کاشی چیست؟ مزایا و معایب کاشی‌ها
کاشی چیست؟
واژه کاشی یا Tile از یک لغت فرانسوی به نام Tuile مشتق شده‌است که خود آن نیز از واژه لاتین تگولا Tegula نشأت گرفته و به معنای کاشی پشت‌بام پخته شده از گل رس پخته‌شده می‌باشد.
در واقع در گفتگوهای رایج روزمره کاشی را به یکی از مصالح ساختمانی می‌گویند که عموما به شکل مربع یا مستطیل نازک یا اشکال پیچیده‌تر با ضخامت چند میلیمتر و متشکل از مواد سخت مانند سنگ، فلز، شیشه و … می‌باشد. کاشی‌ها برای پوشش سقف‌ها، کف، دیوار و یا سطوح دیگر به عنوان کالای تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تاریخچه کاشی
ایده ساخت کاشی به عنوان پوششی برای دیواره و کف بنا، از آجرهای لعابدار تزیینی و سفال‌های لعابداری گرفته شده است که در گذشته برای ساخت انواع ظروف سفالی به کار گرفته می‌شد در نتیجه کاشی به عنوان یک متریال مجزا از ترکیب آجرهای منقوش لعابدار برای تزیین دیواره‌ها و ظروف سرامیکی ساخته شده از سفال برای جلوگیری از نشت آب و رطوبت به وجود آمد. در دوران تاریخی استفاده از سفال پخته لعابدار در بناها برای منقوش کردن دیوارها با عنوان آجر لعابدار به کار گرفته می‌شد. قدیمی‌ترین نمونه آجرهای لعابدار منطقه خاورمیانه را شاید بتوان آجرهای لعابدار زیگورات چغازنبیل شوش که متعلق به ۳۳۰۰ تا ۳۴۰۰ سال پیش است دانست پس از آن بارزترین نمونه‌های آجرهای لعابدار در دروازه ایشتار بابل و کاخ‌ها هخامنشی شوش که متعلق به داریوش اول است را می‌توان یافت. دروازه بابل به عنوان یک اثر جذاب از آجرکاری لعابدار شناخته می‌شود که متعلق به بیش از ۲۶۰۰ سال پیش است.
انواع کاشی ها
کاشی ها انواع مختلفی دارند که بر حسب کاربری فضای شما (مسکونی، تجاری، فروشگاهی، نمای ساختمانی و … ) مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع کاشی ها عبارتند از:
- کاشی سنگی
- کاشی موزاییکی
- کاشی سرامیکی
- کاشی پرسلان
- کاشی ویترای
- کاشی لعابی
- کاشی بهداشتی (ملزومات سرویس بهداشتی و حمام- مانند: روشویی، کاسه توالت، توالت فرنگی، وان و …)
- کاشی معدنی
- کاشی آکوستیک سقفی
- کاشی های پخت سوم ( اسلامی، مینیاتوری و … )
- کاشی شیشه ای
- کاشی تزئینی و آجرهای رنگی
- کاشی چاپ دیجیتال
- کاشی ضد اسید
مواد اولیه کاشی
کاشی در حالت کلی و استاندارد دارای دو بخش است. که در زیر شرح داده شده است
۱- پیکره اصلی کاشی که همان قطعه سفالی است و از آن به عنوان استخوان بندی کاشی یاد می شود زیرا اصل کاشی همین بخش است .
۲- لعاب و ظاهر روی کاشی که به منظور زیبا سازی و … از آن استفاده می شود یک ماده از جنس شیشه است و این شیشه از موادی مانندشیشه و برخی از اکسیدهای فلزی و مواد معدنی تشکیل شده است.
کاشی در انواع مختلفی دسته بندی می شود. مهم ترین عامل برای تمایز قائل شدن بین انواع کاشی استفاده کردن و یا استفاده نکردن از لعاب کاشی است. تخلل و نفوذپذیری در کاشی و سرامیک خود در مرحله دوم بر روی دسته بندی کاشی و سرامیک اثر دارد. نوع رنگ که برای تزئین کاشی استفاده می شود می تواند در بافت اصلی کاشی نیز وارد شده باشد. نوع رنگ استفاده شده می تواند انواع مختلفی باشد مثلا خاک رس ، یا رنگدانه ها این رنگ ها جزء رنگهای طبیعی هستند و به خاک رس قبل از پخته شدن اضافه می شوند در برخی ازز مواقع نیز بعد از پخت به بدنه اضافه می شود . بعد از اضافه کردن رنگ بندی مناسب به عنوان لعاب بر روی کاشی دوباره آن را در کروره وارد می کنند. بنابراین کاشیهای لعاب خورده نسبت به کاشی بدون اعاب از تنوع رنگ بزرگتری برخوردار هستند.
مزایا و معایب کاشی‌ها
انتخاب یک دیوارپوش یا کفپوش مناسب کار بسیاری سختی است. به همین منظور ما در این‌جا تعدادی از مزایا و معایب کاشی را معرفی کنیم تا شما را در انتخاب بهترین گزینه از لحاظ مشخصات فنی یاری نماییم.
مزایای کاشی‌ها
1. کاشی‌ها با طبیعت سازگار هستند
کاشی‌ها به دلیل اینکه از مواد معدنی و طبیعی (شیشه، خاک رس، ماسه، خرده سنگ و … ) ساخته شده و این مواد اغلب با سایر مواد بازیافتی ترکیب می‌شوند، جزو گروه کالا‌‌های سبز محسوب شده، بسیار با طبیعت سازگار بوده و قابل بازیافت می‌باشند.
مورد بعدی این که کارخانجات کاشی، برخلاف سایر انواع کفپوش یا دیوارپوش‌ها نیازی به استفاده از مواد شیمیایی سنگین و یا سایر مواد مضر ندارند. مثلا برای ساخت پارکت و لمینیت‌ها تعداد درختان زیادی قطع شده و از مواد شیمیایی دیگری نیز در روند تولید آن‌ها استفاده نماییم.
از دیگر مزایای طبیعی بودن مواد تشکیل دهنده کاشی این است که:
1. به شما حس طبیعت و طبیعی بودن را می‌دهند (مخصوصا در کاشیهای سنگی این حس بیشتر انتقال پیدا می‌کند)
2. باعث آلرژی یا حساسیت شما و سایر افرادی که در آن جا ساکن هستند، نمی‌شوند
3. قابل بازیافت هستند. یعنی به راحتی در آسیاب‌‌های مخصوص خورد شده و برای تولیدات جدید کاشی و سرامیک استفاده می‌شوند.
2. کاشی‌ها نیاز به مراقبت ندارد
با توجه به اینکه خمیر کاشی در فرآیند تولید فشرده و سپس پخته می‌شود؛ بسیار متراکم بوده و هیچ چیزی در آن‌ها نفوذ نمی‌کند به گونه‌ای که حتی گرد و غبار داخل هوا، که بر روی سطح آن‌ها می‌نشیند و به راحتی قابل مشاهده است. در نتیجه کاشی‌ها به مراقبت خاصی احتیاج ندارند و به وسیله یک جاروبرقی می‌توان سطح آن‌ها را به راحتی تمیز کرد و یا با آب و یک دستمال یا یک تی خیس، تمیز شده و مثل روز اول برق می‌زند. البته این خاصیت نفوذ‌ناپذیری کاشی ها، علاوه بر مواد جامد و مایع بلکه در رابطه با گازها نیز صدق می‌کند، یعنی اگر شما برای 50 سال پیاپی هم از کاشی استفاده کنید، ذره‌ای بوی آن محیط را به خود جذب نمی‌کند و در خود نگه نمی‌دارد.
همچنین کاشی‌ها نه تنها هیچ ذره‌ای را از محیط اطراف به خود جذب نمی‌کنند، بلکه ترکیبات آن‌ها به گونه‌ای است که ذرات گاز آلرژی زا مانند رنگ، بو، و … را نیز از خود تولید یا دفع نمی‌کنند. بنابراین کالای بسیار مناسبی برای منازل افرادی هستند که به مواد شیمیایی مختلف حساسیت دارند.
3. ماندگاری زیاد کاشی‌ها، ساکنین را دل زده می‌کند
کاشی‌ها با توجه به اینکه انواع مختلفی دارند، از میزان مقاومت‌های متفاوتی نیز برخوردار می‌باشند، اما به طور کلی کاشی‌ها نسبت به سایر کفپوش‌ها مثل پارکت، لمینیت و یا سایر دیوارپوش‌ها (مثل کاغذ دیواری، رنگ، گچ، محصولات پی‌وی‌سی و …) دوام بالاتری دارند.
همچنین کاشی‌ها اگر در شرایط صحیح ساخته بشوند، نسبت به نفوذ حشرات، آب و رطوبت، سایر مواد مقاوم بوده و به عنوان یک کالای زینتی ماندگار شناخته می‌شوند. بنابراین شما می‌توانید با خیال راحت کاشی را نصب نموده و بیش از 30 سال از آن استفاده کنید و مطمئن باشید نیازی به تعویض ندارد، مگر اینکه به وسیله یک جسم سخت ضربه بخورد و آسیب ببیند که در آن صورت نیز شما می‌توانید با کمک از افراد حرفه‌ای و متخصص در حوزه نصب و اجرای کاشی، صرفا همان کاشی آسیب دیده را تعویض نمایید.
4. کاشی‌ها خیلی راحت و سریع نصب می‌شوند
جهت نصب انواع کاشی به دیوار یا زمین، یک ملات ترکیبی از سیمان ماسه و آب را در یک ظرف (که اصطلاحا به آن استانبولی می‌گویند) را تهیه کرده و از این ماده تهیه شده به عنوان چسب کاشی، جهت چسباندن کاشی به دیوار یا زمین و همچنین پر کردن درز‌‌های بین کاشی هایی که رکتیفای نشده اند، استفاده می‌شود.
در سال‌های اخیر چندین توع چسب صنعتی کاشی سرامیک تولید شده است که فرآیند نصب کاشی را بیش از پیش راحت کرده‌است، تا جایی که از آن ها می‌توان در فرآیند بازسازی منازل و ساختمان‌ها جهت چسباندن کاشیهای جدید بر روی کاشیهای قدیمی استفاده کرد.
5. کاشی‌ها بر روی انواع سطوح قابل نصب هستند
انواع کاشی ها، مخصوصا کاشیهای موزاییکی، با یک زیر سازی ساده، به راحتی بر روی همه سطوح (سیمانی، گچی و …) قابل نصب می‌باشند.
6. تنوع زیاد کاشی‌ها آدمیزاد را گیج می‌کند
با پیشرفت علم و تکنولوژی، امروزه کاشیهای بسیار زیادی در انواع رنگ ها، طرح ها، ابعاد، اشکال و الگوهای ترکیبی متنوعی (چینی، سنگی، سرامیکی، خاک رس و …) به بازارها آمده اند که با توجه به مزایای آنان نسب به سایر کفپوش‌ها نظیر پارکت و لمینیت، نظر اکثر خریداران را به خود جلب نموده و به عنوان بهترین کفپوش‌ها سهم زیادی از بازار را به خود اختصاص داده اند.
7. کاشی‌ها مقرون به صرفه‌اند
وقتی که شما تصمیم به تعویض دکوراسیونتان می‌گیرید و یا می‌خواهید یک پوشش جدید برای فضایتان انتخاب کنید، با خیال راحت می‌توانید به سراغ کاشی‌ها بروید زیرا یکی دیگر از مزایای کاشی‌ها این است که با هر قیمتی و با هر سلیقه‌ای می‌توانید یک انتخاب رضایت بخش داشته باشید.
البته این را هم بگویم که کاشی‌ها نه تنها برای خرید خود کالا بلکه برای هزینه نصب نیز بسیار مقرون به صرفه می‌باشند. ضمن اینکه کاشی‌ها بی نیاز از هزینه نگهداری می‌باشند. فقط یعضی از انواع کاشیهای سنگی و تاکید می‌کنم بعضی کاشیهای سنگی هستند که اگر به عنوان کف پوش منازل استفاده شوند، هر 10 سال یکبار نیاز به یک لایه برداری یا اصطلاحا ساب زدن دارید تا کاشیهای شما مثل روز اول براق شوند.
معایب کاشی‌ها
کاشی هم مثل خیلی مصالح دیگر در کنار جوانب مثبتی که دارد از معایبی نیز برخوردار می‌باشد که ما در این جا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1. کاشی‌ها نسبت به صدا عایق نیستند
یکی از نقاط ضعف کاشی عبور صدا از آن‌ها می‌باشد. ولی با افزایش روز افزون محبوبیت کاشی‌ها (سرامیک و سنگ و …) به عنوان کفپوش منازل ( در هر دو نوع دکوراسیون کلاسیک و مدرن )، برای رفع این مشکل از چوب پنبه‌‌های آکوستیک در فرآیند ساختمان سازی استفاده می‌کنند که با کمک این زیرسازی کف، زمین تقریبا عایق می‌شود.
البته استفاده از فرش برای کف منازل هم، مقدار زیادی به کاهش این مشکل کمک می‌نماید.
2. کاشی‌ها لغزنده هستند
بعضی از مدل‌‌های کاشی‌‌هایی که سطح براق دارند، سٌر و لغزنده هستند، مخصوصا وقتی کمی آب بر روی سطح آن‌ها ریخته شود. این ویژگی در کاشیهای سرامیکی یا پرسلان‌‌های فول پولیش به اوج خود می‌رسد.
3. با کاشی‌ها کف منزلتان همیشه (تابستان و زمستان) سرد است
انواع کاشی‌ها مخصوصا کاشیهای سرامیکی وسیله بسیار مناسبی برای بیدار کردن شما از خواب زمستانی می‌باشند.
واقعیت این است کاشی‌ها رسانای خوبی برای انتقال گرما و سرما می‌باشند و به خوبی موفق نمی‌شوند که گرما را در خود نگه دارند، به همین خاطر اگر از کاشی‌ها (همه انواع کاشی) برای کف منازلتان استفاده کرده باشید، در زمستان می‌بینید که به راحتی کف زمین سرد شده و این سرما را به داخل خانه نیز انتقال می‌دهد و البته در تابستان نیز به همین منوال است اما در تابستان این سردی کاشی کف خانه برای بعضی از افراد به عنوان یک مزیت لذت بخش محسوب می‌شود.
البته ناگفته نماند که در بعضی مناطق از این خاصیت کاشی‌ها بهترین بهره را برده و از سیستمی به نام سرمایشی-گرمایشی از کف استفاده می‌نمایند. با کمک این تکنولوژی، شما نه تنها این مشکل یخ زدگی کف منزلتان را حل می‌کنید بلکه به راحتی می‌توانید دمای محیط خانه یا اتاقتان را تنظیم نمایید.
4. کاشی‌ها حسود هستند
یکی دیگر از ویژگی‌‌های خاص کاشی‌ها این است که شما نمی‌توانید در کنار کاشی از مصالح ساختمانی دیگر مثل کاغذ دیواری و رنگ و … استفاده نمایید!
به طور مثال در بعضی از دکوراسیونهای داخلی می‌بینید که یک دیوار خانه رنگ شده است و دیوار کنار آن از کاغذ دیواری استفاده شده است، اما کاشی‌ها به این گونه نیستند!
البته گاها در دکوراسیونهای داخلی می‌بینیم که از بعضی مدل کاشیهای کوچک و تزئینی به صورت ترکیبی روی یک دیوار خاص مثل دیوار پشت یا دیوارهای مجاور تلویزیون نصب می‌شوند اما اگر این نوع دیوارهای استثنا رو نادیده بگیریم، به طور کلی می‌توان گفت که کاشی‌ها به تنهایی در دیوار یا کف انواع فضاها استفاده می‌شوند.
5. کاشی‌ها شکننده و خش پذیرند
اکثر کاشی‌ها شکننده بوده و ممکن است به وسیله اجسام مختلف آسیب ببینند.
موضوع دیگر این است که مقاومت کاشی‌ها به میزان خیلی زیادی به کیفیت نصب آن‌ها بستگی دارد و اگر نکات اصلی در رابطه با نصب آن‌ها رعایت نشده باشد، به راحتی می‌توانند ترک بردارند و یا بشنکنند. اگر از کاشیهای مرمر و یا کاشیهای فول پولیش استفاده می‌نمایید، باید این حقیقت را بپذیرید که این نوع کاشی‌ها به شدت حساس اند و خیلی سریع خش می‌افتند، البته برای رفع این مشکل می‌توانید به صورت دوره‌ای آن‌ها را مهر و موم کنید. (در آینده این روش را آموزش خواهیم داد)
6. بعضی از کاشی‌ها قیمت‌‌های نجومی دارند
بعضی از انواع کاشی‌ها در کنار زیبایی‌‌های خاص و منحصر بفردشان، قیمت‌‌های سرسام‌آوری دارند. به گونه‌ای که کاشیهای پخت سوم و تزئینی، اسلب‌ها (سایز بسیار بزرگ)، کاشیهای پرسلان و سنگ‌ها را می‌توان در زمره مصالح ساختمانی گران قیمت نام برد.
معمولا این نوع از کاشی‌ها در فضاهای خیلی خاص مانند لابی هتل‌ها، برج‌ها و … از بعضی مناطق بسیار لوکس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نگاهی بر عیب های کاشی ھا
ممکن است در طی مراحل تولید ناشی از مشکلات به وجود آمده کاشی دچار نقوصی شود که در زیر لیست شده اند.
تاب کاشی: از متداول ترین نوع مشکلات کاشی و سرامیک است در این مشکل کاشی و سرامیک بیش از حد استاندارد دارای تاب هستند و این تاب از نوع تاب تعقر هستند در صورتی که کاشی نباید تاب تعقر داشته باشد. تاب تحدب تا مقدار کم برای کاشی های دیوار مشکلی خاصی ایجاد نمی کند.
لعاب: به صورت ظاهری لعاب روی کاشی نباید مشکلی داشته باشد و یک راه برای تست کیفیت لعاب میزان انعکاس نور لامپ است هر چه میزان انعکاس بیشتر باشد کیفیت بالاتری دارد.
جذب آب بیش از حد مجاز: میزان جذب آب در کاشی ها نیابد بیش از حد انتظار باشد برای آزمایش این کار می توانید یک آزمایش انجام دهید البته این آزمایش دقیق نیست ولی می تواند به شما کمک کند پست مدل کاشی خود چند قطره آب بچکانید و 5 دقیقه صبر کنید در کاشی های پرسلانی نباید جذب آب به مقدار زیاد داشته باشیم و در کاشی های دیگر نیز به نسبت باید جذب آب کمی داشته باشند
شکنندگی: کاشی باید در برابر ضربه های کوچک کاملا مقائم باشد و به راحتی شکسته نشود.
