بادبند (مهاربند) چیست و چه نقشی در اسکلت ساختمان دارد؟
بادبند یا مهاربند، سیستمی خاص از مصالح ساختمانی مقاوم نظیر تیرآهن‌ها است که با آرایش خاص برای مقاوم کردن سازه در برابر عوامل مخرب مانند زلزله، طوفان و غیره در نظر گرفته می‌شوند.
این سیستم در واقع یک سیستم باربر جانبی لرزه‌ای بوده و اجرای آن در ساختمان‌های فولادی و خصوصا ساختمان‌های بلند الزامی است.
بادبندها تنها برای یک هدف یعنی افزایش مقاومت سازه نصب می‌شوند اما روش‌های اجرا و انواع آن متفاوت است. به همین واسطه، در ادامه این نوشته قصد داریم به صورت کامل به بررسی بادبند و انواع آن بپردازیم پس تا انتها با ما همراه باشید.
بادبند چیست و چه کاربردهایی دارد؟
مهاربند از نظر متریال، سازه‌ای ساده بوده و از المان‌های فولادی ساخته می‌شود و از این جهت قیمت روز تیرآهن شدیدی در قیمت نهایی این سازه تاثیر دارد. اما چیزی که این سازه را خاص و کاربردی می‌کند، آرایش مناسب آن است.
چینش این سیستم به نحوی است که بتواند مقدار زیادی از بار ناشی از نیروهای خارجی را تحمل کرده و در نهایت به زمین منتقل کند تا ساختمان تخریب نشود.
اگر به این سازه در ساختمان‌ها توجه کرده باشید، شکل‌هایی مانند X، V و K را می‌بینید. این شکل‌ها تصادفی نیستند و بر اساس اصول مهندسی هر سازه تنظیم شده‌اند تا بهترین بهره‌وری را داشته باشند. اتصالات این سازه به نحوی است که هر بادبند، از یک سر بار را تحویل گرفته و به قسمت بعدی تحویل دهد.
لازم به ذکر است که این سیستم‌ها می‌توانند از فروپاشی ساختمان تا حد زیادی جلوگیری کنند اما به تنهایی کاربردی نداشته و باید از سیاست‌های امنیتی دیگر نیز به عنوان مکمل استفاده کرد.
انواع بادبند در ساختمان از نظر سیستم
همانطور که پیشتر گفته شد، نوع بادبندها باید بر اساس شرایط ساختمان و توسط مهندسین تعیین گردد اما به صورت کلی، چند نوع از این سازه وجود دارند.
اجرای مهاربند با آرایش اشتباه می‌تواند به مراتب خطرناک‌تر از اجرا نکردن آن باشد بنابراین، باید به این موضوع دقت ویژه‌ای داشته باشید. قیمت تیرآهن ۱۸ اصفهان به عنوان یکی از موارد مهم در تعیین هزینه بادبند در ساختمان سازی شناخته می‌شود.
رایج‌ترین انواع مهاربند به شرح زیر هستند:
بادبند قائم
به این نوع مهاربندها، مهاربند عمودی نیز می‌گویند. همانطور که از نامشان پیدا است، به صورت قائم بین ستون‌ها قرار می‌گیرند.
این نوع از بادبندها به شدت رایج هستند و در اغلب ساختمان‌ها برای انتقال مناسب نیروی وارده به زمین از این نوع آرایش مهاربندها استفاده می‌شود.
بادبند افقی
مهاربندهای افقی به تنهایی کاربرد ندارند و به عنوان یک مکمل در سیستم‌های قائم در نظر گرفته می‌شوند. از این نوع بادبندها زمانی استفاده می‌شود که بخواهیم نیروهای هر طبقه را به بادبندهای عمودی برسانیم.
انواع بادبند در ساختمان از نظر ظاهر
سیستم‌های افقی و عمودی مهاربند می‌توانند در شکل‌های مختلفی به کار گرفته شوند. برخی از این اشکال به شرح زیر هستند:
بادبند مورب منفرد
این نوع از مهاربندها که با نام مثلثی نیز شناخته می‌شوند، دارای یک عضو اضافه هستند که در داخل سازه به صورت مورب قرار گرفته و باعث می‌شود تا ساختمان در برابر نیروهای تنشی و جانبی مقاوم‌تر شود.
بادبند ضربدری
این نوع مهاربندها رایج‌ترین انواع هستند. بادبندهای ضربدری به شکل حرف X بنا می‌شوند و مقاومت بسیار بالایی دارند. در این نوع مهاربندها علاوه بر تیرآهن، از کابل‌های فولادی، ناودانی و نبشی نیز برای مهار نیروهای تنشی استفاده می‌شود.
بادبند شکل V
این نوع از بادبندها دقیقا به شکل حرف V از یک قسمت به هم متصل هستند. البته امکان اجرای برعکس این سیستم نیز وجود دارد که به آن مهاربند هشتی گفته می‌شود.
بادبند شکل K
این نوع مهاربند مانند شکل حرف K در میانه دو ستون به یکدیگر متصل می‌شوند. مهاربند K انعطاف‌پذیری بیشتری به نسبت سایر انواع این سیستم داشته و برای ایجاد انعطاف‌پذیری در برابر نیروهای مختلف مخصوصا در پنجره‌ها به کار گرفته می‌شود.
توجه داشته باشید که این نوع از مهاربند برای زلزله و نیروی ناشی از آن مناسب نیست و نمی‌توان به تنهایی از این سیستم در یک ساختمان استفاده کرد.
بادبند همگرا
در این نوع مهاربندها، امتداد تمامی اعضا، مانند مهاربند، تیرها و ستون‌ها از یک نقطه عبور می‌کند. این سیستم به عنوان بادبند هم محور نیز شناخته می‌شود و از نظر فنی، بسیار بهینه است.
طراحی این سیستم به صورتی است که در هنگام زلزله کمترین نیروی خارجی ممکن به تیرها وارد شده و به صورت کلی می‌توان آن را بسیار ایمن دانست.
اما در مقابل این مزایا، این سیستم می‌تواند فضای معماری را محدود کند به شکلی که شاید در محل اجرای آن، نصب پنجره بسیار دشوار باشد. همچنین این سیستم باعث می‌شود تا ساختمان سخت‌تر نیروی ناشی از زلزله را دفع کند و در نتیجه، لرزش‌ها بیشتر احساس خواهند شد.
بادبند واگرا
در سیستم واگرا، تنها یک سمت از مهاربند به تیر متصل بوده و سر دیگر به محل تقاطع تیر و ستون وصل نمی‌شود. طراحی این سیستم به نحوی است که نیروی برشی و لنگر خمشی باعث گسیختگی تیر سیستم نشود.
این بادبند دارای شرایط شکل پذیری بالایی است و به همین واسطه مقاومت بهتری در برابر زلزله نسبت به نوع قبلی دارد.
نکات مهم در اجرای مهاربند
بادبندها در ظاهر سیستم‌های ساده‌ای هستند؛ تنها کافی است که دو تیر را به صورت ضربدری یا شکل V به هم متصل کرده و در میان فاصله بین دو طبقه قرار دهیم.
اما بر خلاف تصورات‌تان، در این بین جزئیات مهمی نیز وجود دارد که باید حتما در نظر گرفته شوند تا بتوان سازه را یک سازه استاندارد در نظر گرفت. برخی از این جزئیات عبارت‌اند از :
• ابعاد گوشه‌ها باید به شکلی مناسب صورت گرفته باشد
• باید در اجرای این سیستم از مصالح با کیفیت استفاده شود
• این سیستم باید تحت یک نقشه مهندسی شده و استاندارد اجرا شود
• به هیچ عنوان در هیچ عضوی از سیستم وصله و جوش وجود نداشته باشد
• ابعاد و شکل مهاربندها باید بر اساس شرایط ساختمان و طبقات انتخاب شوند.
جمع بندی
مهار بند‌ها یا بادبندها، از اعضایی هستند که در ساختمان‌ها هر روزه بیشتر پر رنگ‌تر می‌شود. این سیستم، به عنوان مکملی برای افزایش مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله و سایر عوامل خارجی به کار گرفته می‌شود.
مهاربندها کم کم در حال تبدیل شدن به یک استاندارد پیش فرض برای تمامی ساختمان‌ها هستند. اما متاسفانه در این بین برخی پیمانکاران یا کارفرمایان به بهانه‌های واهی از ساخت آن سر باز می‌زنند.
همانطور که پیشتر گفته شد، یکی از نکات مهم برای اعمال این سیستم به شکل مناسب، استفاده از مصالح با کیفیت است.
برای خرید مصالح آهنی با کیفیت، پیشنهاد ما مجوعه آیرومارت است! آیرومارت یکی از معتبر‌ترین فروشندگان آهن آلات ساختمانی در کشور به شمار می‌رود که توانایی تامین تمامی محصولات آهنی ساختمانی را با بهترین کیفیت و در هر حجمی دارد.
با مراجعه به وبسایت آیرومارت به آدرس iromart.com، می‌توانید قیمت روز همه مصالح، از جمله قیمت تیرآهن ۱۴ اصفهان امروز را بررسی کنید. همچنین کارشناسان آیرومارت از طریق شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ آماده ارائه مشاوره‌های رایگان برای خرید به مشتریان هستند.
