0 تا 100 قراردادهای پیمانکاری

حتماً به خوبی مطلع اید که نقش یک توافق کتبی پیمانکاری در اجرای پروژه های ساختمانی چقدر با اهمیت می باشد. و اینکه اغلب چالش ها و مسائلی که برای کارفرما و پیمانکار رخ می‌دهد، ناشی از نبود قرارداد پیمانکاری استاندارد و دقیق است.

 مسئله اصلی اینجاست که ممکن است ندانید، قراردادهای پیمانکاری برای اینکه از صحت و اعتبار برخوردار باشند و بتواند به خوبی از حقوق شما دفاع کنند، باید چگونه نوشته و تنظیم شوند.

به همین دلیل در این مقاله که توسط کارشناسان مجموعه وکیل باشی نگاشته شده است، قصد داریم شما را با قراردادهای پیمانکاری ساختمان و نکات مهم آن آشنا سازیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه بمانید.

به طور کلی قراردادهای پیمانکاری به چه معناست؟

در تعریف قراردادهای پیمانکاری باید گفت: توافقی است که در آن، کارفرما در مقابل پرداخت مبلغ مشخص، انجام کاری را از طرف مقابل خود یعنی پیمانکار تقاضا می‌کند؛ موضوع قرارداد پیمانکاری ممکن است در زمینه‌های متعددی از جمله تهیه کالا، ساخت سازه و یا حتی طراحی سایت و برنامه نویسی باشد.

قرارداد پیمانکاری ساختمان عنوان قراردادی است که میان کارفرما (the employer) و پیمانکار (contractor) منعقد شده و به سبب آن، پیمانکار متعهد به ساخت ساختمان با شرایط و ضوابط مندرج در متن قرارداد پیمانکاری ساختمان می‌باشد.

انواع قرارداد پیمانکاری شامل چه مواردی است؟

قراردادهای پروژه‌ای ساختمان بر اساس نحوه تفکیک وظایف طراحی و اجرا، نیز به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود:

●       قرارداد ساختمانی تک عاملی یا خود اجرا و یا به عبارت دیگر، امانی:

 در این نوع قرارداد که یکی از رایج ترین انواع قراردادهای ساختمانی نیز است، کارفرما راساً وظیفه تأمین مالی پروژه و سایر مراحل آن را از جمله طراحی، اجرا و پیاده سازی را بر عهده می‌گیرد؛ این نوع مدیریت اغلب در مورد پروژه های کوچک به خوبی قابلیت اجرایی دارد.

●       قرارداد ساختمانی دو عاملی:

فرم قرارداد ساختمانی دو عاملی به این معناست که کارفرما بخش زیادی از فعالیت های ضروری برای اتمام پروژه را بر عهده پیمانکار گذاشته و خود را از قید مسئولیت‌های سنگین مدیریت و اجرای پروژه رها می‎سازد. از مزایای این روش می‌شود به کاهش زمان اجرای طرح، وجود ریسک کمتر برای کارفرما اشاره کرد. لازم به ذکر است که روش دو عاملی، خود به دو دسته 1: تدارکات و ساخت (EPC) مهندسی 2: طرح و ساخت توام (design & build) دسته بندی می‌شود.

●       قرارداد ساختمانی متعارف، پیمانی یا سه عاملی:

در این روش که به روش سنتی نیز معروف است، ما با سه عضو کارفرما، مشاور و پیمانکار مواجهیم. در این روش، پروژه ابتدائاً به وسیله مشاوره طراحی و آماده می‌شود و سپس به دست پیمانکار جهت اجرای طرح می‌گردد.

●       قرارداد ساختمانی چهار عاملی یا مدیریتی:

این قرارداد به مدیریت اجرا نیز شهرت دارد و بر اساس آن علاوه بر کارفرما، مشاور و پیمانکار، شخص چهارمی نیز وارد فرایند اجرا می‌شود و وظایفی را مانند مدیریت هزینه ها و یا ایجاد هماهنگی بین طراحی و اجرا را بر عهده دارد.

●       قرارداد ساختمانی ساخت، بهره‌ برداری و انتقال {BOT}:

در این روش که برای اجرای پروژه‌های زیربنایی مناسب است، یک عامل خارجی (اغلب یک شرکت خصوصی) در قبال دریافت امتیازاتی، به اجرای پروژه‌های سنگین پرداخته و بعد از گذشت مدت مشخصی آنرا جهت بهره برداری به کارفرما منتقل می‌کند.

 

تعهدات کارفرما و پیمانکار در قراردادهای پیمانکاری ساختمان شامل چه مواردی است؟

طرفین قرارداد با امضای توافق میان خود، تعهدات و وظایفی را بر عهده می‌گیرند، به نحوی که اگر تعهدات خود را ایفا نکند طرف مقابل می‌تواند از طریق مراجع قانونی الزام وی را به اجرای وظایف بخواهد. در قراردادهای اجرای ساختمان نیز، پیمانکار و کارفرما دارای الزاماتی هستند که به شرح زیر است:

1.     وظایف کارفرما در قراردادهای پیمانکاری ساختمان:

بسیاری از افراد ممکن است گمان کنند که کارفرما صرفاً متقاضی پروژه بوده و بجز پرداخت مبلغ قرارداد، تعهد دیگری ندارد. اما باید گفت که اینگونه نیست و کارفرما در قراردادهای پیمانکاری دارای تعهداتی نظیر: تحویل دادن زمین و یا کارگاه به پیمانکار در زمان مقرر، تفهیم نیازمندی ها و روشن کردن اهداف پروژه برای اجراکننده و در نهایت، اطلاع دادن تغییر در مراحل اجرای ساختمان به پیمانکار می‌باشد.

2.     وظایف پیمانکار در قراردادهای اجرای ساختمان:

عموم وظایف و تعهدات پیمانکار در قراردادها یپیمانکاری ساختمان، میان مردم شناخته شده است. اما بهتر است بدانید که پیمانکار می‌تواند هر تعهدی را که خلاف قانون و مقررات نیاشد را مورد پذیرش قرارداد دهد. وظایف پیمانکار می‌تواند شامل مواردی نظیر: تأمین نیروی انسانی مورد نیاز و محل سکونت مناسب، آب آشامیدنی و روشنایی کافی برای آنها، سپردن کار به افرادی که در کار خود تخصص و تجربه کافی دارند، صدور کارنامه کارکرد روزانه برای کارکنان پروژه ساختمانی و … است.

نحوه تنظیم قراردادهای اجرای ساختمان به چه نحو است؟

قراردادهای ساختمانی به صورت پیمانکاری دارای بند و موادی هستند که باید به دقت تنظیم گردد. از مهمترین مفاد قرارداد مذکور می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

●       مشخصات طرفین:

اولین موردی که حتما می‌بایست در متن قرارداد با موضوع ساختمان درج شود، مشخصات طرفین است؛ بنابراین باید نام و نام خانوادگی و سایر مشخصات کارفرما و پیمانکار و همچنین محل اقامت هر یک از ایشان به صورت دقیق، قید گردد؛ همچنین چنانچه هر دو طرف قرارداد یا یکی از آنها شخص حقوقی باشد، نوشتن آدرس شرکت، شماره ثبت آن و همچنین مشخصات نماینده قانونی وی ضروری است.

●       تعیین موضوع قرارداد ساختمانی:

به این معنا که در مفاد توافق، به صورت کتبی درج شود که این قرارداد جهت انجام چه کاری منعقد می‌گردد. نکته حائز اهمیت در این باره، روشن کردن جزئیات موضوع قرارداد است به گونه‌ای که ابهام و اجمالی را که زمینه ساز بروز هرگونه اختلاف نظر در آینده شود به وجود نیاورد.

●       مبلغ و نحوه پرداخت در قرارداد پیمانکاری ساختمان:

همانطور که پیشتر بیان شد، قراردادهای پیمانکاری از نظر پرداخت مبلغ و نوع تأمین مالی انواع متفاوتی دارد؛ بنابراین ذکر مبلغ مورد توافق و مشخص کردن نوع آن (از جمله: مقطوع یا درصدی بودن و … ) همچنین شفاف سازی در زمینه نحوه و چگونگی پرداخت، زمان سررسید اقساط و میزان آن، سبب هرچه روشن تر شدن نوع همکاری و بالتبع پیشگیری از اختلاف خواهد شد.

●       مدت و فازبندی پروژه ساختمانی:

یکی از ارکان اصلی همکاری‌ها به ویژه همکاری‌هایی که به صورت پیمانکاری بنا است صورت پذیرد، مشخص کردن زمان تحویل پروژه است تا از این طریق به کاهش اختلاف پیش آمده، کمک شود.

●       داوری:

با استناد به قانون، نهاد داوری در قراردادهای پیمانکاری از جمله نهادهای رفع اختلاف در نظر گرفته شده است؛ بنابراین طرفین می‌توانند جهت سریعتر و آسانتر شدن حل مشکلات و اختلافات خود، شرط داوری را در متن قرارداد ذکر کنند تا از طولانی شدن روند رسیدگی در مراجع قضایی، پیشگیری نمایند.

جمع بندی:

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با قراردادهای پیمانکاری و نحوه تنظیم آن آشنا کنیم. در نهایت باید گفت که نوشتن قراردادهای پیمانکاری، امری حساس بوده و نیازمند دانش و تجربه بالا در این زمینه است.

به همین دلیل مجموعه وکیل‌باشی برای شما انواع قراردادهای عمرانی و ساختمانی که توسط وکلای پایه یک دادگستری متخصص در امور قراردادها تنظیم شده است را فراهم نموده تا با خاطری آسوده با طرف مقابل خود، چه به عنوان پیمانکار چه به عنوان کارفرما، همکاری جدیدی آغاز نمایید.