معرفی رشته برنامه ریزی شهری

آشنایی با رشته برنامه ریزی شهری

سال ۱۳۷۸ را می توانیم به عنوان سالی معرفی کنیم که رشته ی برنامه ریزی شهری، به عنوان یک رشته ی تحصیلی مستقل در بخش کارشناسی، معرفی شد و علاقمندان به این رشته می توانستند، از همین ابتدای تحصیلات دانشگاهی خود، به این رشته بپردازند و گام های ابتدایی را برای رسیدن به اهداف طولانی مدت خود در زمینه ی شهرسازی و برنامه ریزی شهری، به صورت کاملا جدی بردارند.

شهرسازی و یا همان رشته ی برنامه ریزی شهری، رشته ای بود که به عنوان یک کلید اتصال بین تمامی رشته های مربوط به ساخت و ساز و شهرداری، عمل می کند. در واقع رشته هایی همچون عمران، معماری، اقتصاد، جامعه شناسی و تمام علوم مرتبط به مسائل شهری، رشته هایی هستند که در بستر امن و علمی که شهرسازی فراهم می کند، به یکدیگر متصل می شوند و کمک می کنند تا اصول شهرسازی، به درست ترین و استاندارد ترین حالت خود، عملی و اجرا گردد.

در واقع شهرسازی می آید و با استراتژی هایی که بیان می کند، فضای خالی ای که در پروژه های شهری وجود دارد، پر کند. به بیانی ساده تری، وظیفه یک متخصص تحصیل کرده در رشته ی شهرسازی این است که بتواند بین علوم فنی و نیروی انسانی، یک رابطه ی درست و اصولی برقرار کند که این رابطه بتواند یک نتیجه ی درست و متناسب با استانداردهای جهانی تعیین شده برای شهرسازی داشته باشد.

در واقع کسانی که تا مقطع کارشناسی ارشد در رشته ی برنامه ریزی شهری، تحصیل کرده اند، قابلیت این را دارند تا بتوانند تمامی برنامه ها و نقشه های شهرداری را برای آبادانی و پیشرفت بیشتر و بهتر، بررسی کنند و درباره ی آن ها اظهار نظر نمایند. طرح های آماده سازی زمین، طرح های تفصیلی، طرح های جزییات شهری، طرح های جامع شهری، و خلاصه تمام طرح های مربوط به سکونتگاه های انسانی در یک بستر یک شهر، مواردی هستند که مهندسان شهرسازی می توانند در آن دخول کنند و حق اظهار نظر دارند.

علاوه بر مجامع و طرح های شهری، مهندسان شهرسازی می توانند در طراحی و ارائه ی طرح هایی دال بر طرح کالبدی ملی، طرح آمایش سرزمین، و طرح های منطقه ای، استانی و سکونتگاه های روستایی و غیره، نقش بسیار مهمی را ایفا نمایند. برای تحصیل در رشته ی کارشناسی شهرسازی در دانشگاه، کافی است که شما از طریق کنکور ریاضی و فیزیک اقدام نمایید. البته در قسمت کارشناسی ارشد، از طریق کنکور هنر نیز، راه برای ورود به این رشته وجود دارد.

گرایش های مختلف رشته ی برنامه ریزی شهری

برای تحصیل در رشته ی شهرسازی یا همان برنامه ریزی شهری، شما ابتدا باید بدانید که چه گرایش هایی وجود دارد. برای مقطع کارشناسی که در واقع استارت تحصیل در این رشته است، شما تنها می توانید شهرسازی و برنامه ریزی شهری را انتخاب نماید. اما برای مقطع کارشناسی ارشد، گرایش های به دو قسمت عمده تقسیم می شوند که این دو قسمت شامل مجموعه برنامه ریزی شهری و منطقه ای و مدیریت شهری و طراحی شهری می باشند.

برای هر کدام از این رشته ها در مقطع کارشناسی ارشد نیز، گرایش های خاص خودشان وجود دارد. مثلا برای مجموعه برنامه ریزی شهری و منطقه ای و مدیریت شهری، گرایش های برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی منطقه ای، مدیریت شهری و برای طراحی شهری، گرایش طراحی شهری عنوان می شود. در مقطع دکترا نیز متقاضی می تواند در زمینه ی شهرسازی/ شهرسازی اسلامی/ برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی منطقه ای، برنامه ریزی شهری و منطقه ای تحصیل کند.

البته لازم است که این موضوع مطرح شود که در مقطع کارشناسی ارشد با گرایش برنامه‌ ریزی شهری و منطقه ‌ای و مدیریت شهری، برای هر سه گرایش تعریف شده این رشته، یک کد آزمون تعریف شده و شما هنگام انتخاب رشته می توانید تصمیم بگیرید که تمایل دارید تا در کدام گرایش «برنامه ‌ریزی شهری»، « برنامه ‌ریزی منطقه ‌ای» و «مدیریت شهری»، ادامه ی تحصیل دهید.

بررسی بازار کار و آینده ی شغلی رشته ی برنامه ریزی شهری

مهندسان رشته برنامه ‌ریزی شهری و منطقه ‌ای و مدیریت شهری، می توانند در تمام سازمان ‌های وابسته به مسائل سکونتی و شهری، جذب شوند. به طور کلی اگر متقاضی تحصیل در رشته ی شهرسازی هستید، می توانید سازمان هایی مانند سازمان ملی زمین و مسکن، شرکت عمران شهرهای جدید، وزارت راه و شهرسازی، استانداریها، بنیاد مسکن، شهرداریهای مناطق و نواحی شهری و سازمانهای وابسته به آنها و مراکز تحقیقاتی مسکن و شهرسازی، سازمان زیباسازی شهری و سازمانهای پیشگیری از مدیریت بحران، دفاتر نوسازی بافتهای فرسوده، سازمان نوسازی و غیره به عنوان یک گزینه ی بسیار عالی برای کار در نظر بگیرید.

همچنین در کنار این موارد می توانید بر روی سازمان زیباسازی شهری و سازمانهای پیشگیری از مدیریت بحران نیز حساب ویژه ای باز کنید.

نکته ی قابل توجه و مهم درباره ی مهندسی شهرسازی این است که چون این رشته کاملا نوپاست، در حال حاضر بازار کار آن اشباع نشده و تحصیل کردگان در این رشته، می توانند در جاهای مختلف جامعه برای فعالیت در زمینه های مختلف شهرسازی، اقدام نمایند.

به عنوان مثال ، یک مهندس شهرسازی می تواند در ارائه ی طرح ‌های شهری و منطقه ‌ای که شامل طرح های جامع، تفصیلی، ساختاری، شهرستان، هادی می شود فعالیت کند. همچنین می تواند در نقش یک مشاور برای در امور شهری و منطقه ‌ای به مدیران و مسئولان رده بالا، ظاهر شود.

او می تواند در شهرداریها، استانداری ها، فرمانداری ها و وزارتخانه ‌های مربوطه که در زمینه های مختلف مسکن و شهرسازی و راه و ترابری کشور فعالیت می کنند، منصب خاص خودش را داشته باشد. سازمان نظام مهندسی کشور برای نظارت بر ساخت ساختمان های بالای هشت طبقه به مهندسان شهرسازی نیاز دارد.

پروژه‌ های محوطه سازی، تفکیک زمین، طراحی محله، برنامه ‌ریزی و طراحی شهرک ‌های گوناگون مسکونی، صنعتی، تجاری، برنامه ‌ریزی و طراحی شهرهای جدید و مکان ‌یابی عناصر و کاربری ‌های گوناگون شهری، از جمله بسترهای مختلف کشوری هستند که تحصیل کردگان رشته ی شهرسازی می توانند در این زمینه های فعالیت های خوبی داشته باشند.

در کنار تمامی این موارد، این مهندسان می توانند برای راه اندازی یک دفتر مهندسی شهرسازی اقدام کنند که در این دفتر به ارائه ی مشاوره ی خصوصی و غیر خصوصی در زمینه های مختلف شهرسازی، معماری، راه و ساختمان، طراحی شهری، برنامه‌ریزی منطقه‌ای و… مشغول باشند.

در نهایت باید بدانید که این رشته فقط در ایران نیست که یک رشته ی نو ظهور و نوپاست، بلکه کل دنیا رشته ی شهرسازی را یک رشته ی جدید می دانند و ظرفیت بسیار بالایی برای جذب تحصیل کردگان این رشته در ابعاد مختلف دارند. یکی از بزرگ ترین کشورهایی که آماده ی جذب مهندسان شهرسازی با مدارک تحصیلی شان از سراسر دنیاست، کانادا می باشد. در واقع این کشور، امتیاز خاصی برای این رشته و ارائه ی اقامت برای تحصیل کردگان آن، قائل می باشد.