معرفی رشته مهندسی عمران و گرایش ها
پورتال جامع مهندسین ایران –مجموعه مهندسی عمران یا رشته عمران یکی از رشته های پر اهمیت و جذاب در مجموعه رشته های آزمون سراسری است که داوطلب در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی می تواند آن را انتخاب کند. پیشرفت سریع جوامع و نیازهای روز افزون آنها به انجام طرحهای مختلف عمرانی از یک طرف و رشد و توسعه علوم مختلف از طرف دیگر،
ایجاب می نماید تا با یک برنامه ریزی صحیح و همه جانبه و پرورش استعدادهای جوان و نیز استفاده بهینه از ابزار و امکانات موجود در جامعه ، گامی بلند در جهت ترقی و تعالی جامعه برداشته شود. بدین منظور در آزمون سراسری، مجموعه این رشته در مقاطع کارشناسی وکاردانی، ارائه می گردد.
نام مهندسي عمران از واژه Civil Engineering اقتباس شده.
بازار كار :
زمينههاي كاري اين رشته شامل سه موضوع زير است:
الف- طراحي و مشاوره:
اين زمينه كاري، شامل طرح يا مشورت در طراحي يك پروژه است. همان طور كه به نظر مي رسد، اين نوع زمينه‌كاري به تجربه زياد و مفيد و همچنين به تخصص كافي نياز دارد و معمولاً اين وظيفه بر عهده متخصصين مجرب است. كسي كه چنين وظيفه‌اي به عهده مي‌گيرد، عمدتاً با كار‌هاي دفتري و كار با نقشه‌هاي مختلف سروكار خواهد داشت.
ب- پيمانكاري و اجرا:
اين وظيفه به سختي وظيفه مشاوره نيست و آن تخصص لازم را ندارد يك مجري، طرح و نقشة در نظر گرفته شده براي يك پروژه دريافت مي‌كند و فقط وظيفه‌اش اين خواهد بود كه طرح را به خوبي اجرا كند. البته اكثر مشكلات سازنده‌اي در همين بخش است، چرا كه ممكن است نقشه‌هاي بسيار خوبي طراحي شود و سازه‌ها از نظر طراحي بدون عيب و نقص باشند، اما كار در اجرا به درستي انجام نگيرد. به همين جهت سازه‌هاي ساخته شده معمولاً بي عيب و نقص است.
ج- نظارت:
مهندس ناظر وظيفه دارد از طرف كارفرما ، نظارت بر حسن انجام كارها را بر عهده بگيرد و همچنين وظيفه هماهنگي بين كارها و افراد مختلف را به انجام برساند.
براي آشنائي بيشتر با زمينههاي كاري گرايش‌هاي مهندس عمران به مثال زير توجه كنيد.
در پروژه‌هاي بزرگ معمولاً يك گروه از مهندسان با گرايش‌ها و سطح تخصص‌هاي مختلف كار مي‌كنند تا پروژه طراحي و اجرا شود. به عنوان مثال، در ساخت يك سد، ابتدا بحث طراحي آن مطرح است. گرايش منابع آب تعيين مي‌كند كه سد اگر در جايي خاص احداث شود، وضع آب پشت آن چطور خواهد بود و سد كجا احداث شود، بهتر است.
گرايش هيدروليك و سازه هيدروليكي، به كمك گرايش سازه، وظيفه طراحي ساختمان اين سد را بر عهده دارند. گرايش زلزله، وظيفه ايمني سازي سد در برابر زلزله و تغيير طرح سازه آن به نحوي كه در برابر زلزله مقاوم باشد و گرايش خاك و پي، وظيفه بررسي پي و تكيه‌گاههاي سد و ميزان دوام آنها را بر عهده دارد و سرانجام در هنگام اجرا، يك نقشه بردار وظيفه اجراي دقيق بخشهاي مختلف سد و تعيين محل دقيق احداث آن و مثلاً محل دقيق تكيه‌گاهها و پي‌ها را به عهده دارد.
دست آخر، همه اين مهندسان به كمك تعداد زيادي از مهندسان رشته‌هاي ديگر مثل مهندسان مكانيك و برق، كار ساخت بدنة سد و نصب تجهيزات مربوط به آن را به انجام خواهند رسانيد.
شايان ذكر است كه گرايش هاي هيدروليك سازه هيدروليكي، منابع آب، سازه، زلزله و خاك و پي كه در اينجا نام برده شدند، جزء گرايش‌هاي مهندسي عمران در مقطع كارشناسي ارشد هستند.
معرفی گرایشهای مختلف
در این قسمت به معرفی گرایشهای مختلف این رشته می پردازیم :
کارشناسی
:مهندسی عمران – عمران
:مهندسی عمران – نقشه بردار ی
:مهندسی عمران – آب
:مهندسی بهره برداری راه آهن
:مهندسی خط و ابنیه راه آهن
:مهندسی جریه راه آهن
:مهندسی علمی کاربردی عمران – تاسیسات آبی
:دبیرفنی عمران
:تربیت دبیر فنی عمران
:دبیر فنی عمران ساختمان
کاردانی
:کاردانی فنی عمران – روسازی راه
:کاردانی فنی عمران – زیر سازی راه
:کاردانی راهداری
:کاردانی ماشین آلات
:کاردانی حمل و نقل
:کاردانی فنی عمران – پل سازی و ابنیه فنی
:کاردان فنی عمران – نقشه برداری
:کاردانی فنی عمران – ساختمانهای بتنی
:کاردانی فنی عمران – عمران روستایی
:کاردان فنی عمران – کارهای عمومی ساختمان
:کاردانی فنی عمران – آب
:کاردانی علمی کاربردی عمران – ساختمانهای آبی
:کاردانی علمی کاربردی عمران – آب و فاضلاب
:کاردانی فنی عمران – بهره برداری از منابع آب
:کاردانی فنی عمران – آب شناسی
:کاردانی فنی عمران – را ه سازی
:کاردانی فنی عمران – تاسیسات حرارت نیروگاه
:معلم فنی عمران – کارهای عمومی ساختمان
واحدهای درسی
بر اساس مصوبه های شورای عالی برنامه ریزی، دانشجو باید در دوره کارشناسی عمران 14 واحد درسی رابگذراند که 20 واحد آن درسهای عمومی ، 25 واحد درسهای پایه، 8 واحد درسهای اصلی و تخصصی الزامی و 15 واحد درسهای اختیاری است.
ادامه تحصیلات
ادامه تحصیلات در دوره بعد از کارشناسی را تحصیلات تکمیلی می نامند که شامل : کارشناسی ارشد ( فوق لیسانس یا دکترای حرفه ای ) و دکترای تخصصی است. در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ، دانشجو حدود 32 واحد آموزشی تخصصی را که به تناسب رشته ، تعدادی از واحدهای آن را پایان نامه ( یا رساله ) تشکیل می دهد، می گذراند و معلومات خود را در یک زمینه خاص از رشته، گسترده تر از مقطع کارشناسی افزایش می دهد .
در دوره کارشناس تخصصی که پس از پایان تحصیلات در مقطع کارشناسی ارشد شروع می شود، بسته به رشته تحصیلی ، حدود 45 واحد درس اختصاصی ارائه می گردد که اغلب در حدود نصف این تعداد واحد به پایان نامه دکتری اختصاص می یابد. دانشجو با تدوین این رساله ، کار تحقیقاتی نسبتا گسترده ای را در یک زمینه تخصصی خاص به انجام می رساند و سعی می کند در گسترش مرزهای دانش سهیم باشد.
گرایشهای مختلف کارشناسی ارشد و دکتری
فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی عمران- عمران، می تواند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف :
سازه ، سازه های هیدرولیکی مهندسی زلزله ، راه وترابری ، مکانیک خاک وپی ، مهندسی آب ، سازه های دریایی ، مهندسی مدیریت ساخت، مهندسی برنامه ریزی حمل و نقل ،مهندسی نقشه برداری ( ژئودزی)، فتوگرامتری و مهندسی محیط زیست به تحصیل ادامه دهد و در هر یک از گرایشهای یاد شده زیر شاخ های تخصصی تری وجود دارد که در مقطع دکترای تخصصی و به خصوص در ضمن انجام رساله دکتری به آن پرداخته می شود.
امکان ادامه تحصیل در تمام گرایشهای یاد شده درمقطع کارشناسی ارشد و در بعضی از زمینه های یاد شده در مقطع دکتری در داخل کشور وجود دارد، ولی ادامه تحصیل در پاره ای از گرایشهای دیگر، در حال حاضر فقط در خارج از کشور میسر است.
تواناییهای فارغ التحصیلان مقطعهای کارشناسی ارشد و دکتری
در دوره های تحصیلات تکمیلی ( کارشناسی ارشد و دکتری ) بیشتر به جنبه های نظری و پژوهشی پرداخته می شود. بدین جهت فارغ التحصیلان این دوره ها در هر یک از گرایشهای یاد شده، بیشتر تواناییهای علمی و محاسباتی و به طور کلی نظری خود را افزایش می دهد، اگر چه این افزایش توانایی ، در کارهای اجرایی علمی نیز از نظر صحت اجرا می تواند نقش مهمی داشته باشد.
در مقطع دکتری دانشجو ضمن افزایش مراتب علمی خود، در یک زمینه تخصصی تر ، قدرت و توان خود را برای انجام کارهای تحقیقاتی و توسعه مرزهای دانش و رفع معضلات علمی و اجرایی از طریق پژوهش بالا برده، تحقیقاتی را در یک مورد خاص، انجام می دهد.
جذب فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی در محیطهای کار
از آن جا که این فارغ التحصیلان علاوه بر تواناییهای یک کارشناس عمرا ن ، از نظر علمی و نظری وپژوهشی در یک زمینه خاص، معلومات بیشتری دارند، بدین جهت کارایی بیشتری نیز دارند واز مطالب فراگرفته شده می توانند در زمینه های طراحی و محاسباتی دقیق و تخصصی تر و همچنین پژوهشی ، استفاده نمایند.
این گونه فارغ التحصیلان ضمن آن که می توانند در تمام محلیهای جذب فارغ التحصیلان کارشناسی مشغول به کار گردند، مسوولیتهای بالاتر و سنگین تر علمی،پژهشی و اجرایی را به عهده می گیرند. پس از پپایان دوره دکترای تخصصی ، امکان همکاری در دانشگاهها و سایر مراکز علمی و پژوهشی به عنوان عضو هیات علمی برایشان میسر می گردد.
سایر گرایشهای مجموعه مهندسی عمران
با توجه به جنبه های مشترک قابل ملاحظه بین گرایشهای مختلف عمران در هر مقطع ، و به منظور جلوگیری از تکرار مطالب، در این قسمت سعی می شود تا با بیان اختلافهای اساسی بین هر گرایش با گرایش عمران – عمران، به توضیح و معرفی آنها پرداخته شود.
