چگونه پلان فونداسیون ترسیم کنیم؟

پلان فونداسیون نقش بسیار مهمی در عملیات ساخت و ساز ساختمان دارد. این پلان، نقشه‌ای است که بر روی زمین ترسیم می‌شود و موقعیت و ابعاد فونداسیون ساختمان را نشان می‌دهد. در این مقاله از پورتال جامع مهندسین ایران، به بررسی مراحل ترسیم پلان فونداسیون خواهیم پرداخت و نکاتی را برای انجام این فرآیند بهتر و دقیق‌تر بررسی خواهیم کرد.

فونداسیون چیست؟

فونداسیون یکی از اجزای حیاتی ساختمان است که وظیفه انتقال بارهای ساختمانی به زمین را بر عهده دارد. هدف اصلی از ساخت فونداسیون، پر کردن فضای زیر ساختمان با مصالح مقاوم است تا بتواند وزن ساختمان را به زمین منتقل کند و از ایجاد حرکات نامطلوب و صدمات به ساختمان جلوگیری کند.

نوع فونداسیونی که انتخاب می‌شود، به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل شامل تعداد طبقات ساختمان، وزن کلی ساختمان، نوع کاربری ساختمان و ویژگی‌های خاک محل ساختمان می‌شود. از این رو، در انتخاب نوع فونداسیون، باید به این عوامل توجه کرد و مطالعات و تحلیل‌های لازم را انجام داد.

پلان فونداسیون

پلان فونداسیون (Foundation Plan) نقشه‌ای است که در طراحی و ساخت فونداسیون ساختمان استفاده می‌شود. این نقشه بر روی طبقه زیرین ساختمان قرار داده می‌شود و جزئیات مربوط به فونداسیون را نشان می‌دهد. پلان فونداسیون شامل اطلاعات و ابعاد مربوط به نوع و اندازه فونداسیون، مواد ساخت فونداسیون، موقعیت پی‌ها یا شمع‌ها، و سایر اجزای مرتبط با فونداسیون است.

مهمترین اطلاعات که در یک پلان فونداسیون ممکن است وجود داشته باشند عبارتند از:

۱- ابعاد فونداسیون: پلان فونداسیون نشان می‌دهد که فونداسیون به چه شکل و در چه ابعادی باید ساخته شود. این شامل طول، عرض و ارتفاع فونداسیون است.

۲- نوع فونداسیون: در پلان فونداسیون، نوع فونداسیون مشخص می‌شود. ممکن است از فونداسیون سطحی، فونداسیون عمیق، فونداسیون پی‌های مخروطی و غیره استفاده شود.

۳- موقعیت پی‌ها یا شمع‌ها: اگر فونداسیون عمیق استفاده شده باشد، پلان فونداسیون مشخص می‌کند که پی‌ها یا شمع‌ها در کدام نقاط قرار می‌گیرند و فاصله بین آنها چقدر است.

۴- جزئیات سازه‌های فونداسیون: پلان فونداسیون ممکن است شامل جزئیات سازه‌های فونداسیون باشد، مانند پایه‌ها، بالشتک‌ها، میله‌های فولادی، و آرماتورها.

۵- مواد ساخت فونداسیون: نوع مواد ساخت فونداسیون مشخص می‌شود. ممکن است بتن مسلح، بتن پیشرفته، بلوک سیمانی و غیره برای ساخت فونداسیون استفاده شود.

پلان فونداسیون به عنوان یکی از اجزای مهم مرحله طراحی و ساخت ساختمان، برای مهندسان سازه و مجریان ساختمانی بسیار ارزشمند است. این نقشه به آن‌ها کمک می‌کند تا فونداسیون به درستی ساخته شود و از پایداری و ایمنی ساختمان اطمینان حاصل کنند.

آموزش گام به گام پلان فونداسیون

در ابتدا با فونداسیون و پلان فونداسیون آشنا شدیم و در ادامه این آموزش قرار هستش که نحوه ی ترسیم پلان فونداسیون منفرد ، پلان فونداسیون نواری ، پلان فونداسیون گسترده را به شما عزیزان آموزش دهیم. 

نحوه ی ترسیم پلان فونداسیون منفرد

گام اول:
برای ترسیم این پلان قبلش باید پلان ستون گذاری را رسم کنیم.

ابتدا با توجه به ابعاد زمین با خط ضخیم محدود زمین را مشخص می کنیم و هر جا که ستون داشتیم با توجه به ابعاد ستون که احتمالاً مربع یا مستطیل هستش از یک مربع یا مستطیل توپر دقیقاً شبیه به ستون های شکل زیر ترسیم می کنیم.

برای اینکه نقشه ای که میخوایم ترسیم کنیم شلوغ نشود توصیه می کنیم که خطوط آکس بندی ستون ها را در داخل نقشه ترسیم نکنیم.

گام دوم:
در مرحله ی بعد وسط همه ی ستون ها را با خط چین به همدیگر متصل می کنیم.

گام سوم:
در مرحله ی سوم برای هر کدام از ستون ها یک فونداسیون منفرد را با توجه به ابعادی که طراح سازه داده است مثل شکل زیر ترسیم می کنیم.

در اینجا فرض بر این است که طراح سازه ابعاد پی های گوشه که در دو ضلع به محدوده زمین می چسبند را ۱.۲×۱.۲ متر و پی های کناری که یک ضلع آنها به محدوده زمین می چسبند را ۱.۲×۱.۸ متر و ابعاد پی های وسط که دقیقاً در وسط ساختمان قرار دارند را ۱.۸×۱.۸ متر داده است.

گام چهارم:
حالا که در مرحله ی قبل فونداسیون ها منفرد رو ترسیم کردیم، الان باید این فونداسیون های منفرد را با شناژ به همدیگر متصل کنیم. مهندس محاسب عرض این شناژها را ۶۰ سانتی متر در نظر گرفته است.

گام پنجم:
یک نکته اینجا وجود داره اون هم این هست که اگر ارتفاع فونداسیون های منفرد با شناژ مساوی باشند باید مرز بین فونداسیون منفرد با شناژ طبق تصویر زیر پاک شود. اما اگر ارتفاع فونداسیون منفرد که در اینجا ۶۰ سانتی متر هست با شناژ که ۴۰ سانتی متر می باشد مثل این پروژه برابر و مساوی نبود باید مرز بین آنها و این اختلاف ارتفاع را با نگه داشتن یک خط نشان داد. (دقیقاً مثل تصویر گام چهارم)

گام ششم:
در مرحله ی بعدی باید بتن مگر را ترسیم کنیم. بتن مگر یک لایه بتن به ضخامت حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر است که با عیار ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب ساخته می شود و برای محافظت از فونداسیون در برابر عوامل خورنده و به وجود آمدن یک سطح صاف و تراز شده در زیر فونداسیون اجرا می شود.

وقتی که بتن مگر را اجرا می کنیم دقت داشته باشیم که از هر طرف حدود ۱۰ سانتی متر بزرگتر آن را اجرا کنیم تا قالب بندی فونداسیون به راحتی و آسانی انجام شود. پس میاییم و بتن مگر را ۱۰ سانتی متر با یک خط در اطراف فونداسیون و شناژها طبق شکل زیر با خط نازک ترسیم می کنیم.

گام هفتم:
در مرحله ی یکی به آخر مهندس محاسب با توجه به ابعاد و موقعیت قرارگرفتن فونداسیون ها، آنها را تیپ بندی می کند. برای تیپ بندی فونداسیون ها از حرف F که حرف اول کلمه ی foundation هست استفاده می شود.

یک عدد بعد از حرف F نوشته می شود که بیانگر نوع و تیپ آن است بر فرض مثال F-1 و … نشان دهنده تیپ شماره یک می باشد.

حتماً دقت کنید که کد ارتفاعی سطح روی فونداسیون ها را هم بر روی فونداسیون بنویسید. در انتهای ترسیم هم قسمت هایی که خاکریزی می شوند را باید هاشور بزنیم.

 

گام هشتم:
در مرحله ی آخر جدولی مثل تصویر زیر را در کنار پلان فونداسیون قرار می دهیم که داخل آن ابعاد و مشخصات فونداسیون ها درج می شود.

نحوه ی ترسیم پلان فونداسیون نواری

گام اول:
دقیقاً گام اول و دومی که برای ترسیم پلان فونداسیون منفرد انجام دادیم را هم برای ترسیم فونداسیون نواری انجام می دهیم.

برای ترسیم این پلان قبلش باید پلان ستون گذاری را رسم کنیم.

اول با توجه به ابعاد زمین با خط ضخیم محدود زمین را مشخص می کنیم و هر جا که ستون داشتیم با توجه به ابعاد ستون که احتمالاً مربع یا مستطیل هستش از یک مربع یا مستطیل توپر دقیقاً شبیه به ستون های شکل زیر ترسیم می کنیم.

گام دوم:
در مرحله ی بعد وسط همه ی ستون ها را با خط چین به همدیگر متصل می کنیم.

گام سوم:
در این مرحله با توجه به اندازه ای که مهندس محاسب برای عرض نوارها در نظر گرفته است (در اینجا ۱ متر را در نظر گرفته)، ستون ها را با فونداسیون نواری به همدیگر متصل می کنیم.

گام چهارم:
با توجه به اینکه اگر گوشه نوارها را پخ بزنیم، مقاومت برشی در گوشه افزایش پیدا می کند، پس می توانیم اینکار را هم طبق تصویر زیر انجام بدهیم.

گام پنجم:
در مرحله ی آخر هم بتن مگر را ۱۰ سانتی متر بزرگتر از نوارها در داخل ترسیم می کنیم و قسمت هایی که بعداً باید با خاک پر شوند را هم هاشور می زنیم.

 

نحوه ی ترسیم پلان فونداسیون گسترده

گام اول:
ابتدا با توجه به ابعاد زمین با خط ضخیم محدود زمین را مشخص می کنیم و هر جا که ستون داشتیم با توجه به ابعاد ستون که احتمالاً مربع یا مستطیل هستش از یک مربع یا مستطیل توپر دقیقاً شبیه به ستون های شکل زیر ترسیم می کنیم.

گام دوم:
فونداسیون گسترده در زیر همه ی ستون ها و در کل زمین اجرا و از سه طرف به لبه ی زمین ختم می شود و از طرف حیاط هم با توجه به نظر مهندس محاسب ابعاد آن مشخص خواهد شد.

نکته: در ترسیم پلان فونداسیون گسترده بتن مگر را ترسیم نمی کنیم. چرا؟ چون بتن مگر باید در کل زمین اجرا شود.

راهنمایی برای تهیه پلان فونداسیون

برای تهیه پلان فونداسیون با جزئیات کافی و قابل فهم، می‌توانید از موارد زیر پیروی کنید:

۱- استفاده از خطوط صاف و خوانا: در ترسیم پلان فونداسیون، از خطوط صاف و خوانا استفاده کنید. این کار به خوانایی و قابلیت فهم بیشتر پلان کمک می‌کند.

۲- استفاده از علائم و اختصارات استاندارد: برای نشان دادن جزئیات مختلف در پلان فونداسیون، از علائم و اختصارات استاندارد استفاده کنید. مثلاً از علامت‌هایی مانند مثلث برای نشان دادن موقعیت پی‌ها یا شمع‌ها استفاده کنید.

۳- جزئیات کامل: پلان فونداسیون باید به طور کامل و با جزئیات کافی تهیه شود. اطلاعات مربوط به ابعاد فونداسیون، نوع فونداسیون، موقعیت پی‌ها یا شمع‌ها، جزئیات سازه‌های فونداسیون و مواد ساخت فونداسیون باید در پلان به صورت واضح و دقیق نمایش داده شوند.

۴- استفاده از نرم افزارهای تخصصی: در صورت نیاز، می‌توانید از نرم افزارهای تخصصی نقشه کشی مانند AutoCAD استفاده کنید. این نرم افزارها امکاناتی را فراهم می‌کنند که در تهیه و ویرایش پلان‌ها به خوبی به کار می‌آیند و کیفیت نهایی پلان را افزایش می‌دهند.

با رعایت این نکات، شما می‌توانید یک پلان فونداسیون دقیق و قابل فهم تهیه کنید که به مهندسان سازه و مجریان ساختمانی در فرآیند طراحی و ساخت فونداسیون کمک کند.