کاربرد لیزر در پزشکی

لیزر چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم، لیزر دستگاهی است که قابلیت تولید نور با امواج مشخص را دارد. این نور با نور معمولی متفاوت است. نور معمولی متشکل از نور مرئی و نامرئی با طول موج‌های مختلف و اشعه فرابنفش و مادون قرمز است. در حالی که نور لیزر یک طیف رنگی و طول موج مخصوص خود را دارد. تابش نور لیزر کمتر از نور معمولی بوده ولی دقت آن بسیار بالا است به همین دلیل در پزشکی از لیزر استفاده می‌شود.

معنی واژه لیزر

واژه لیزر به معنی (تقویت نور به روش گسیل القایی تابش) است. لیزر ابزاری است که نور را به صورت پرتوهای موازی بسار باریک که طول موج مشخصی دارند ساطع می کنند. این دستگاه از ماده ای جمع کننده یا فعال کننده نور تشکیل شده که درون محفظه تشدید نور قرار دارد.

این ماده پرتو نور را که به وسیله یک منبع انرژی بیرونی (از نوع الکتریسته یا نور) به وجود آمده، تقویت می کند. نخستین بار طرح اولیه لیزر (میزر) انیشتن داد. کار لیزر به اینگونه است که با تابش یک فوتون به یک ذره (اتم یا مولکول یا یون) برانگیخته، یک فوتون دیگر نیز آزاد می شود که این دو فوتون باهم، هم فرکانس هستند.

با ادامه این روند شمار فوتون افزایش می یابد که می توانند باریکه از فوتون ها رو بوجود بیاورند.

عملکرد مهندسی پزشکی در ساخت لیزر

در مقاله‌ای از sid.ir می‌خوانیم : ” اولین مخترع سیستم لیزر کریستالی یاقوتی، کاربرد های احتمالی این تکنولوژی جدید و هیجان انگیز را بیان ۱۹۹۱در سال کرد.

مطبوعات معروف از اختراع او به گرمی استقبال کردند و لیزر را به عنوان درمان کامل کانسر و جانشین خوبی برای چاقوهای قدیمی جراحی شناخت اند. میمن رویای آینده یی با جراحی بدون خونروی و حذف انتخابی تومورها بدون اثر روی بافت های اطراف را می دید و حتی تصور می کرد که روزی می توان از لیزر برای تخریب ژن های خاص استفاده کرد.

هر چند که تمام تفکرات او به حقیقت نپیوست.اما اختراع او باعث اعجاب همگان و الهام بخش بسیاری از دانشمندان گردید. درمان بالیزر یکی از زمینه های در حال رشد سریع درتکنولوژی پزشکی است. این خلاصه ی کوتاه ازتاریخچه ی لیزر، مبدا وتکامل لیزرهای مورد استفاده در درماتولوژی را با تأکید بیشتر بر دهه ی اخیر وآغاز هزاره ی سوم وقرن بیست ویکم مورد بررسی قرار می دهد. اولین استفاده پزشکی از لیزر در چشم پزشکی بود(برای ترمیم شبکیه در درمان دکولمان رتین) بوده است.”

کاربرد لیزر در جراحی و درمان بیماری‌ها

امروزه لیزر در پزشکی و مهندسی پزشکی کاربردهای بسیاری دارد. دقت بسیار بالا و نتایج عالی تنها برخی از دلایل محبوبیت لیزرها در علم پزشکی هستند. در ادامه برخی از مهمترین کاربردهای لیزر را در پزشکی بررسی می‌کنیم.

کاربرد لیزر در درمان افتادگی پلک و چشم پزشکی

لیزر در جراحی‌های چشم که نیاز به دقت و ظرافت بسیاری دارد استفاده میشود. برای مثال جراحی لیزیک یا پتوز را میتوان با لیزر انجام داد.

در مقاله‌ای از سایت کلینیک صدف درباره درمان افتادگی پلک با لیزر میخوانیم: ” در مقایسه با روش های سنتی برداشتن پلک جراحی (بلفاروپلاستی) با لیزر تورم کمتری وجود دارد ، خونریزی کمی دارد یا خونریزی ندارد ، بهبودی سریعتر ، درد کم یا بدون درد بعد از عمل ، جای زخم قابل مشاهده در زیر مژه ها در پلک پایین و از بین رفتن مژه ها وجود ندارد.

بلفاروپلاستی با لیزر یک روش جدید برای انجام بلفاروپلاستی است که در آن از لیزر برای اصلاح ناهنجاری‌های صورت یا بهبود زیبایی اطراف چشم استفاده می‌شود. بلفاروپلاستی لیزر معمولاً به‌خاطر زیبایی انجام می‌شود ولی در مواردی که افتادگی پلک در بینایی اختلال به وجود می‌آورد، انجام آن از نظر پزشکی ضروری است. نتیجه رفع افتادگی پلک به وسیله لیزر طولانی‌مدت بوده و تا سال‌های زیادی باقی می‌ماند.”

کاربرد لیزر در جوانسازی پوست

از لیزر برای جوانسازی و زیبایی پوست نیز استفاده می‌شود. برای مثال برای از بین بردن لک‌های مختلف روی پوست مثل کک و مک، خال و … به علاوه برای از بین بردن انواع ضایعات پوستی که ممکن است به رنگ‌های قرمز یا تیره روی پوست ظاهر شوند نیز موثر است.

از لیزر برای از بین بردن موهای زائد بدن، پاک کردن تتو، سفید سازی یا از بین بردن جای سوختگی، ترک‌های پوستی، زگیل و … نیز استفاده می‌شود.

حتی از لیزر می‌توان برای جوانسازی پوست، لایه برداری و از بین بردن چین و چروک صورت نیز استفاده کرد.

مزایای جراحی با لیزر چیست؟

درمان و جراحی با لیزر مزایای بسیار زیادی دارد که در ادامه به طور خلاصه به آنها اشاره خواهیم کرد.

برش محل درمان

برش محل درمان توسط لیزر نسبت به روش‌های سنتی با دقت و ظرافت بیشتری همراه است. روش های سنتی درد و خونریزی بیشتری داشته و به علت دقت پایین نیازمند مراقبت و پانسمان مداوم پس از پایان درمان هستند در حالی که تمامی این موارد در لیزر رفع شده یا به حداقل رسیده است.

عدم نیاز به بیهوشی

از آنجایی که درد و خونریزی در جراحی با لیزر بسیار کم است نیازی به بیهوشی عمومی وجود ندارد. با یک بی حسی موضعی نیز به راحتی و بدون بروز هیچ مشکلی می‌توان جراحی را انجام داد.

مدت زمان عمل و بستری

قطعا عمل به روش سنتی بیشتر از جراحی به کمک لیزر طول خواهد کشید. به علاوه در روش سنتی به علت خونریزی و درد زیاد بستری تا چند روز لازم است. در حالی که عمل با لیزر نیاز به بستری طولانی مدت نخواهد داشت. به طور کلی مدت زمان جراحی و بستری با لیزر بسیار کمتر از روش سنتی است.