مهندسی برق

کابل های خاص و انواع آن

کابل خاص چیست؟

کابل های خاص شامل کابل هایی با ساختار ویژه از نظر اندازه، جنس، مقاومت حرارتی، شیمیایی و مکانیکی و غیره می باشد که به طور معمول در خط تولید کارخانجات تولید کننده کابل وجود نداشته و به طور خاص و سفارشی طراحی و تولید می گردند. کابل های خاص مورد استفاده در صنایع و محیط هایی هم چون صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، مخابرات، صنایع فولاد، ذوب و ریخته گری، صنایع نظامی، هوایی، دریایی، ریلی و غیره است که به کابل هایی با ساختار ویژه نیاز دارند مورد استفاده قرار می گیرد.در ادامه مطلب همراه پورتال جامع مهندسین ایران باشید.

انواع کابل های خاص

در ادامه چند مورد از کابل های خاص را مورد بررسی قرار می دهیم.

کابل معدن

این کابل ها از نوع خاص می باشند که با استاندارد VDE طراحی و تولید شده است. کابل های معدن دارای خصوصیات زیادی می باشند از جمله اینکه دارای مقاومت مکانیکی، تنشی و همچنین کششی خوبی می باشند. این کابل ها انعطاف پذیر بوده و روکش بیرونی آن ضد روغن می باشد.

یکی دیگر از خصوصیات این کابل ها این است که قدرت تحمل آن ها در برابر رطوبت زیاد می باشد. مقاومت در برابر اشعه خورشید و هم چنین مقاومت در برابر فرسایش و سایش از دیگر ویژگی های کابل معدن به شمار می آید. رنگ روکش خارجی کابل های معدن در جهت شناسایی بهتر کابل در تاریکی، معمولا زرد رنگ بوده یا اینکه از خطوط زرد رنگ در ساخت آن ها استفاده می شود. کشور آلمان از تولید کنندگان اصلی کابل معدن به شمار می آید.

کابل معدن

کابل دریایی

کابل های دریایی بر اساس نوع کاربرد در انواع کابل کشتی، کابل فراساحلی و کابل زیر دریایی تولید می گردند که در ادامه به تفصیل به بررسی هر یک از آن ها می پردازیم.

کابل کشتی

کابل های کشتی که با نام های Shipboard Cable، Marine Cable و یا بعضاً Navy Cable نیز شناخته می شوند، به کابل های استفاده شده در کاربردهای مختلف در کشتی ها، از برق و روشنایی تا ارتباطات، کابل کشتی گفته می شود. این کابل ها بهتر از انواع دیگر کابل ها می توانند شرایط موجود در کشتی را تحمل کنند.

محیط دریایی برای سازه های الکتریکی چالش برانگیز است و ایمنی و کارایی بیشتر را می طلبد. آن ها باید سبک باشند تا موجب افزایش وزن کشتی نشوند. این کابل ها در سیستم های دریایی، عمدتا برای توزیع نیروی برق استفاده می شود. دلایل ایده آل بودن آن ها برای استفاده در کشتی ها و شناورها این است که این کابل ها فاقد هالوژن و مقاوم در برابر شعله هستند و انتشار دود کمی دارند. انواع زیادی از کابل کشتی وجود دارد، این که کدام نوع کابل کشتی مناسب تر است به شرایط کاربری کابل بستگی دارد.

کابل کشتی

کابل های کشتی معمولاً بر اساس استاندارد IEC 60092 ساخته می شوند که در ادامه موارد مهمی در مورد ساختار کابل کشتی، می پردازیم:

ساختار کابل کشتی

هادی در کابل های کشتی یک سیم مسی قلع اندود کلاس ۲ و یا ۵ است. عایق بندی مانند هر کابل دیگر، نقش بسیار مهمی در محافظت از رسانا دارد. در کابل های کشتی معمولا از XLPE یا EPR برای عایق بندی استفاده می شود که هر دو مزایای منحصر به فرد خود را دارد، اما هر دو برای کاربرد های ولتاژ بالا مناسب هستند. غلاف داخلی اولین محافظت از هادی و عایق را فراهم می کند. غلاف بیرونی کابل نیز محافظت نهایی از کابل را فراهم کرده و همچنین انعطاف پذیری آن را تعیین می کند زیرا یک غلاف بسیار محکم باعث می شود که کابل کمتر خم شود. همان طور که ذکر گردید ویژگی های متمایز خاصی در تمام کابل های کشتی وجود دارد که آن ها را برای نصب در کشتی ها و سیستم های دریایی منحصر به فرد می کند.

ساختار کابل کشتی

خصوصیات کابل کشتی

کابل های کشتی در بسیاری از صنایع به ویژه حمل و نقل، نفت و ارتباطات کاربرد دارند. این کابل ها در سخت ترین شرایطی که یک کابل می تواند داشته باشد قرار دارد از آب شور گرفته تا فشار های مکانیکی، از این رو این کابل ها باید بتوانند در برابر بسیاری از عوامل محیطی مقاومت کنند.

انعطاف پذیری با توجه به فضای محدود کشتی ها، بدون دود و فاقد هالوژن بودن، مقاومت در برابر انتشار شعله، مقاومت در شرایط آتش سوزی، مقاومت مکانیکی با توجه به سختی انجام تعمیرات در دریا، وزن کم، مقاومت در برابر رطوبت، مقاومت در برابر جوندگان، ضد آب و ضد روغن بودن و هم چنین مقاومت در برابر گل و لای از ویژگی های کابل کشتی به شمار می آید. کابل های کشتی فاقد هالوژن هستند که در صورت آتش سوزی از ایمنی بیشتری برخوردار هستند زیرا هالوژن هنگام تماس با سایر مواد شیمیایی می توانند اسیدها و گازهای خطرناکی تولید کنند.

انتخاب کابل کشتی با کیفیت بالا تنها راه اطمینان از این موضوع است که این کابل ها به درستی کار خود را انجام می دهند. برای تحقق این امر، ضروری است که فقط کابل های استاندارد را از تولید کنندگان قابل اعتماد کابل کشتی دریافت کنید.

کابل فراساحلی

یکی از مهم ترین، اصلی ترین و حساس ترین دسته بندی کابل های دریایی، کابل های فراساحلی یا offshore هستند. کابل های فراساحلی همان گونه که از نام آن ها مشخص است بر روی سکوهای حفاری یا در جهت بهره برداری نفت و گاز مورد استفاده قرار گرفته می شوند.

کابل فراساحلی

کابل های فراساحلی طبق استاندارد NEK 606 و هم چنین IEC 60092-353 تولید شده و برای انتقال برق و کاربردهای کنترلی و ابزار دقیق، سیم کشی زمین در سیستم های دریایی، کاربرد مخابراتی و هم چنین کابل دیتا و شبکه طراحی شده است و با توجه به کاربرد آن ها در روی سکو ها با شرایط خاص فنی تولید و بهره برداری می گردند.

ویژگی های کابل های فراساحلی

  • وزن کم
  • دود کم و بدون هالوژن بودن
  • مقاومت در برابر انتشار حریق
  • مقاومت در برابر حریق
  • مقاومت در برابر مواد نفتی
  • مقاومت در برابر اشعه خورشید
  • مقاومت در برابر رطوبت و هم چنین مقاومت در برابر انتقال و انتشار رطوبت
  • مقاومت در برابر گل و لای

انواع کابل فراساحلی

کابل های قدرت فراساحلی در انواع مختلفی همچون RFOU ،RFCU ،BFOU ،RU و BU ساخته می شوند، که در ادامه کدهای چهار حرفی استاندارد که در نام گذاری کابل های فراساحلی استفاده می گردد، شرح داده شده است.

نام گذاری کایل فرا ساحلی
نمونه کد نماد شرح
RFOU
BFOU
R عایق EPR (هالوژن فری)
B لایه مقاوم در برابر آتش + عایق EPR (هالوژن فری)
RFOU F غلاف هالوژن فری داخلی کابل از ترکیبات ترموپلاستیک یا ترموست
X عدم وجود این لایه
RFCU O سیم مسی
C سیم فولادی گالوانیزه
M سیم مس آلیاژی
X عدم وجود این لایه
BFOU U ترکیبات ترموپلاستیک هالوژن فری
RFOU(i/c) (i) اسکرین تکی
(c) اسکرین کلی
(i/c) اسکرین تکی و کلی
RFMU(c) (E) E یا M ترکیب هالوژن فری مقاوم در برابر روغن و گل ولای

 

کابل زیر دریایی

کابل‌ های زیر دریایی روز به روز در حال گسترش هستند و در انواع کابل قدرت زیر دریایی، کابل فیبر نوری زیر دریایی و یا کابل میکس قدرت و فیبر نوری جهت انتقال هم زمان برق و سیگنال های مخابراتی طراحی و مورد استفاده قرار می گیرند. کابل های زیر دریایی با توجه به کاربرد آن ها در انواع کابل شناور در سطح آب، کابل کف خواب دریا، کابل غواصی و هم چنین کابل های فشار متغیر مقاوم در برابر آب شور طبقه بندی می شوند.

کابل زیر دریایی

یکی از مهم ترین بسترهای زیر ساخت شبکه اینترنت کابل های زیر دریایی می باشند و با توجه به اینکه حجم زیادی از سطح کره زمین را دریاها، اقیانوس ها و مرز های آبی تشکیل می دهند، در حدود ۹۹ درصد داده‌ های اینترنتی از اقیانوس ‌ها می‌گذرند و از طریق کابل‌ های زیر دریا حمل می‌شوند، از این رو استفاده از این گونه کابل ها بسیار مهم و اجتناب ناپذیر است. کابل های زیر دریایی با هدف انتقال برق نیروگاه های آبی که داری ژنراتورهای مستقر در در زیر آب هستند نیز مورد استفاده قرار می گیرند. به سبب دسترسی سخت و هزینه های بسیار زیاد تعمیرات کابل های زیر دریایی همواره استاندارد و کیفیت بالای این کابل ها مد نظر می باشد.

ویژگی کابل‌ زیر دریایی

  • کابل های زیر دریایی باید در برابر نفوذ آب و فشار بالای اعماق آب دریا مقاوم باشد (باید بتوانند فشار آبی که تا ۸ کیلومتر بالای آن ها قرار گرفته است را تحمل کنند)
  • مقاومت بالا در برابر نفوذ موادشیمیایی، حلال‌ها و مشتقات نفتی
  • مقاومت بسیار بالا در برابر کشش‌های طولی
  • مقاومت بسیار بالا در برابر ضربات مکانیکی و هم چنین با توجه به اینکه کوسه‌ها و سایر ماهی‌ها مسبب حداقل ۱ درصد از کل خرابی‌های کابل بوده‌اند مقاومت بسیار بالا در برابر جوندگان دریایی
  • دارا بودن دو یا حتی سه لایه آرمور

ساختار کابل زیر دریایی

کابل های زیر دریایی با هدف کاهش اثرات میدان های مغناطیسی و هم چنین کاهش تلفات اغلب به صورت سه رشته ساخته می شوند و روکش آن ها نیز معمولا غیر پلیمری است. در ساختار کابل زیر دریایی باید از فیبر نوری خاصی استفاده کرد تا علاوه بر انتقال سیگنال های مخابراتی با اندازه گیری توزیع درجه حرارت، اندازه گیری تنش کابل یا ارتعاشات در عیب یابی کابل نیز موثر باشد و بتوان تغییرات در طول کابل را به راحتی تشخیص داد. از طریق تحلیل حرارتی کابل زیر دریایی تک رشته و سه رشته مشخص گردیده است که تلفات در کابل تک رشته بسیار بیشتر از کابل سه رشته می باشد لذا طراحی و ساخت کابل به صورت تک رشته در شرایط خاص استفاده می شود.

در مناطق نزدیک به ساحل در امتداد فلات‌های قاره برای استحکام بیش ‌تر معمولا کابل‌ های زیر دریایی زره پوش می‌شوند، زره کابل های زیر دریایی باید کابل را در برابر خمش و کشش مقاوم سازد و هم چنین تعادل پیچشی را به گونه ای برآورده کند که کابل در اثر جریان های آب در دریا دچار تابیدگی و گره نشود. در صورت استفاده کابل در عمق های بیش از ۲۰۰ متر از دو لایه آرمور با جهت پیچش مخالف یکدیگر و در عمق های کمتر از ۲۰۰ متر از یک لایه آرمور ولی به همراه لایه نواری با جهت پیچش مخالف با زره مفتولی استفاده می گردد.

در این کابل ها فیبر نوری در ابتدا درون یک ترکیب ژله‌ای قرار داده می‌شود که در صورتی که کابل آسیب دید با آب تماسی نداشته باشد. سپس با یک لایه روکش می‌شود تا در برابر فشار آب حفاظت شود. سپس برای افزایش هر چه بیش‌ تر مقاومت در زره فولادی پیچیده می‌شود و در آخر توسط یک پوشش پلی‌اتیلن پوشانده می ‌شود تا خاصیت ضد آب پیدا کند.

کاربرد کابل های زیر دریایی

کابل زیردریایی در جهت انتقال برق از طریق زیر سطح آب اقیانوس ها، دریاها، تنگه ها و هم چنین در دریاچه های بزرگ و رودخانه ها استفاده می شود. اتصال دو جزیره مجاور، اتصال یک جزیره به شبکه برق کشور، اتصال سکوهای نفتی و حفاری مستقر در دریا به هم دیگر یا به خشکی، اتصال برق برای مصارف ربات های زیر آبی و نورپردازی زیر آب و هم چنین انتقال برق تولیدی حاصل از نیروگاه های بادی دریایی از کاربردهای کابل زیردریایی به شمار می آید.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لینک های مفید
دکمه بازگشت به بالا

دانلود فایل

لطفا برای دریافت لینک دانلود اطلاعات خواسته شده را وارد نمایید.