کمپکتور چیست؟ و کاربرد کمپکتور در ساختمان سازی

دستگاه کمپکتور را می‌توان به این تعریف مختصر و خلاصه اکتفا کرد که دستگاهی جهت فشرده‌سازی، افزایش تراکم و مقاومت خاک به کار می‌روند کمپکتور یا زمین کوب می‌گویند.

امروزه هر سازه عمرانی بر روی سطح زمین ساخته میشود. در هر صورتی جهت شروع به عملیات ساخت در هر سازه عمرانی مثل عملیات های راه سازی، ساخت محوطه های شهری، فضاهای باز و صنعت ساختمان سازی مثل پارکینگ‌ ها و نمایشگاه‌ های عمومی باید خاک را به درستی بکوبانیم تا از نشست آن در روز های بعدی پیش گیری کنیم.

 اما اگر نمی‌دانید دستگاه کوبیدن خاک یا کمپکتور چیست و چه کاربردهایی دارد حتما تا پایان این مقاله همراه پورتال جامع مهندسین ایران باشید.

کمپکتور یا زمین کوب چیست؟

کاربری دستگاه کمپکتور در زمینه فشرده کردن و متراکم کردن مصالح ساختمانی اعم از خاکی و سنگی می باشد. کمپکتور ها از چهار عامل، وزن استاتیکی، ضربه، ارتعاش و همچنین کنترل، جهت متراکم کردن مصالح ساختمانی بهره می برند. کمپکتور ها در واقع مکمل غلتک ها می باشند. نوع دستی کمپکتور مناسب برای محوطه ها با فضای کوچک بوده و جهت زیر سازی و کوبش محیط های با عرض کم مناسب می باشد. روی صفحه زیرین شاسی، لنگی وجود دارد که نیروی مورد نیاز خود را از موتور دریافت کرده و با انجام حرکات نامتعادل، لرزش ایجاد می کند و در نتیجه سبب کوبش مصالح می گردد.

انواع کمپکتور یا زمین کوب

کمپکتورها از لحاظ شاسی به دو گروه زیر تقسیم بندی می گردند:

• کمپکتور صفحه ای
• کمپکتور قورباغه ای (کانگورویی)

مشخصات فنی دستگاه کمپکتور

کمپکتور ها یا کامپکتور ها در اندازه و ابعاد متنوع و همچنین با قدرت ضربه ۱۵۰۰ تا ۶۰۰۰ کیلوگرم در سانتی متر به مشتریان ارائه می گردد. کمپکتور ها از لحاظ دسته بندی بر اساس سوخت و شاسی به دو گروه متفاوت تقسیم می شوند.

انواع کمپکتور از لحاظ سوخت

انواع کمپکتور از لحاظ مصرف سوخت به ۲ دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:

• کمپکتور دیزلی
• کمپکتور بنزینی

شاسی کمپکتور

• شاسی کمپکتور هیساکی Hisaki محصول کشور مالزی
• شاسی کمپکتور میکاسای Mikasa محصول کشور ژاپن
• شاسی کمپکتور هوپت Hoopt محصول کشور سنگاپور
• شاسی کمپکتور کوپاز Copaz محصول کشور کره

همچنین کمپکتور چینی و کمپکتور ایرانی نیز به مشتریان قابل ارائه می باشد.

روش مناسب متراکم کردن یا کمپکت کردن

برای انجام عملیات فشرده سازی، بایستی به برخی نکات توجه داشت:

1. قبل از شروع عملیات، یکپارچگی خاک بررسی شود. (بخشی از یکبارچگی خاک از طریق جذب آب، تامین می شود)
2. قبل از متراکم سازی، سطح موردنظر آبیاری شود و ۲۴ ساعت به حال خود رها گردد.
3. با توجه به تراکم مورد نیاز، کمپکتور مناسب انتخاب شود.
4. از تکرار کوبش و خرد شدن سنگدانه ها جلوگیری شود، زیرا مقاومت خاک از بین می رود.
5. در صورت استفاده از دستگاه کمپکتور برای فشرده سازی آسفالت برای جلوگیری از چسبیدن صفحه کمپکتور به آسفالت از بنزین استفاده کنید.

کمپکتور قورباغه ای (کانگورویی یا پرشی) چیست؟

اصولا این نوع محصول در محیط هایی با فضای کم و محدود مانند تعمیرات آسفالت، پی ریزی ساختمان، کار حفاری و غیره استفاده می شود. از اصلی ترین کاربری های کمپکتور قورباغه ای می توان به فشرده سازی یا کمپکت کردن کانال های کوچک آب اشاره نمود که در این مکان هان امکان استفاده از کمپکتور های بزرگ یا صفحه ای وجود ندارد.

کمپکتور صفحه ای چیست؟

عمده مصرف این نوع ار انواع کمپکتور در فضاهایی است که با محدودیت مواجه نیستیم و امکان مانور حرکتی زیاد می باشد. از جمله کاربری های کمپکتور صفحه ای می توان به صنایع پیاده روسازی، محوطه سازی، حیاط سازی، ساخت پارکینگ، فشرده سازی، کمپکت، کوبنده خاک، زیرسازی، پی سازی، پی ریزی، متراکم کننده خاک، فشرده سازی خاک، شن، ماسه و آسفالت اشاره نمود.

کمپکتور چیست؟

کمپکت کردن یا فشرده سازی را فرآیندی گویند که در آن با نیرویی مکانیکی چگالی یک ماده را افزایش می دهند. در عملیات فشرده سازی، با کاهش فضای خالی بین ذرات تشکیل دهنده خاک و آسفالت آنها را متراکم می نمایند، به مرور زمان ماده سست و کم مقاومت نشست می کند و به صورت طبیعی خود را متراکم خواهد ساخت. نکته قابل ذکر اینکه هرچه چسبندگی ذرات تشکیل دهنده مصالح بیشتر باشد، عملیات متراکم سازی بهتر انجام می شود.

در عمل فشرده سازی یا کمپکت کردن با اعمال نیروهای مکانیکی گوناگون، زمان مورد نیاز برای فشرده سازی را از سال ها به ساعت ها کاهش می دهیم. مکانیزم عملکرد در کمپکتورهای صفحه ای به این صورت است که در کمپکتورهای صفحه ای ارتعاش ایجاد شده از روتور گریز از مرکز به صفحه کمپکتور منتقل می شود. ارتعاش در صفحه کمپکتور، ماشین را رو به جلو حمل می کند. حرکت ارتعاشی همراه با وزن دستگاه عمل فشرده سازی یا کمپکت کردن را ممکن می سازد. کمپکتور دارای کاربری های متعددی از جمله فشرده سازی، کمپکت، کوبنده خاک، زیرسازی، پی سازی، پی ریزی، متراکم کننده خاک می باشد.

فشرده سازی خاک یا آسفالت با یکی از نیروهای زیر یا ترکیبی از نیروها انجام می گردد:

• فشار ثابت استاتیکی
• اصابت (برخورد)
• دستکاری یا لرزش (ویبراسیون)

در حقیقت کمپکتورها ماشین آلات ساختمانی هستند که جهت متراکم کردن مصالح خاکی و سنگی و پی سازی برای ساختمان بکار می روند و مکمل کار غلطک ها می باشند. کمپکتورها از چهار پارامتر برای کوبیدن خاک استفاده می کنند:

1. وزن استاتیکی
2. ضربه
3. ارتعاش
4. کنترل

ملاک تشخیص میزان کارآیی کمپکتورها

دو مشخصه مهم کمپکتورها که ملاک تشخیص میزان کارآیی آن ها می باشند عبارتند از:

1. ابعاد صفحه
2. مقدار نیرویی که در هر بار ضربه وارد می کند بر حسب کیلونیوتن

کمپکتورها در ابعاد گوناگون و از قدرت کوبش ۱۵۰۰ تا ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع در بازار موجود می باشند. ابعاد صفحه کمپکتور هر چه کوچک تر باشد، نیروی وزن صفحه پایین تر و تعداد ضربات پشت سر هم بیشتری خواهد داشت و بالعکس.

مقایسه کمپکتور صفحه ای و قورباغه ای

 

موتور کمپکتور

موتورهای مورد استفاده در کمپکتورها می توانند هر یک از برندهای زیر باشند:

• موتور هوندا
• موتور روبین
• موتور کاوازاکی
• موتور سوبارو
• موتورهای چینی

سرعت حرکت در کامپکتورها

سرعت حرکت در کامپکتورها به عواملی اعم از قدرت حرکت دستگاه شیب زمین نوع سطح، نوع مصالح و غیره بستگی دارد. بطوری که دستگاه در تک تک این آیتم ها سرعت های مختلفی خواهد داشت. برای مثال در محلی که شیب زمین صفر و سطح آن از خاک نرم باشد، با کامپکتوری به قدرت ۵ اسب بخار و ضربه ۱.۵ با وزن تقریبی ۸۰ کیلو گرم، سرعت بیشتری خواهد داشت نسبت به کامپکتوری که در شیب +۳ و خاکی با دانه های شکسته و ضربه ۳ تن با وزن ۲۰۰ کیلو باشد.

قدرت ضربه در کامپکتورها

قدرت ضربه در کامپکتورها از ۱۰۰۰ کیلو الی ۸۰۰۰ کیلو متفاوت است که اغلب از مدل های ۱.۵ تن و ۳ تن استفاده می شود. بر حسب قدرت موتور، ابعاد صفحه و وزن خود دستگاه محاسبه می شود. عمل آن بدین صورت است که نیروی چرخشی موتور به لنگ داخل دستگاه منتقل شده و آنرا حرکت می دهد لذا صفحه دچار پرش شده و ضربه های متوالی را به سطح وارد می نماید که این ضربه ها در دقیقه بر حسب دور متفاوت می باشد.

حداکثر راندمان کاری در روز

همانطور که در قسمت سرعت حرکت در کامپکتورها ذکر شد حداکثر راندمان کاری در کمپکتورها متفاوت است و باید به این موضوعات این مطلب را نیز اضافه نمود که در هر ۳ ساعت کار ۳۰ دقیقه استراحت به دستگاه داده شود جهت جلوگیری از فشار زیاد به دستگاه. در کل اطلاعات جهت محاسبه راندمان کاری را باید نسبت به آیتم های فوق الذکر در نظر گرفت.

مصرف سوخت و نوع سوخت

کامپکتورها از نظر تامین نیرو به سه دسته کلی بنزینی گازوئیلی و برقی تقسیم می شود که اغلب آنها بنزینی هستند. مصرف سوخت در دستگاه به راندمان کاری مرتبط است به طور میانگین حدود ۱ لیتر در ساعت. در دستگاه های گازوئیلی مصرف کمتر است. این مقدار مصرف در موتورهای برقی که بسیار کم مورد استفاده است بالا بوده و توجیه اقتصادی ندارد.

مکانیزم کارکرد کامپکتور

کامپکتور وسیله ای جهت فشرده سازی سطوح می باشد تا عمل کف سازی با سهولت انجام شود. مکانیزم عملکرد کمپکتورها به این صورت می باشد که نیرویی که از موتور به صورت چرخشی به وسیله فولی و تسمه به شفت متصل به لنگ وارد می شود و شفت را با سرعتی به چرخش در می آورد که باعث پرش صفحه کمپکتور بشود. در هر بار چرخش و پرش یک بار عمل کوبش انجام می شود که این عدد در سرعت به تعداد بالایی می رسد.

دانه بندی مناسب جهت کمپکت کردن

تمامی سطوح و خاک ها از دانه های درشت گرفته تا دانه های ریز گرد و شکسته و نوک تیز، همه قابل فشرده سازی می باشند ولی از نظر فشار و دوام با هم متفاوت هستند و این موضوع مورد بحث می باشد که سرعت حرکت ، مقدار انسجام و غیره همه در نوع دانه بندی خاک جهت کمپکت کردن مورد بررسی است. دانه های گرد و در اصطلاح رودخانه ای، نرم و دارای سطح صیقلی میباشند که اصطکاک کمتری ایجاد کرده و سرعت حرکت را افزایش می دهد. در سوی دیگر دانه های شکسته و زبر می باشند که کامپکت کردن آنها کمی مشکل تر است و باید به دفعات این کار انجام شود که مرطوب کردن آنها باعث سهولت کار می شود.

از چه نوع کامپکتوری برای کمپکت کردن باید استفاده کرد؟

برای استفاده از کامپکتورها باید به فضای اجرایی توجه نمود به این طریق که کمپکتور صفحه ای سبک یا سنگین نسبت به نوع خاک سطح محاسبه می شود. بدین صورت که برای کوبیدن سطوح در انجام عملیات هایی با فضای اندک همانند کانال ها و راه های محل عبورلوله یا کابل های مخابراتی یا برق کشی، از کمپکتورهای قورباغه ای یا پرشی استفاده می شود.

ابعاد پلیت کامپکتورها اعم از پرشی یا کانگورویی، صفحه ای و صفحه ای سنگین از ابعاد ۲۵*۲۵ تا الی ۹۰*۶۵ می باشد.

چه میزان فشرده سازی خاک مورد نیاز است؟

یکی از اصولی که باید به آن دقت کنید این است که قرار نیست هر چه خاک را محکم تر بکوبیم خاکی با منافذ خالی کمتری خواهیم داشت، بلکه باید از نوع و دانه بندی خاک و میزان رطوبت موجود مقدار توان لازم برای فشرده سازی خاک را در نظر بگیریم. این موضوع معمولا توسط مهندسین عمران محاسبه و بررسی می شود.

قطعات یدکی کامپکتور

در کامپکتور ها قطعات مصرفی شامل مواردی هستند که بیشترین استهلاک بر روی آن قرار دارد. مانند قسمت موتوری هندل و پایه هندل که عمل استارت اولیه را بر عهده دارد، همچنین درقسمت سیم گاز و اجزاء داخلی و در قسمت شاسی فنر میانی که اغلب از جنس لاستیک می باشد که لرزش و ضربات را گرفته تا به موتور وارد نشود، بیشترین استهلاک را خواهد داشت.

آموزش نحوه کار با دستگاه کمپکتور

روشن کردن دستگاه کمپکتور

ابتدا از کافی بودن روغن و بنزین دستگاه اطمینان حاصل کنید سپس کلید روشن کردن دستگاه را فشار دهید. در صورتی که این کلید در دستگاه شما وجود نداشت به این معنا می باشد که دستگاه شما به صورت خودکار خاموش و روشن می شود. از پشت کمپکتور دسته گاز را به سمت چپ حرکت روی سرعت ۲.۱ تا ۳.۱ قرار دهید و شیر بنزین را باز کنید، دسته ساسات را تا انتها به سمت چپ برده تا قفل شود. شروع به هندل زدن کنید تا جایی که فولی شروع به درگیر شدن کند، وقتی که فولی به طور کامل درگیر شود با هندل موتور دستگاه روشن می شود. با حرکت دادن اهرم گاز، گاز را تنظیم کنید. اهرم ساسات را نیز با حرکت به سمت راست باز کنید تا اکسیژن لازم به موتور برسد. در صورت رعایت این موارد برای روشن نمودن دستگاه کمپکتور عمر موتور آن افزایش می یابد.

خاموش کردن دستگاه کمپکتور

ابتدا گاز را فشار داده سپس دکمه خاموش نمودن دستگاه را فشار دهید. در دستگاه هایی که به صورت خودکار خاموش و روشن می شوند، کلیدی دارای یک سیم از سمت کوئل موجود می باشد که با متصل نمودن این سیم به بدنه، موتور خاموش می شود. از بستن ساسات برای خاموش نمودن دستگاه خودداری کنید، این کار باعث فشار وارد شدن به موتور و خفه شدن موتور می شود و سوپاپ ها آسیب جدی می بینند.

سرویس و نگهداری کامپکتورها

جهت افزایش طول عمر کمپکتور و سالم ماندن دستگاه می بایست اقداماتی را انجام داد. از جمله:

• تعویض روغن در هر ۵۰ ساعت کاری
• فیلتر هوا هفته ای یک بار مورد برسی قرار گرفته و نظافت شود.
• هر ۵۰۰ ساعت نیاز به تعمیرات و سرویس اساسی دارد.
• ماهی یکبار نیازمند به آچارکشی می باشد.
• سیم گاز و هندل همواره مورد بررسی باشد.
• قبل از اولین استفاده از کمپکتور صفحه ای در بخش لنگ شاسی، واسکازین بررسی شود (میزان ۴۰۰ سی سی مورد نیاز است).
• پس از هربار استفاده از دستگاه، باک سوخت تخلیه شود.
• برای تنظیم نمودن موتور و روغن کاری آن موتور دستگاه حتما در حالت خاموش باشد و اتصال شمع ها نیز قطع گردد.
• در صورت تمیز کاری دستگاه از یک پارچه نم دار استفاده کنید.
• برای نگهداری کمپکتور در انبار با کاور کامل آن را بپوشانید و در محلی به دور از رطوبت قرار دهید.

 

منبع: famcocorp