پدستال چیست؟ و کاربرد آن

پدستال چیست؟

پدستال به عنوان یکی از اجزای سازه، المانی بتنی است که در برخی سازه ها و به دلایل مختلف میان ستون و فنداسیون اجرا می شود. لازم به ذکر است پدستال معمولا قابلیت تحمل تنش فشاری زیادی داشته و از نظر ظاهری و نسبت سطح به ارتفاع مشابه یک سکوی بتنی است. پدستال ها هم در سازه های فولادی و هم در سازه های بتنی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده و همچنین در اجرای سوله های صنعتی و انبار دارای اهمیت ویژه ای می باشند.در ادامه با پورتال جامع مهندسین ایران همراه باشید.

انواع پدستال 

استفاده از پدستال چندان رایج نیست. خصوصا در سازه های مسکونی استفاده زیادی از آن ها نمی شود. برای استفاده از پدستال ها معمولا فرض بر این است که لنگر پای ستون اندک است. در صورتی که مقدار آن قابل توجه باشد، در هنگام طراحی باید مقدار لنگر منظور گردیده و برای تحمل آن آرماتورهایی طرح شوند. معمولا در موارد زیر از پدستال ها استفاده می کنیم:

• در مواردی که ستون لاغر باشد از پدستال استفاده می کنیم تا با افزایش مقطع از کمانش های جانبی جلوگیری گردد.
• در مواردی که ستون فلزی یا ستون بتنی با پوشش کم بر روی آرماتورهای آن با خاک در تماس باشد، از پدستال به عنوان پوششی برای محافظت در برابر عوامل خورنده استفاده می شود. معمولا در این کاربرد انتظار سازه ای از پدستال نیست و ستون با همان مقطع قبلی از درون پدستال عبور داده می شود.
• در مواردی که در طبقه پایین سازه فولادی بخواهیم از مقطع بتنی استفاده کنیم.
• زمانی که تنش فشاری پای ستون فولادی بسیار زیاد باشد، در مواردی ممکن است استفاده از پدستال توصیه شود.

پدستال در ساختمان بتنی

پدستال در ساختمان بتنی نیز گاهی اوقات مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از پدستال در این سازه ها نیز ممکن است در مواردی برای جلوگیری از خوردگی میلگردها باشد، با این حال معمولا این کاربرد کم تر مورد نظر بوده و یکی از دلایل استفاده از پدستال در سازه های بتنی ایجاد فضا در قسمت زیر زمین ساختمان است.

برای این منظور باید طراحی پدستال با دقت بالا صورت گرفته و همچنین باید توجه داشت که نسبت ارتفاع پدستال به طول آن نباید بیش از ۳ باشد.
یکی دیگر از کاربردهای پدستال در سازه های بتنی استفاده از آن به دلایل معماری است که در برخی ساختمان ها با توجه به نظر معمار سازه می توان از پدستال برای کاربردهای معماری نیز بهره جست.

پدستال ستون

پدستال ستون در سازه های مختلف فولادی و بتنی به دلایلی که ذکر شد به کار می رود. همان طور که تاکید شد استفاده از پدستال باید منوط به قابل چشم پوشی بودن میزان لنگر در پای ستون باشد، اما در مواردی ممکن است میزان لنگر در پای ستون مقدار قابل توجهی باشد که در این موارد پدستال ستون باید به گونه ای طراحی گردد که بتواند در برابر این بار لنگر از خود مقاومت نشان دهد.

طراحی پدستال ستون در هنگامی که میزان بار لنگر در پای ستون قابل توجه است منجر به استفاده از آرماتورهای بیشتر در مقطع پدستال می گردد، به نحوی که پدستال طراحی شده ظرفیت تحمل میزان لنگر پای ستون را داشته باشد.

اجرای پدستال

اجرای پدستال در سازه از مرحله طراحی تا پایان اجرای سازه با جزئیات مختلفی همراه است که باید از رعایت صحیح آن ها اطمینان یافت. در این زمینه رعایت دقیق اصول مطرح شده در آیین نامه های مختلف مورد تاکید است. از جمله آیین نامه هایی که در این زمینه توضیحات کاملی در آن ارائه شده است می توان به استاندارد ACI318-05 اشاره کرد.

اجرای پدستال پس از طراحی ابعاد پدستال و آرایش آرماتورها بر اساس استاندارد مذکور بوده و عمدتاً پدستال بتنی به عنوان المانی واسط در راستای تعدیل تنش فشاری و افزایش ارتفاع فونداسیون لحاظ شده و با حداقل لنگر پای ستون در نظر گرفته می شود.

 

دتایل پدستال

دتایل پدستال توسط تیم طراحی سازه ارائه می شود. این نقشه ها باید شامل اطلاعات دقیق در مورد پدستال و قسمت های مختلف آن از جمله میزان و محل دقیق قرارگیری آرماتورها، ابعاد اجرایی به صورت دقیق و همچنین دتایل کامل اتصالات پدستال باشد.

توجه به شرایط مختلف سازه از جمله بارهای حاصل از طراحی و میزان باری که قرار است توسط پدستال تحمل گردد، در نظر گرفتن شرایط اجرایی و محدودیت های ابعادی در هنگام اجرا، طراحی دقیق آرماتورهای مورد نیاز در تمامی قسمت های مقطع، در نظر گرفتن مش حداقل برای جلوگیری از تخریب توسط ستون و … از جمله مهم ترین مواردی است که باید در هنگام طراحی مد نظر قرار گرفته و دتایل پدستال با توجه به آن ها ارائه گردد.

در اکثر موارد سطح مقطع پدستال به صورت یکنواخت می باشد ولی در مواردی ممکن است این سطح مقطع به صورت متغیر در نظر گرفته شود؛ به این صورت که سطح مقطع در قسمت بالایی کمتر بوده و به صورت تدریجی زیاد شود. در این گونه موارد ارائه جزئیات دقیق دراین رابطه در خصوص نحوه اجرا و شیب در نظر گرفته شده برای مقطع در زمان طراحی حائز اهمیت است.

جزئیات اجرای پدستال

جزئیات اجرای پدستال معمولاً در نقشه ها ارائه شده و تنها باید از اجرای صحیح آن ها از جمله اجرای صحیح اتصال ها، اجرای دقیق ابعاد، به کارگیری صحیح آرماتورها به شکل طراحی شده و در محل دقیق خود و همچنین وجود میلگرد حداقل خصوصا در قسمت بالایی مقطع جهت جلوگیری از تخریب سطح تحت بار ستون اطمینان حاصل کرد.

ابعاد پدستال

ابعاد پدستال ها با توجه به نوع سازه، ابعاد ستون و فنداسیون، میزان بار وارد بر آن ها، شرایط خورندگی محیط، ویژگی های معماری و … می تواند دستخوش تغییرات شود. اما در همه این موارد باید به این مساله توجه داشت که اصولا پدستال یک المان با عرض و طول زیاد بوده و ارتفاع آن به نسبت دو بعد دیگر کم می باشد. معمولا حداکثر ابعاد پدستال برای عرض و طول ۱ متر و برای ارتفاع آن حدود ۳ متر در نظر گرفته می شود.

پدستال در سوله

پدستال در سوله از اهمیت بالایی برخوردار می باشد، چرا که سوله با موارد کاربری انبار و صنعتی معمولا دارای طول دهانه بالایی بوده و میزان بارهای وارده بر محل اتصال ستون به فونداسیون مقادیر قابل توجهی خواهند بود، همچنین با توجه به این موضوع که سازه سوله عمدتاً فلزی در نظر گرفته می شود، پدستال در سوله به عنوان یک عضو واسط وارد عمل شده و بیس پلیت فولادی را به فونداسیون بتنی متصل می کند.

نکته قایل توجه در پدستال سوله، قرار گیری انکر بولت ها می باشد، اگر پدستال سوله همزمان با اجرای عملیات فونداسیون طراحی و اجرا گردد، می توان انکربولت ها را با طول مهاری استاندارد داخل فونداسیون تعبیه کرد، ولی چنانچه طراحی و اجرای پدستال پس از اجرای فونداسیون صورت گیرد، میتوان میلگردهای اصلی پدستال را به روش کاشت میلگرد در فونداسیون مهار نموده و سپس انکر بولت ها را با طول مهاری استاندارد در فضای جدید پدستال طراحی و اجرا نمود و نهایتا بیس پلیت ستون های سوله را اجرا نمود.