معرفی رشته علوم تغذیه
علوم تغذیه یکی از رشته های پرطرفدار گروه علوم تجربی است که به ما یاد می‌دهد که هر آنچه ما می آشامیم یا می خوریم بر نحوه فعالیت های جسمی و روانی ما تاثیر می گذارد. تغذیه نادرست یا سوء تغذیه باعث ایجاد انواع بیماری ها درانسان می شود. مانند چاقی، اختلال های روده و معده، فشار خون و موارد مشابه. به طور کلی مصرف بیش از حد یا کمتر از حد مجاز هر ماده ای می تواند باعث ایجاد یک سری بیماری ها و نارسایی ها در بدن انسان شود که هدف رشته علوم تغذیه آگاه کردن مردم از میزان دقیق مصرف مواد غذایی مختلف است.
یکی از مهم ترین عوامل برای موفقیت در هر رشته علاقه مندی به آن رشته است. برای این منظور باید رشته‌ی مورد علاقه خود را به طور کامل بشناسید. در این مطلب به طور مفصل با رشته ی علوم تغذیه آشنا خواهیم شد پس با پورتال جامع مهندسین ایران همراه باشید.
معرفی رشته تغذیه
رشته علوم تغذیه از مهمترین رشته‌های شاخه پیراپزشکی است که سالانه علاقه‌مندان کنکوری زیادی را به خود جلب می‌کند. بیماری‌های جسمی و روحی، بی‌میلی به غذا خوردن را به دنبال دارد؛ حساسیت به بعضی مواد غذایی باعث حذف آنها از رژیم غذایی ما برای همیشه می‌شود. از سوی دیگر خوردن خیلی زیاد و یا خیلی کم یک سری از مواد غذایی می‌تواند بیماری‌های سخت، چاقی، لاغری، افسردگی و غیره را به دنبال داشته باشد. همه‌ی این‌ها نشانگر تأثیر تغذیه بر تمام ابعاد جسمی و روحی انسان است.
در قسمتی از سوگندنامه‌ی پزشکی آمده است که:” بگذارید غذایتان نخستین پزشکتان باشد.” همین جمله‌ی کوتاه، هدف علم تغذیه را برای ما روشن می‌سازد. علمی که برخلاف دیگر علوم در حوزه‌ی پزشکی، با تکیه‌بر اصل پیشگیری، گام مهمی در جهت حفظ سلامتی انسانها برداشته است. البته تغذیه فقط به پیشگیری از بیماری‌ها اکتفا نکرده است؛ بلکه در درمان بیماری‌ها و جلوگیری از پیشرفت آنها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. علم تغذیه با اصلاح عادات غذایی، نوع و مقدار غذا، بر سبک زندگی ما تأثیر به سزایی داشته و از این طریق از بسیاری از بیماری‌های شایع مثل انواع سرطان‌ها جلوگیری کرده و باعث افزایش طول عمر، بهبود بیماری‌ها و سلامت جسم و روح انسان می‌شود. رشته علوم تغذیه به رژیم درمانی، اصول علم تغذیه، ارزش مواد غذایی و نحوه‌ی تغذیه‌ی مناسب برای حفظ سلامت می‌پردازد.
تعریف رشته تغذیه
رشته علوم تغذیه یکی از رشته‌های علوم پزشکی است که به منظور دستیابی به توسعه پایدار در جهت بهبود سلامت فرد و جامعه گام بر می‌دارد. این رشته به اصول علم تغذیه، ارزش گذاری مواد غذایی، نحوه تغذیه مناسب برای حفظ سلامت بدن و رژیم درمانی می‌پردازد. بنابراین هدف آن پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با تغذیه و کمک به درمان آنها از طریق ارائه رژیم‌های غذایی مناسب می‌باشد. دانش آموختگان مقطع کارشناسی رشته علوم تغذیه هم در زمینه پیشگیری از بیماری‌ها در مراکز بهداشتی و هم در زمینه کمک به درمان بیماران از طریق رژیم درمانی در بیمارستانها انجام وظیفه می‌نمایند.
شاخه های رشته علوم تغذیه
الف) تغذیه گروه‌های سنی مختلف و خاص مانند سالمندان، معلولین و کودکان و نوجوانان.
ب) تغذیه بالینی بیماران و مراجعین که شامل تغذیه و مشاوره غذایی بیماران بستری و مراجعین می‌شود.
تاثیر چشمگیری که تغذیه بر روی سلامت جسمی و روحی انسانها می گذارد این رشته را یکی از رشته های پرطرفدارکرده است که بحث های مختلف مانند ارزیابی ارزش های مواد غذایی و چگونگی تغذیه مناسب برای بهبود هرچه سریعتر بیماری ها و کمک به حفظ سلامت انسانها است. شخصی که متخصص علم تغذیه می شود باید موضوعات مربوط به تغذیه رژیم و ارزش مواد غذایی را در سلامت انسان بررسی کنند و در پیشگیری از بیماری ها فعالیت داشته باشد.
علوم تغذیه در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش تغذیه انسانی و تغذیه بالینی است. که بطور کلی 130 واحد درسی را در بر می‌گیرد که از این تعداد 25 واحد مربوط به دروس پایه واحد مربوط به دروس اصلی 28 با حدود اختصاصی 18 واحد کار آموزی و 22 واحد نیز دروس عمومی هستند.
لیست دروس کارشناسی رشته علوم تغذیه | |
دروس عمومی | دو درس از دروس مبانی نظری اسلام، یک درس از دروس اخلاق اسلامی، یک درس از دروس انقلاب اسلامی، یک درس از دروس تاریخ و تمدن اسلامی، یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی، ادبیات فارسی، زبان انگلیسی عمومی، تربیت بدنی 1 و 2، جمعیت و تنظیم خانواده |
دروس پایه | روشهای مطالعه و یادگیری، بیوشیمی مقدماتی، فیزیولوژی، آناتومی، آمار حیاتی، مبانی روانشناسی، جامعه‌شناسی پزشکی، اپیدمیولوژی بیماری‌ها، بهداشت عمومی، میکروب‌شناسی عمومی، انگلشناسی |
دروس اصلی | بیوشیمی متابولیسم، بهداشت و مسمومیتهای غذایی، میکروب‌شناسی مواد غذایی، اصول و روشهای نگهداری مواد غذایی، شیمی تجزیه مواد غذایی، اثر فرآیند بر ارزش غذا، تغذیه اساسی 1 و 2، فیزیولوژی تغذیه، زبان تخصصی، اصول تنظیم برنامههای غذایی، اصول ایمونولوژی، داروشناسی، مدیریت خدمات غذایی، کاربرد رایانه در علوم تغذیه، اکولوژی غذا و تغذیه، پاتوفیزیولوژی |
دروس تخصصی | تغذیه در دورههای زندگی، تغذیه گروهها و شرایط ویژه، خدمات تغذیه‌ای در نظام مراقبتهای بهداشتی، اصول برنامه ریزی و مدیریت برنامههای تغذیه‌ای، ارزیابی وضع تغذیه، اصطلاحات پزشکی و بیمارستانی، اصول آموزش و مشاوره تغذیه، بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه، رژیم درمانی 1 و 2، روش تحقیق در علوم بهداشتی، سمینار تغذیه، پروژه |
ادامه تحصیل در رشته علوم تغذیه
افرادی که در مقطع کارشناسی علوم تغذیه تحصیل می کنند می توانند در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز ادامه تحصیل دهند. علوم تغذیه در مقطع کارشناسی ارشد 32 واحد درسی دارد که 20 واحد آن تخصصی اجباری و شش واحد آن تخصصی اختیاری و 6 واحد پایان نامه است. دانشگاه مانند دانشگاه های زیر رشته علوم تغذیه دانشجو میپذیرند :
- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی اهواز
- دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
- دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات
افرادی که علاقه دارند در مقطع دکتری رشته علوم تغذیه ادامه تحصیل دهند می توانند در گرایشهای زیر به ادامه تحصیل بپردازند:
- علوم تغذیه
- سیاست های غذا و تغذیه
- بیوشیمی بالینی، سالمند شناسی
- نانو فناوری پزشکی
- انفورماتیک پزشکی
- سلامت در بلایا و فوریتها
- سلامت و رفاه اجتماعی
- اپیدمیولوژی
- مددکاری اجتماعی
- گفتار درمانی
جایگاه شغلی دانش آموختگان
دانش آموختگان رشته علوم تغذیه می‌توانند در مراکز زیر انجام وظیفه نمایند:
۱. بیمارستانها ۲. کلینیک‌های تغذیه و رژیم درمانی ۳. دفاتر مشاوره تغذیه ۴. مراکز بهداشتی درمانی ۵. کترینگ‌ها ۶. کارخانه‌های تولید مواد غذایی
وظایف متخصص تغذیه
۱- رژیم درمانگران، رژیم غذایی مناسب برای انواع بیماری‌ها را تعیین می‌کنند. بیماران مختلف، با توجه به نوع و شدت بیماریشان، از خوردن انواعی از غذاها منع و به خوردن مواد غذایی دیگر توصیه می‌شوند. رژیم درمانگران باید اطلاعات کامل و جامعی در مورد علم تغذیه، ارزش مواد غذایی، و وضعیت جسمی و روحی بیماران داشته باشند و با تکیه‌بر مهارت‌های روان‌شناختی، و متناسب با وضعیت افراد، رژیم غذایی مناسب را تعیین کنند. همچنین باید همواره از جدیدترین اطلاعات و تحقیقات مرتبط آگاه بوده و با داشتن صبر و حوصله، انعطاف کاری در ارتباط با مراجعین مختلف و مسئولیت‌پذیری، پاسخ گوی مراجعین خود باشند.
۲- به دلیل تأثیر روشن تغذیه بر سلامتی همواره باید ارتباط و همکاری تنگاتنگی بین متخصصان رشته تغذیه و پزشکان وجود داشته باشد و بیماران قلبی عروقی، کلیوی، دیابتی، سرطانی و غیره برای بهره مندی از رژیم غذایی متناسب با بیماری خود به متخصص تغذیه ارجاع داده شوند. همچنین، تغذیه‌ی بیماران، همراهانشان و پرسنل بیمارستان باید تحت نظر یک کارشناس تغذیه تهیه‌شده و رژیم غذایی بیماران مختلف با توجه به وضعیت آنها کنترل شود.
۳- کارشناسان رشته تغذیه می‌توانند در درمانگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، بیمارستان ها و کارخانه‌ها، نقش موثری داشته باشند. تنظیم رژیم غذایی مناسب برای ورزشکاران در باشگاه‌های ورزشی و کارگران در کارخانه‌ها، از دیگر وظایف کارشناس تغذیه است. رژیم درمانگران همچنین می‌توانند به‌طور مستقل در مطب مشاوره‌ی تغذیه مشغول به کار شوند..
۴- اصول رشته علوم تغذیه بررسی می‌کند که چه فرآیندهایی برای جذب و دفع مواد غذایی خورده شده انجام می‌گیرد. علم تغذیه ارزش مواد غذایی، میزان املاح، ویتامین‌ها و سایر مواد مفید درون خوراکی‌ها را مشخص کرده و ما را در انتخاب غذاهای مفید و مغذی یاری می‌کند. بنابراین با پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می‌توان کمبودهای تغذیه‌ای بدن را جبران کرد و سلامت روح و جسم را بهبود بخشید. در پایان، شاید بتوان رسیدن به یک برنامه‌ی غذایی مناسب را هدف اصلی رشته تغذیه دانست.
سایر دانشگاه های پذیرنده
- علوم پزشکی تبریز
- علوم پزشکی اصفهان
- علوم پزشکی شوشتر
- علوم پزشکی جندی شاپور
- علوم پزشکی زاهدان
- علوم پزشکی شیراز
- علوم پزشکی بقیه الله
- علوم پزشکی بوشهر
- علوم پزشکی یاسوج
- علوم پزشکی لرستان
- علوم پزشکی کرمان
- علوم پزشکی کاشان
- علوم پزشکی زابل
توانایی های لازم
در رشته علوم تغذیه نیز افراد باید دارای روحیه خدماتی صبر و حوصله و شخصیت اجتماعی داشته باشند تا بتوانند با بیماران و راهنمایی کردن آنها خدمات لازم را ارائه دهند. فارغ التحصیلانی که قصد دارند بعد از گرفتن مدرک تحصیلی خود دفتر مشاوره غذایی تاسیس کنند باید حداقل 3 سال سابقه کار در بیمارستانها داشته باشند. افرادی که در این رشته تحصیل می‌کنند باید درس زیست شناسی و شیمی آنها بسیار قوی باشد.
بازار کار رشته علوم تغذیه
در مورد بازار کار رشته علوم تغذیه باید بدانید که این رشته در وزن نسبتا مناسبی قرار دارد افرادی که در این رشته فارغ التحصیل می‌شوند می‌توانند در برخی تغذیه بیمارستانها ،کارخانجات تولید مواد غذایی، کلینیک های رژیم درمانی و همچنین پزشکان غدد همکاری کنند. افرادی که در مقطع دکترا فارغ التحصیل شوند می‌توانند به تدریس در این رشته بپردازند.
درآمد و حقوق
در مورد مقدار دقیق درآمد و حقوق متخصص تغذیه اطلاعات چندان دقیقی در دست نیست. اما با توجه به اینکه این افراد در بخش های دولتی استخدام شوند می‌توان گفت که مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت خواهند کرد و اگر در بخش خصوصی فعالیت کنند با توجه به اینکه سطح تحصیلات سابقه کار آنها به چه صورت هست وچه کیفیت کار را ارائه می‌دهند میزان دریافتی متفاوتی خواهند داشت.
منبع: imoshavere – gamkonkur
