معرفی رشته مهندسی فناوری اطلاعات

معرفی کامل مقطع کارشناسی رشته مهندسی فناوری اطلاعات را در این مطلب می خوانید. در این معرفی به بیان بازار کار رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، وظایف رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، دوره تحصیلی رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، مزایای رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، و … می پردازیم. برای آشنایی بیشتر درباره این رشته مهندسی با پورتال جامع مهندسین ایران همراه باشید.

معرفی رشته مهندسی فناوری اطلاعات

مهندسی فناوری اطلاعات یا IT که مخفف Information Technology میباشد، رشته ای است که میتواند تمام رشته های دانشگاهی را پوشش دهد منتها از نظر عملیاتی یک رشته میان رشته ای  بین کامپیوتر و صنایع برق است که در این میان امور مربوط به تولید، پردازش،نگاهداشت و عرضه اطلاعات به مباحث کامپیوتری مرتبط میشود،بحثهای مدیریت اطلاعات و فرایندهای آن از سلسله بحثهای رشته صنایع و رشته برق است و به خصوص گرایش مخابرات، انتقالات مرتبط با اطلاعات  و داده ها را بر عهده دارد.

دانشجوی IT باید دارای اطلاعت جنبی در زمینه های مختلف باشد. برای مثال فردی که میخواهد از این تکنولوژی در تجارت الکترونیکی استفاده کند، باید مدیریت بداند یا فردی که میخواهد از IT در آموزش از راه دور بهره ببرد.

دروس و گرایش ها

با توجه به ماهیت میان رشته ای مهندسی فناوری اطلاعات ، دانشجوی این رشته لازم است که به دو مبحث علوم مدیریت و کامپیوتر علاقه مند باشد .

هم چنین باید در ریاضی توانمند بوده و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد . زیرا به گفته « الکساندروف ». ریاضیدان و فیلسوف معاصر شوروی ، علم ریاضی کاربرد فراوانی درسایر دانش ها ، صنعت و درهمه زمینه های مربوط به زندگی بشری دارد این رشته درحال حاضر از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی دانشجو می پذیرد.

دروس مربوطه

مرور سرفصل دروس رشته فناوری اطلاعات نشان می‌دهد اجرای برخی اصول قانون اساسی در راستای سازمان‌دهی اطلاعات، چگونگی بهره‌برداری کیفی از داده‌ها و یکپارچه‌سازی و انتقال سریع آن‌ها از جمله محورهایی بوده که در تعیین دروس این رشته مدنظر قرار گرفته است.

بر اساس این گزارش، رشته IT نیز مانند بسیاری رشته‌های دیگر دارای دروس پایه، اصلی، تخصصی و عمومی است. دروس پایه در مقطع کارشناسی معمولا شامل ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، فیزیک و کارگاه عمومی است.

دروس اصلی شامل ساختمان‌های گسسته، مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی، زبان ماشین و برنامه‌نویسی سیستم، ساختمان داده‌ها، مدارهای منطقی، معماری کامپیوتر، برنامه‌سازی پیشرفته، سیستم‌های عامل، پایگاه داده‌ها و طراحی الگوریتم‌هاست.

همچنین مهندسی نرم‌افزار، شبکه‌های کامپیوتری، مبانی الکترونیک دیجیتال، هوش مصنوعی، اصول و مبانی مدیریت، مبانی اقتصاد مهندسی، آزمایشگاه شبکه، آزمایشگاه پایگاه داده‌ها، شیوه ارایه مطالب علمی و فنی، زبان تخصصی و آزمایشگاه سیستم‌عامل از دیگر دروس اصلی این رشته به‌شمار می‌رود.

گرایش ها

• تجارت الکترونیکی
• سیستم‌های چندرسانه‌ای
• مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
• امنیت اطلاعات
• شبکه‌های کامپیوتری
• مهندسی فناوری اطلاعات (IT)

گرایش‌های رشته مدیریت فناوری اطلاعات

• مدیریت منابع اطلاعاتی
• سیستم‌های اطلاعات پیشرفته
•  نظام کیفیت فراگیر

گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات

• ارتباطات سیار
• دیتا و امنیت شبکه
• مدیریت ارتباطات و فناوری اطلاعات
• سیستمهای چند رسانه ای
• مدیریت شبکه

گرایش های ارشد

این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش‌های زیر است:

تجارت الکترونیکی

تجارت الکترونیک با استفاده از شبکه های رایانه ای، معاملات تجاری را در مراحل گوناگون آن مانند طراحی، تولید، خرید و فروش و تحویل، ساده نموده و به آن سرعت می بخشد.

عبارت «تجارت الکترونیک» دربرگیرنده هر گونه تجارت و تعامل مدیریتی است که با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد. هدف از این دوره ارائه درکی مناسب از فناوری‌های مرتبط با شبکه های کامپیوتری، مهارت در طراحی و تولید سیستم‌های مالتی مدیا برای توزیع در سطح شبکه و آگاهی از ابزارها و روشهای مودنیاز برای تغییر وظایف تجارتی و مدیریتی از طریق انجام معاملات به صورت الکترونیکی است.

دوره کارشناسی ارشد رشته تجارت الکترونیک فارغ التحصیلانی کاردان با دانش فنی، مهارتهای خلاق و توانایی تجاری خلق می کند تا بتوانند از پتانسیل عظیم بازاریابی در شبکه های رایانه ای بهره برداری نمایند.

مدیریت سیستم های اطلاعاتی

با توجه به افزایش وابستگی به تکنولوژِی اطلاعات و ارتباطات در دولت الکترونیک و خطراتی که دراستفاده از آن با آنها مواجه هستیم مانند برنامه های مخرب ویروسها، حمله نفوذ گران و سارقان، حملات Dos و DDos و … نیاز به متخصیصنی که بتوانند جلوی اینگونه خطرات را بگیرند و یا در صورت بروز سیستم ها را سریعا ریکاوری کنند بسیار احساس می شود.

بنا بر گزارش Gartner بین رشته های IT این رشته بیشترین رشد را در سال ۲۰۰۵ داشته است که خود گواهی بر اهمیت و ضرورت امنیت اطلاعات در شرکت ها و سازمان ها می باشد.

شبکه های کامپیوتری

این گرایش از رشته IT در سرتاسر دنیا زیررشته ای از گرایش مهندسی کامپیوتر و مخابرات تلقی می‌شود و از لحاظ کاربردی پیشینه طولانی تری نسبت به دیگر گرایش‌های فن آوری اطلاعات دارد.

متخصین شبکه های کامپیوتری قادر خواهند با توانایی های برگرفته از تحصیلات خود در این زمینه فعالیت های گونگاگونی را انجام داده و در حرفه های متفاوت و متنوعی مشغول به خدمت رسانی شوند. از جمله این دانش‌های کاربردی این گرایش می‌توان به موارد مهمی همچن طراحی و پیکربندی و پیاده سازی شبکه های کامپیوتری و برنامه نویسی شبکه اشاره کرد.

امنیت در شبکه های کامپیوتری از دیگر مباحثی است که در قالب تعلیمات مرتبط با این گرایش قرار می‌گیرد. مهندسان گرایش شبکه های کامپیوتری همچنین قادر خواهند بود.

فناوری اطلاعات (IT)

رشته فناوری اطلاعات دانشی را به مخاطب منتقل می‌کند که طی آن روش‌های جمع‌آوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن میسر شود.

مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات مهم‌ترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند. مهم‌ترین توانمندی دانش‌آموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهره‌برداری به‌موقع از اطلاعات است. در عصری که به‌سر می‌بریم فناوری اطلاعات یکی از عمده‌ترین محورهای تحول و توسعه در دنیا محسوب می‌شود.

امروزه دستاوردهای ناشی از فناوری اطلاعات چنان با زندگی مردم تلفیق شده است که توقف در مسیر آن باعث ایجاد اختلال در جامعه و حتی رفاه و آسایش مردم می‌شود.

مهندسی فناوری اطلاعات در ایران

در کشور ما نیز در راستای ایجاد تغییرات بنیادین و منطقی و دستیابی به نیروهای متخصص و کارآمد رشته فناوری اطلاعات به‌صورت متمرکز و غیرمتمرکز در مراکز آموزش عالی از جمله دانشگاه‌ها ارایه می‌شود.

در واقع می‌توان گفت ورود رشته IT به مجموع رشته‌های ارایه شده در دانشگاه‌های کشور به ابتدای سال ۱۳۸۰و هم‌زمان با اوج گرفتن مباحث مربوط به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در ایران بازمی‌گردد. اما در سال ۱۳۸۱ بود که رشته مهندسی فناوری اطلاعات به‌طور رسمی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد پذیرش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت.

به گونه‌ای که رشته مهندسی فناوری اطلاعات در پایه لیسانس به‌طور هم‌زمان در سه دانشگاه علم و صنعت ، دانشگاه امیر کبیر و شیراز تدریس شد. از آن پس تاکنون رشته IT در مقاطع تحصیلی مختلف و توسط دانشگاه دولتی و غیردولتی به متقاضیان یادگیری این علم آموزش داده می‌شود و علی‌رغم نوپایی خود از طرفداران قابل توجهی برخوردار است.

 بازار کار رشته مهندسی فناوری اطلاعات

• مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
• جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی اطلاعات
• ایجاد و نگهداری نرم افزارهای مورد نیاز مانند پست فارسی و ابزار جستجوی اطلاعات فارسی
• طراحی و پیاده‌سازی شبکه‌های محلی
• مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
• مطالعه و بررسی سیستم‌های نرم افزاری مناسب برای سازماندهی و استفاده از اطلاعات مانند سیستم‌های عامل و سیستم‌های بانک اطلاعاتی
• مطالعه و شناسایی شیوه‌های جدید برای اطلاع رسانی

بازار کار رشته امنیت

تولید محصولات نرم افزاری و سخت افزاری مانند:

• دیوار آتش  fire walls 
• سیستم‌های کنترل نفوذ  Honey pots 
• سیستم‌های تشخیص نفوذ  IDS & IPS
• سیستم‌های پالایش Filters

فراهم سازی امنیت لازم برای تراکنش‌های مالی بانک‌ها

فعالیت در مراکز داده و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت برای تامین امنیت سرورها

بازار کار رشته تجارت الکترونیک

فعالیت در بانک‌ها حول محور پول الکترونیک مانند:

• بانکداری اینترنتی
• بانکداری از طریق موبایل

ایجاد سایت‌های ارائه دهنده خدمات تجارت الکترونیک

مکان‌هایی که در ایران می‌توان در آن‌ها مشغول به کار شد

• شرکت‌های نرم افزاری مانند همکاران سیستم و پرورش داده‌ها
• شرکت‌های سخت افزاری
• شرکت‌های ارتباطی و شبکه
• شرکت‌های مخابراتی
• شرکت‌های تجاری مانند بانک‌ها و دیگر موسسات مالی و اعتباری

تفاوت رشته نرم افزاری با فناوری اطلاعات

ارتباط بین فناوری اطلاعات و مهندسی نرم افزار مثل رابطه پزشک و داروساز است که پزشک به تجویز دارو و داروساز به ساخت دارو مشغول است. پس مهندس نرم افزار با استفاده از ریاضی و موضوعات دیگر کار خود را انجام می دهد و مهندس فناوری اطلاعات جنبه های تکنولوژیک و کاربردی نرم افزار را مورد بررسی قرار می دهد. در واقع مهندس نرم افزار به ارائه راه حل برای حل مسایل پیچیده و مهندس IT به پیاده سازی راه حل ها با استفاده از تکنیک می پردازند.

توانمندی ها و ویژگی های لازم

همانطور که گفتیم افراد باید با مباحث ریاضی و علوم مدیریت و کامپیوتر آشنا و علاقمند باشند و توانمند باشند زیرا این علوم، خصوصا ریاضی کاربرد فراوانی دربقیه دانش ها، صنعت و درهمه زمینه های مربوط به زندگی بشر دارد. اساتید معتقدند بهتر است از تمام گروه ها داوطلبان جذب شوند نه فقط ریاضی.

بازار کار خارج از کشور

پیش از هر چیز شایان ذکر است که به دلیل نزدیکی میدان‌های فعالیت در هر دو رشته مهندسی کامپیوتر و IT، بازار کار و فعالیت‌های اقتصادی نیز در این دو رشته بسیار به یکدیگر نزدیک است و داوطلبین کار در خارج نه بر اساس یکی از این دو رشته تحصیلی بلکه بر پایه توانایی‌های فردی می‌توانند گوی سبقت را جهت در اختیار گرفتن شغل مسلما مرتبط با کامپیوتر- بربایند.

رشته‌های مهندسی سخت افزار، نرم افزار و IT -آنچه به عنوان IT در کشور ما تدریس می‌شود. در خارج از این مرزها به عنوان مجموعه‌ی مهندسی کامپیوتر شناخته می‌شوند که این مجموعه طبق آمارگیری‌های اخیر تاریخ آمارگیری: ۱۱ July ۲۰۰۷ – پر درآمدترین رشته دانشگاهی محسوب می‌شود که بیشترین درآمد را عاید فارغ التحصیلان خود می‌کند. رقم تخمینی ۱۰۴ هزار دلار در سال برای افراد با سابقه کاری ۱۰ سال به بالا گواه بر این نکته است که دانشجویان این رشته با تلاش و پشتکار می‌توانند آینده موفقی را برای خود در خارج از کشور رقم بزنند.

آمار بیکاری در این رشته نیز نسبت به بسیاری از رشته‌ها بسیار کمتر است و حتی طبق آمار اعلام شده دانشجویانی که هنوز تحصیل خود را نیز به پایان نرسانده‌اند هم می‌توانند در حین تحصیل، شاغل یکی از میدان‌های کاری مرتبط با این رشته شده و به بهبود وضع اقتصادی خود در کنار فرآگیری این علوم، بپردازند.

مهم‌ترین و به نام‌ترین دانشگاه‌های داخلی مهندسی فناوری اطلاعات

• دانشگاه تهران
• دانشگاه صنعتی امیرکبیر
• دانشگاه تربیت مدرس
• دانشگاه صنعتی شریف
• دانشگاه صنعتی اصفهان
• دانشگاه علم و صنعت ایران
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
• دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه صنعتی شیراز
• دانشگاه ارومیه
• دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
• دانشگاه صنعتی مالک اشتر
• دانشگاه الزهرا(س)

بهترین دانشگاه‌های مهندسی فناوری اطلاعات در جهان

• دانشگاه فناوری ماساچوست (MIT)
• دانشگاه کارنگی ملون آمریکا
• دانشگاه فدرال فناوری زوریخ سوئیس (در این دانشگاه تدریس با زبان آلمانی صورت می گیرد)
• دانشگاه ملی سنگاپور
• دانشگاه تورنتو کانادا
• دانشگاه نانیانگ سنگاپور
• دانشگاه سلطنتی لندن
• دانشگاه ادینبورگ انگلستان
• دانشگاه علم و فناوری هنگ کنگ
• دانشگاه تسینگوآ چین

سوالات متداول رشته مهندسی فناوری اطلاعات