معرفی رشته مهندسی رباتیک

رشته های مهندسی برای داوطلبان گروه ریاضی بسیار جذاب است و انگار دانش آموزان رشته ریاضی به دلیل قدرت ذهنی و درک بیشتر مسائل پیچیده بیشتر برای این رشته ها مناسب هستند. رشته مهندسی رباتیک از رشته هایی است که داوطلبان علاقه مند به ساخت و ساز در آن تحصیل می کنند. در این مطلب قصد داریم به طور کامل این رشته را مورد بررسی قرار دهیم. پس در ادامه همراه پورتال جامع مهندسین ایران باشید.

آشنایی با رشته مهندسی رباتیک

رشته مهندسی رباتیک (Robotics engineering) یکی از زیرمجموعه های گروه آزمایشی ریاضی – فیزیک و یکی از زیرشاخه های گروه مهندسی است که ناظر به طراحی، کاربرد، و بهره برداری ربات هاست. رشته مهندسی رباتیک رشته ای است که دستاوردهای آن مورد نیاز بسیاری از رشته های دیگر است و از تلفیق رشته هایی چون مهندسی برق گرایش الکترونیک و کنترل، مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات، و مهندسی کامپیوتر گرایش نرم افزار به وجود می آید. رشته مهندسی رباتیک در مقطع کارشناسی برای اولین بار در سال ۱۳۸۱ شمسی در دانشگاه صنعتی شاهرود به وجود آمد و به تدریج به دانشگاه های دیگر کشور نیز راه یافت.

درس‌های این رشته در طول تحصیل

دروس اصلی

زبان تخصصی، الکترومغناطیس، ریاضی مهندسی، کارگاه برق، کارگاه جوشکاری و ورق‌کاری، کارگاه ماشین‌ابزار و ابزارسازی، نقشه‌کشی صنعتی، استاتیک، مقاومت مصالح، طراحی اجزاء، دینامیک، دینامیک ماشین‌، مکانیک سیالات، مدارهای الکتریکی، ماشین‌های الکتریکی مستقیم و متناوب، مدارها منطقی، تجزیه و تحلیل‌ سیستم‌ها، سیستم‌های کنترل خطی، پروژه کارشناسی، کارآموزی، ریاضی، معادلات دیفرانسیل، برنامه‌سازی کامپیوتر، محاسبات عددی، فیزیک.

دروس تخصصی

طراحی مکانیزم‌ها، الکترونیک‌ قدرت و محرکه‌ها، رباتیک،‌ اصول میکروکامپیوترها، ارتعاشات مکانیکی، آزمایشگاه ربات، سنسورهای ربات، کنترل ربات، سیستم‌های محرکه، مدارهای وابسته، کنترل فازی، شبکه‌های عصبی، طراحی ماشین به کمک کامپیوتر، اندازه‌گیری الکتریکی، یاتاقان و روغن‌کاری، آزمایشگاه ارتعاشات و دینامیک ماشین، علم مواد، کنترل مدرن. (بسیاری از درس‌های این رشته همراه با آزمایشگاه است)

ارتباط رشته رباتیک با دیگر رشته ها

شخصی که در رشته رباتیک ادامه تحصیل می‌دهد باید بدانند که برای ایجاد یک فرایند جدید و یک پدیده جدید نیاز دارد که با رشته های دیگر در ارتباط باشد و استعدادهای دیگری نیز داشته باشد. به طور مثال برای طراحی یک ربات جدید لازم است که باید در برنامه نویسی تنظیم الگوریتم همچنین طراحی مدارهای الکتریکی الکترونیکی و طراحی مکانیزم بسیار با استعداد و دانا باشد و مو را داشته باشد. همچنین در زمینه طراحی کامپیوتری مدار و سایر اجزا و همچنین برنامه نویسی باید در سطح بالایی قرار داشته باشد. بطور کلی برای طراحی هر رباتی در زمینه های مختلف مانند فوتبال یا جنگ جنگ کاوشگر و غیره نیاز به موارد مختلفی است که فردی که باید آن را طراحی بخواند علمی کافی به زمینه‌های مختلف آن را داشته باشد.

صنعت رباتیک

با پیشرفت تکنولوژی و گذر زمان استفاده از ربات ها و اتوماسیون در همه جا به چشم می خورد و تمام کارخانه ها و صنایع مختلف روز به روز به سمت استفاده از این علم بیشتر می شود. زیرا این روبات‌ها بازده بهتری دارند و سرعت عمل بالایی دارند. رباط های امروزی نسبت به رباط های گذشته بسیار پیشرفته تر هستند و از روش‌ها و مدل‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد اما هنوز هم ارتباط بین دانشگاه و صنعت در ایران چشمگیر نیست و همین باعث می‌شود که این رشته کارهای چندان مناسبی در ایران نداشته باشد.

گستردگی علم رباتیک

طبق گفته های قبلی که داشتیم می توان گفت که مهندس رباتیک از جمله رشته هایی است که هدف اصلیش فعالیت و نوآوری و تحقق پیشرفت در علم است. مثلاً وقتی یک ربات را معرفی می کنیم که ارتباط کمی با رشته های علوم پایه و فنی مهندسی دارد مثل ربات جراح فعالیت انجام دهد می توان به مفید بودن این رشته پی برد. حال آنکه با گسترش و پیشرفت این علم و بستر سازی ظهور افکار جدید می‌توان امیدوار بود که این رشته بتواند در تمامی زمینه ها برای بهتر شدن کیفیت زندگی انسان ها کارآمد باشد. در خیلی از کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و اروپا و ژاپن از رباتها در کار امداد و نجات نیز استفاده می‌شود و در این کشورها توجه به این رشته بسیار چشمگیر است.

در تمام زمینه ها حضور ربات ها افزایش یافته است و همچنین در زمینه های هسته ای نیز گسترش داشته است.

وظایف مهندس روباتیک

• طراحی و ساخت ربات ها
• توانایی انجام جوشکاری ها در حین ساخت ربات ها
• ایحاد لیست دستگاه سیستم و زمان بندی رویداد نمودار
• بررسی و ارزیابی شکست های مکانیک
• تعمیر و نگهداری از ربات ها و حل مشکلات غیرمنتظره
• طراحی پایان بازوی قالب
• تجزیه و تحلیل و ارزیابی سیستم های رباتیک و نمونه های اولیه
• نصب، درجه بندی، کار، و حفظ ربات ها
• نحقیق و بررسی در زمینه تکنولوژی رباتیک
• ساخت، پیکر بندی، و ربات آزمون
• ارائه پشتیبانی فنی برای سیستم های رباتیک
• نوشتن الگوریتم و کدهای برنامه نویسی برنامه های کاربردی ربات ها
• اشکال ردایی برنامه های رباتیک
• طراحی برنامه های کاربردی برای تولید کنندگان از محصولات سبز، مانند توربین های بادی و یا پانل های خورشیدی
• طراحی سیستم های رباتیک خودکار
• و …

رشته مهندسی رباتیک برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به ساختن و خلق کردن چیزهای جدید و توسعه علم علاقه دارید، رشته مهندسی رباتیک را انتخاب کنید. رشته مهندسی رباتیک جزء رشته هایی است که خلاقیت و هوش از عناصر کلیدی برای پیشرفت در آن است. همچنین تسلط به زبان انگلیسی و زبان کامپیوتر برای پیشرفت در مهندسی رباتیک ضروری به نظر می رسد، مخصوصا این که اگر بخواهید مهاجرت کنید.

در رشته مهندسی رباتیک نیز از نرم افزارهایی مثل Webots، ADAMS، Catia، و … استفاده می شود و آشنایی با این نرم افزار ها باعث جذب بهتر در مشاغل گوناگون می شود. دانشجویان رشته مهندسی رباتیک باید دارای قدرت تخیل و تجسم و دقت زیاد باشند و در حوزه های مکانیک، الکترونیک، و کامپیوتر قوی باشند. رشته مهندسی رباتیک رشته ای پیچیده به شمار می رود و تلفیقی از علوم است، به همین دلیل دانشجویان رشته مهندسی رباتیک می بایست علاوه بر تسلط بر گستره ای از علوم مهندسی، توانایی حل مسائل پیجیده و تحلیل اطلاعات را داشته باشند.

نیاز کارخانه ها و صنایع جهان و آینده شغلی

بازار کار رشته مهندسی رباتیک هنوز در ایران اشباع نشده و در حال حاضر افراد زیادی در ایران فارغ التحصیل نشده اند. با تربیت متخصصین رباتیک در داخل ایران می‌توانیم بسیاری از هزینه‌ها را کاهش دهیم و در این محل به خودکفایی برسیم زیرا افرادی که از خارج به عنوان مهندس وارد می‌شوند هزینه بسیار بالایی خواهند بود و دستمزد بسیار زیاد دریافت می‌کنند اما با هزینه‌های کمتر می‌توان به فارغ التحصیلان این رشته فضا برای انجام کارهای جدید داد. کارخانه هایی که از صنعت رباط و اتوماسیون استفاده می‌کنند می‌توانند فضای مناسبی برای ادامه کار این افراد باشند و از جمله کارخانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کارخانه ماشین سازی ایران خودرو
• ماشین سازی سایپا
• کاشی سمنان
• کاشی یزد
• تراکتور سازی تبریز
• کیش خودرو
• رب تبرک
• کنستانتره شاهرود و غیره.

صنعت و بازار کار

اولین کشوری که مخترع ربات بود کشور چک است. ژاپنی ها نیز در صنایع اصلی خود مثل فولاد – ماشین سازی – الکترونیک از این صنعت استفاده کرده اند. با آشنایی با نقش آنها در زمین و فضا و در صنایع خطرساز برای بشر همه کشورها از جمله کشور ما به تشکیل گروه های مهندسی رباتیک برای کسب دانش و استفاده از آن برای استفاده بیشتر و افزایش کیفیت شده اند.

درآمد و حقوق

در حال حاضر اطلاعات دقیقی از میزان دریافتی مهندس رباتیک در ایران در دسترس نیست. در بخش دولتی هم معمولا مهندس رباتیک مثل برخی از مهندسان از جمله مکانیک، برق و … در دولت حقوق میگیرند و مطابق قوانین موجود و مشخص در سیستم های دولتی است.

اما در بخش خصوصی حقوق و درآمد مهندس رباتیک با توجه به شرایط متفاوت است. در بخش خصوصی نیز داشتن تجربه و تحصیلات مرتبط، تخصص و مهارت و آشنایی با سیستم ها و نرم افزارهای کامیپوتری، در استخدام مهندس رباتیک و تعیین میزان حقوق و دستمزد او نقش اصلی را دارد.

 

سوالات متداول

۱) رشته مهندسی رباتیک چیست؟
مهندسی رباتیک ترکیبی از رشته های مهندسی برق الکترونیک و کنترل و مهندسی مکانیک طراحی جامدات و مهندسی کامپیوتر گرایش نرم افزار می باشد.

۲) لیست دروس عمومی و اختصاصی رشته مهندسی رباتیک را چگونه می توان دانلود کرد؟
لیست دروس تخصصی و عمومی رشته مهندسی رباتیک در متن مقاله ارائه شده است.

۳) بازار کار رشته مهندسی رباتیک چگونه است؟
موقعیت های شغلی و بازار کار رشته مهندسی رباتیک با توجه به علاقه داوطلب و فراخوان های استخدامی در سطح خوبی قرار دارد.