا چندطبقه هستند که ورودی اصلی، حیاط و تمامی امکانات موجود در آن مستقل بوده و به ‌صورت مشترک با واحدهای مسکونی دیگر استفاده نخواهد شد.

برخی از افراد زندگی در خانه های ویلایی را به خانه های آپارتمانی ترجیح می دهند. به دلیل آن که زندگی در خانه ‌های ویلایی با آسایش بیشتری همراه خواهد بود، به دلیل آن که نیازی نیست تا بخش‌ هایی از ساختمان را با افراد ساکن در ساختمان‌ های مجاور شریک شد. زمین با کاربری مسکونی زمینی است که ساخت ‌و سازی در آن هنوز انجام نگرفته اما مجوز شهرداری جهت ساخت واحد مسکونی برای آن صادر می گردد و یا امکان اخذ مجوز شهرداری برای ساخت ساختمان مسکونی برای آن فراهم است.

در کل امروزه برای ساخت پروژه های مسکونی نهایت دقت و ظرافت را به کار می برند تا ساختمان در هنگام وقوع اتفاقاتی مانند زلزله، از خود مقاومت کافی نشان دهد. یک نکته مهمی که باید بدانید این است که پروژه های مسکونی می تواند دو کارفرما داشته باشد، در صورتی که آن ها را با مشارکت ساخت، بنا کرد.

پروژه ساختمانی تجاری و اداری

در ساختمان‌هایی با کاربری تجاری می‌ توان انواع مغازه، رستوران، عمده ‌فروشی و دفاتر خدماتی مثل دفاتر بیمه و آژانس ‌های مسافرتی و … را راه اندازی کرد. باید بدانید که مهم ‌ترین مسئله ‌ای که زمان خرید یک ملک تجاری باید به آن توجه ویژه ایی داشته باشید، داشتن مجوز شهرداری با کاربری تجاری می باشد، به دلیل آن که وجود یک ملک تجاری صرفاً به معنای دارا بودن کاربری تجاری نخواهد بود و ممکن است فاقد کاربری تجاری باشد.

شایان به ذکر است که مطابق دستورالعمل وزارت کشور با عنوان دستورالعمل نحوه محاسبه عوارض پذیره واحد های اداری، تجاری و صنعتی، تمام ساختمان ‌هایی که مطابق با تبصره بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری با هدف کسب‌ و کار و تجارت طراحی و بنا شده ‌اند واحد تجاری خوانده می ‌شوند.

هم چنین واحدهای صنعتی تحت پوشش قانون نظام صنفی یا واحد های تابع قانون تجارت نیز در دسته واحد های تجاری قرار خواهند گرفت. در نتیجه باید دارای کاربری تجاری باشند. به عبارتی دیگر تمام ساختمان ‌هایی که در آن فعالیت ‌های صنفی و معاملات تجاری انجام می ‌شود به فعالیت ‌های کسب ‌و کار و تجارت مرتبط بوده بنابراین باید کاربری تجاری داشته باشند.

پروژه ساختمانی خدماتی

منظور از پروژه های ساختمانی خدماتی همان پروژه هایی هستند که برای خدمت رسانی به افراد طراحی و ساخته می شوند. به عنوان مثال بیمارستان ها یکی از انواع پروژه های ساختمانی خدماتی می باشد. طراحی و ساخت این پروژه ها بسیار حساس است و باید با استفاده از اصول و ضوابط فنی و مهندسی انجام شود تا سازه در برابر بارهای آسیب زا از خود مقاومت مناسبی نشان دهد. پروژه های ساختمانی خدماتی معمولا پروژه های بزرگی هستند که کارفرما آن ها مبلغ هنگفتی را برای این نوع پروژه ها در نظر گرفته است.

شایان به ذکر است که تفاوت کاربری خدماتی با کاربری تجاری در این است که چون کاربری خدماتی فعالیتی عام‌المنفعه می باشد، بنابراین جهت گرفتن مجوز شهرداری نیازی به پرداخت هزینه نخواهد بود. اما در صورت تصمیم به تغییر کاربری باید هزینه ‌های تبدیل کاربری پرداخت شود. گرمابه ‌های عمومی نمونه ‌ای از ساختمان ‌ها با کاربری خدماتی می باشند که چون جهت حفظ بهداشت و سلامت عمومی فعالیت می ‌کنند بنابراین جهت گرفتن مجوز شهرداری هزینه ‌ای را پرداخت نخواهند کرد.

پروژه ساختمانی ورزشی

می توان اذعان داشت که این نوع کاربری از سازه ها یا ساختمان های ورزشی، اغلب برای احداث استادیوم ‌های ورزشی، زمین ‌های بازی و باشگاه‌ های ورزشی صادر خواهد شد. نکته بسیار مهمی که باید بدانید، این است که استخرهای سرپوشیده و روباز نیز جزء این دسته از املاک به حساب می آیند که با مجوز شهرداری به فعالیت خواهند پرداخت.

تا به امروز اکثر کاربری‌ های ورزشی برای املاکی صادر شده است که عمدتاً دولتی بودند اما هم ‌اکنون شاهد ورود بخش خصوصی در این زمینه نیز می باشیم. البته اغلب کاربری ورزشی صادر شده برای بخش خصوصی، اکثراً به باشگاه‌ های کوچک ورزشی تخصیص داده‌ شده است.

پروژه ساختمانی صنعتی

منظور از پروژه ساختمانی صنعتی همان احداث کارخانه ها و سوله ها و ساختمان های مربوط به آن می باشد. هر نوع زمین یا ساختمانی که دارای کاربری صنعتی با مجوز شهرداری می باشد مجاز خواهد بود تا هرگونه فعالیت صنعتی نظیر تولید، انبار یا توزیع را انجام دهد. کارخانجات، تعمیرگاه ‌ها و کارگاه‌ های تولیدی دارای کاربری صنعتی هستند. این نوع املاک به صورت معمول در شهرک‌ های صنعتی و یا در مناطقی خارج از شهر وجود دارند. حتی اگر با گذشت زمان و گسترش منطقه شهری آن ملک در داخل شهر قرار گیرد معمولاً توسط دستگاه ‌های مسئول به خارج شهر انتقال داده خواهد شد.

منبع: ariantiss

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لینک های مفید
دکمه بازگشت به بالا

دانلود فایل

لطفا برای دریافت لینک دانلود اطلاعات خواسته شده را وارد نمایید.