رک چیست؟ و Rack چه کاربردی در شبکه دارد ؟

رک ( Rack ) یک محفظه فلزی مربع یا مستطیل شکل است که انواع مختلف تجهیزات شبکه و مخابرات نظیر پچ پنل، روتر، سوییچ، مودم، سانترال و تمامی تجهیزات اکتیو و پسیو شبکه در آن نصب می شود . دلیل استفاده از رک ها، محافظ فیزیکی از تجهیزات و همچنین گردآوری تمامی تجهیزات در یک نقطه به جهت عیب یابی ساده تر در صورت خرابی قطعات است . هر Rack می بایست از یک سیستم تهویه مناسب به جهت کاهش دمای، قطعاتی که درون آن قرار می گیرد برخوردار باشد.

رک ها معمولا دارای تجهیزاتی هستند که نقش مهمی در استفاده از سایز تجهیزات در کنار آن ها را دارند . این تجهیزات شامل پاورماژول، نگهدارنده و مرتب کننده کابل های پچ کورد، سینی ثابت و متحرک (سینی رک)، لایت پنل، پچ پنل های مسی و فیبر نوری، فن خنک کننده، مدیریت کابل، پنل کنترل حرارت و… می باشند. شرکت های مختلفی تولید کننده انواع رک های شبکه هستند که در داخل و خارج از ایران مشغول به فعالیت هستند .

تا انتهای مقاله با پورتال جامع مهندسین ایران همراه باشید تا بدانید که رک های شبکه چیستند، با انواع Rack آشنا شوید و متعلقات آن را بشناسید.

رک در شبکه

محفظه‌هایی سیاه رنگ که درون آن ها تجهیزاتی مانند سوییچ، روتر، سرور و … نگهداری می‌شود را به اصطلاح رک (Rack) می‌گویند. از این محفظه برای نگهداری و محافظت و متمرکز کردن سایر تجهیزات شبکه استفاده می‌شود. تمام نود های شبکه با کابل به پشت این محفظه وارد و به تجهیزاتی که درون آن قرار دارد متصل می‌شوند.

عرض یک رک به طور معمول ۱۹ اینچ است. این عرض استاندارد تمام تجهیزات شبکه است برای قرار گرفتن درون رک طراحی شده اند که به اصطلاح رکمونت خوانده می‌شوند.

ارتفاع یک رک هم بر اساس تعداد یونیتی که دارد متفاوت است .طبق استاندارد هر یک یونیت ۱.۷ اینچ یا ۴.۴ سانتی متر است پس برای مثال یک سوییچ دو یونیتی ارتفاعی برابر ۸.۸ سانتی متر خواهد داشت.

پس طبق این استاندارد ارتفاع رک مورد نیاز ما بر اساس تعداد دستگاه‌ها‌یی که استفاده می‌کنیم اندازه گیری می‌شود. البته باید در نظر داشته باشیم برای تجهیزات احتمالی بعدی و همچنین گردش هوای بین تجهیزات هم یونیت‌های خالی را در نظر بگیریم.

عمق رک ها هم یکی از فاکتور های انتخاب رک مناسب است. رک های معمول دارای عمق ۴۵ یا ۶۰ سانتی متری هستند. البته انواعی با عمق ۸۰ و یا ۱۰۰ سانتی‌متری هم وجود دارند که بر اساس تجهیزاتی که استفاده می‌کنیم می‌توانیم از آن‌ها هم استفاده کنیم.

کاربرد رک در شبکه

شاید از نظر شما در شبکه‌های کوچک هزینه کردن برای خرید رک منطقی نباشد اما با بررسی کاربرد و مزایای استفاده از رک ترغیب به استفاده از آن خواهید شد. البته این نکته را نظر بگیرید که در شبکه‌های بزرگ راهی به جز استفاده کردن از رک ندارید!!!

از کاربرد ها و مزایای رک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.  با استفاده از آن می‌توان محیط مناسبی برای تجهیزات شبکه فراهم کرد که دارای تهویه مطلوبی باشد تا تجهیزات به نهایت کارایی خود برسند.
2.  اگر اطلاعات مهمی درون سرور‌های خود نگهداری می‌کنید و یا نیاز دارید که سرویس‌های شما بدون هیچ گونه قطعی سرویس‌دهی کنند باید از رک استفاده کنید چون خطاهای انسانی ممکن باعث از دست رفتن اطلاعات شما شوند.
3.  رک باعث افزایش طول عمر تجهیزات شما می‌شود چون با استفاده از آن تجهیزات شما کمترین جابجایی را در طول فعالیت خود خواهند داشت.
4. زمانی که تجهیزات درون رک نصب می‌شوند فضای کمی را اشغال می‌کنند مخصوصا زمانی که از رک های دیواری استفاده کنیم پس به شدت در فضا صرفه جویی می‌شود .
5.  در صورت استفاده از رک به راحتی می‌توان شبکه را گسترش داد، و به مدیریت و عیب‌یابی آن پرداخت.

انواع رک در شبکه

1. رک دیواری
2. رک ایستاده

رک ایستاده 

انواعی از رک‌ها که دارای چرخ هستند و بر روی زمین قرار می‌گیرند. زمانی که تعداد تجهیزات زیادی داریم باید از رک ایستاده استفاده کنیم. این مدل معمولا دسترسی از چهار طرف را برای ما فراهم می‌کند. عرض این رک ها ۱۹ اینچی است و بسیار مناسب برای نگهداری سرور‌های رکمونت می‌باشند. این مدل را به کرات در شعبه‌های بانک مشاهده کرده اید.

درب‌های این رک ها معمولا از جنس شیشه و یا طلق پلاستیکی با فرم فلزی و یا تمام فلز با حفره‌هایی بر روی آن است که قابلیت جدا شدن دارد.

تعداد یونیت‌های این مدل از ۱۲ تا ۴۸ عدد و عمق آن‌ها هم از ۴۵ تا ۱۰۰ سانتی متر است از این مدل به عنوان رک اصلی شبکه کامپیوتر درون اتاق سرور استاندارد استفاده می‌شود.

رک دیواری

حال که با این مورد آشنا شدید که رک ایستاده چیست جالب است بدانید که نوع دیگری از رک هم وجود دارد که بر روی دیوار و یا سقف نصب می‌شوند.

اگر دقت کرده باشید محفظه هایی در جاهایی مانند ایستگا‌های BRT و یا بالای خود‌پرداز‌های بانک که در مکان های عمومی خارج از بانک هستند وجود دارد این محفظه‌ها همان رک های دیواری هستند.

آن‌ها معمولا برای قرار دادن تعداد کم تجهیزات شبکه مانند DVR های دوربین مدار بسته و تحت شبکه و یا روتر و یا سوییچ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این نوع معمولا ۹ تا ۶۵ یونیت دارند عمق آن‌ها هم معمولا بین ۳۵ تا ۶۰ سانتی‌متر است.

درب‌های این مدل نیز از جنس شیشه و یا طلق پلاستیکی با فرم فلزیی و یا تمام فلز با حفره‌هایی بر روی آن ساخته شده است.

نوع دیگری از این رک های دیواری با دو درب هم وجود دارد که مناسب سوییچ‌هایی است که نیاز است به پنل پشتی آن‌ها هم دسترسی داشت.

متعلقات رک شبکه چیست؟

همراه هر Rack متعلقات و اجزایی وجود دارد که در این قسمت به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱- درب رک
دری که جلوی رک نصب می‌شود و برای امنیت این وسیله بسیار لازم و ضروری است. معمولا درب ها شیشه ای هستند تا افراد بتوانند داخل آن را به راحتی ببینند. بیشتر دربها دارای سوراخ هایی هستند تا هوای گرم از درون آنها خارج شود.

۲- فن رک
فن معمولا در تمام رک های ایستاده و برخی رک های دیواری به عنوان متعلقات جانبی وجود دارد و برای تهویه محیط رک و خنک نگه داشتن تجهیزات برای حداکثر کردن کارایی و جلوگیری از خرابی تجهیزات و افزایش عمر دستگاها به کار می‌رود.
در تمام مدل‌ها قسمتی برای نصب فن به تعداد وجود دارد و اگر در متعلقات رک شما فن وجود ندارد می‌توانید به صورت جداگانه خریداری کرده و بر روی آن نصب کنید.

۳- بلانک پنل
بلانک پنل رک چیست؟ قطعه ای است که بر روی یونیت‌های که دستگاهی بر روی آن‌ها نصب نشده قرار می‌گیرد. این قطعه جلوه بهتری به ساختار جلویی رک می‌بخشد در عین حال باعث امنیت بیشتر نیز می‌گردد.

۴- ریل رک شبکه
این قطعه برای قرار دادن سرور‌ها درون رک به کار می‌رود. ساختار این قطعه به صورتی است که می‌توان به صورت کشویی سرور را به بیرون کشید به صورتی که درب رویی سرور قابل دسترسی باشد.

۵- سینی رک 
سینی رک قعطه‌ایست که بر روی یونیت ها قرار گرفته و طبقه ای را برای قرار دادن تجهیزات بر روی آن فراهم می‌کند.

انواع این سینی ها به صورت ثابت و متحرک هستند که سینی‌های متحرک قابلیت این را دارند کن به وسیله ریل به بیرون رک کشیده شوند.

۶- لایت پنل
لایت پنل در واقع یه لامپ LED است که درون رک نصب می‌گردد. این لامپ برای محیط های کم نور، روشنایی را فراهم می‌کند.

۷- دماسنج رک
دماسنج وظیفه اعلام دما را بر عهده دارد این وسیله حتی می‌تواند به فن‌ها متصل شده تا با استفاده از فن‌ها دمای درون رک را کنترل نماید.

۸- پاور ماژول PDU
پاور ماژول یا PDU همانند یک چند راهی برق عمل می‌کند وظیفه فراهم کردن برق تجهیزات شبکه درون رک را بر عهده دارد. این قطعه همچنین ولتاژ برق را کنترل کرده تا آسیبی به تجهیزات وارد نشود.

۹- کیبل گاید cable guide
این قطعه معمولا در یونیت بین تجهیزات شبکه مانند پچ پنل و سوییچ قرار می‌گیرد و وظیفه آن منظم کردن و نگهدارنده پچ کورد‌هایی است که در قسمت جلویی وجود دارد.

۱۰- LCD پنل
با استفاده از این دستگاه یک موس، کیبورد و مانیتور جمع و جور دو یونیتی برای کانفیک و مدیریت تجهیزات خواهیم داشت، که در نوع خود دستگاه مفید و مناسبی است.

اتاق رک چیست ؟

اتاق رک همان اتاق سرور است. اینجا مکانی است که معمولا چندین رک در کنار هم قرار می‌گیرند تا در کنار هم مجموعه ای از سرورها و تجهیزات شبکه را سازماندهی کنند. این مکان باید طوری باشد که بتوان از کنترل های فیزیکی و محیطی بسیار مطمئن باشد. همچنین باید از خطراتی همچون آتش سوزی و درجه حرارت های بالا و… دور باشد.

دقت داشته باشید که سرورها دمای زیادی را تولید می‌کنند و باید خنک کننده های مطلوبی را در کنار خود داشته باشند.

راهنمای خرید رک ( Rack )

هر رک دارای مشخصاتی نظیر جنس بدنه، ابعاد و عمق، تعداد یونیت، نوع نصب و است که هنگام خرید در صورتی که فروشنده واقعا قصد فروش جنس مورد نیاز شما را داشته باشد از شما سوال خواهد کرد و حتی الامکان باید از آن ها آگاهی داشته باشید تا در صورت عدم سوال فروشنده هم بتوانید موارد مورد نیاز خود را درخواست کنید.

 

جنس بدنه رک

جنس بدنه رک ها معمولا از ورق های گالوانیزه ساخته می شوند که قطر ورق بسته به برند و شرکت سازنده متفاوت است که بالاتر بودن این قطر، رک را در برابر ضربه و فشار ناشی از وزن مقاوم تر می کند . معمولا شرکت های سازنده میزان مقاومت رک ها را در برابر ضربه با استاندارد IK نشان می دهند . در کنار IK اعدادی مثل ۰۰، ۰۱، ۰۲ و…۰۹ و ۱۰ قرار می گیرد که حداکثر این عدد ۱۰ است .

برای مثال اگر یک جسم ۵ کیلوگرمی با میزان انرژی ۲۰ ژول به سطح یک رک با استاندارد IK10 برخورد کند، بدنه رک می تواند در برابر این مقدار ضربه مقاومت کافی را از خود نشان دهد که این مسئله خود بیانگر جنس بسیار خوب ورق گالوانیزه و قطر بالای آن است . استفاده از ورق با کیفیت با قطر مناسب سبب بالا رفتن میزان تحمل وزن بیشتر توسط رک ها می شود. بعضی از رک ها دارای حفاظت در مقابل رطوبت و آب می باشد که بسته کارخانه های سازنده IP55 نشانه ضد آب بودن رک در مقابل آب می باشند .

انواع سایز رک شبکه

رک ها توسط شرکت ها با طول، عرض، ارتفاع و عمق های متفاوتی طبق استاندارد ساخته می شوند که همگی ملزم به تبعیت از این استاندارد ها هستند . برای آشنایی بیشتر با این استاندارد ها، نیاز است تا نگاهی به درون رک ها بی اندازیم .

فاصله آداپتور : از نمای رو به رو اگر به درون رک نگاه کنیم، یک ستون در سمت راست و یک ستون در سمت چپ رک قرار دارد که بر روی هر کدام سوراخ هایی قرار دارد. به هر یک از ستون ها آداپتور رک گفته می شود که تمامی قطعات رک مونت ( قابل نصب بر روی رک ) همگی مابین این دو ستون قرار می گیرند . فاصله طولی استاندارد مابین آداپتور ها می تواند ۱۹inch یا ۱۰inch باشد که رایج ترین آن ۱۹inch است.

یونیت : واحد اندازه گیری ارتفاع رک ها یونیت است که هر یونیت معادل ۴/۴۴۵ میلی متر یا سه سوراخ آداپتور است . ارتفاع قطعات معمولی مثل پچ پنل، پاور ماژول و … که درون رک نصب می شوند بر اساس یونیت است به همین دلیل فضای یک رک را بر اساس تعداد یونیت ها می سنجند که نشان می دهد یک رک قابلیت نصب چند پچ پنل یک یونیت را دارد به همین خاطر هنگام خرید فروشنده اولین سوالی که از شما خواهد پرسید تعداد یونیت های رک مورد نیاز است .

عمق : شرکت های سازنده با حفظ استاندارد های فوق، عمق هایی را نیز برای رک ها در نظر می گیرند. عمق های مختلف سبب می شوند تا مطابق با طول قطعه، عمق مورد نیاز رک انتخاب گردد . رایج ترین عمق ها ۳۵، ۴۵، ۶۰، ۸۰، ۱۰۰، سانتی متر هستند.