مشاوره حقوقی می‌گوید: آفت هر پروژه کاری چیست؟
تمامی پروژه‌های ساخت و ساز توسط پیمانکاران اجرا میشود و قبل از آغاز کار، قراردادی میان پیمانکار و کارفرما بسته میشود. این قرارداد مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین و شیوهه‌ای جبران خسارت را تعیین می‌کند.
گاهی عدم توجه در نوع قرارداد و مسئولیت‌های پیمانکار، می‌تواند مشکلات حقوقی بسیاری را برای آن‌ها ایجاد کند. در این مقاله به بررسی مسئولیت‌های قراردادی پیمانکار خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
پیمانکار کیست؟
پیمانکار کسی است که با صاحبان املاک یا سازمان‌ها، برای انجام پروژه‌های ساختمانی قرارداد می‌بندد. این پروژه‌ها ممکن است شامل ساخت یک ساختمان جدید، بازسازی یک ساختمان موجود یا حتی اجرای یک پروژه زیرساختی مانند جاده‌سازی یا ساخت پل باشد.
با امضای قرارداد ساختمانی، پیمانکار تعهد می‌دهد که تمام مراحل پروژه را از آغاز تا انتها به دقت و با کیفیت انجام دهد. این امر شامل برنامه‌ریزی، تهیه مواد، استخدام نیروی کار، آماده سازی ابزارها و تجهیزات و نظارت بر تمام فرایندهای ساخت و ساز میشود.
بعد از امضای قرارداد، کارفرما موظفند که ظرف یک ماه اطلاعات مربوط به قراردادهای خود را در سامانه مودیان ثبت کند. همچنین، باید تمامی تراکنش‌های خود به شکل صورتحساب‌های الکترونیکی به سازمان مالیاتی گزارش دهد تا پایش و کنترل مالیاتی به بهترین شکل صورت پذیرد و تضمین شود که هیچ تخلف مالیاتی انجام نشده است.
قرارداد پیمانکاری چیست؟
یک قرارداد پیمان کاری، مجموعه‌ای از اسناد و مدارک است که شامل توافق‌نامه، شرایط عمومی و خصوصی، برنامه زمان‌بندی کلی و سایر جزئیات مربوط به پروژه میشود. در توافق‌نامه همچنین مشخصات طرفین، موضوع، مدت و هزینه پروژه بیان میشود.
در یک قرارداد ساختمانی، طرفین معمولا شامل کارفرما و پیمانکار هستند. کارفرما یک شرکت یا سازمان حقوقی است که وظیفه اجرای پروژه را براساس شرایط معین در اسناد قرارداد به پیمانکار واگذار می‌کند و از طریق مهندس مشاور نظارت بر فرآیند اجرایی پروژه را بر عهده دارد. جانشینان و نمایندگان قانونی مثل مشاوره حقوقی کارفرما نیز به عنوان نمایندگان این شرکت در حکم کارفرما عمل می‌کنند.
پیمانکار نیز می‌تواند یک فرد حقیقی یا حقوقی باشد که مسئولیت اجرای پروژه را به عهده گرفته است. او موظف است بر اساس شرایط واضح در قرارداد، اجرای تمامی فعالیت‌های مربوط به پروژه را به‌عهده بگیرد و آن‌ها را به بهترین شکل ممکن انجام دهد.
مسئولیت‌های پیمانکار در قرارداد
برخی از مهمترین مسئولیت‌هایی که در قرارداد پیمانکاری ذکر شده عبارتند از:
- با توجه به قرارداد پیمان، پیمانکار مسئول اجرای کار است و باید نیروی انسانی، مواد و تجهیزات مورد نیاز را تامین کند. همچنین، موظف است محل اجرای کار را بررسی کرده و وضعیت آب و هوا و بارندگی را اطلاع رسانی کند.
- پیمانکار باید با قوانین مربوط به کار، بیمه، عوارض، مالیات و سایر قوانین آشنا باشد و آن‌ها را رعایت کند. همچنین، در تهیه پیشنهاد قیمت باید دقت کند و تمام سود و هزینه‌های مرتبط را در نظر بگیرد، زیرا بعدا حق درخواست پرداخت اضافی را ندارد.
- در صورتی که استفاده از متخصصان خارجی در تنظیم قرارداد در نظر گرفته شود، پیمانکار باید جزئیات استخدام آن‌ها از جمله حقوق و مزایا، مدت استخدام و مشخصات آن‌ها را به کارفرما اعلام کرده و با رعایت مقررات مربوطه، آن‌ها را استخدام کند.
- پیمانکار باید به کارگران خود طبق قوانین مربوطه حقوق را به موقع پرداخت کند. اگر تاخیری در پرداخت حقوق ایجاد شود، مهندس مشاور به پیمانکار اخطار می‌دهد. در صورت عدم رفع مشکل، کارفرما می‌تواند حقوق کارگران را از محل مطالبات پیمانکار پرداخت کرده و مبلغ پرداختی را به اضافه ۱۵ درصد به حساب بدهی پیمانکار اضافه کند. در صورتی که مطالبات کافی نباشد، می‌تواند از تضمینات پیمانکار استفاده کند.
- در صورتی که پیمانکار نتواند برخی از مصالح مورد نیاز را در داخل کشور تهیه کند و ورود آن‌ها به کشور ممنوع یا دشوار باشد، کارفرما می‌بایست اجازه ورود این مصالح را به پیمانکار بدهد یا مشخصات مصالح را تغییر دهد.
- پیمانکار مسئول رعایت مقررات و دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت کار در محیط کار است. او در صورت وقوع آسیب یا زیان به شخص ثالث در محوطه کار، مسئول بوده و کارفرما در این باره هیچ مسئولیتی ندارد.
- پیمانکار مسئول بیمه کردن تمام ساختمان‌ها، تاسیسات موقت، ابزار و ماشین‌آلاتی است که متعلق به اوست یا در اختیار او قرار دارد. همچنین، ابزارها و ماشین‌آلاتی که کارفرما به پیمانکار می‌دهد، باید توسط کارفرما بیمه شوند.
- پیمانکار باید عملیات پیمان را به گونه‌ای اجرا کند که به تاسیسات زیربنایی محل کار آسیبی وارد نشود. مسئولیت وی در قبال وقوع هر حادثه‌ای وابسته به اطلاعاتی است که به او ارائه شده یا در اسناد پیمان ذکر شده باشد.
- پیمانکار اجازه انتقال کامل پیمان را ندارد، اما می‌تواند به منظور تسهیل در روند کار، بخشی از پیمان را به دیگران واگذار کند، با شرطی که آن‌ها را از انتقال کار به سایران منع کند.
- کارفرما ملزم است محل کار را بدون هیچ گونه مشکلی به پیمانکار تحویل دهد. اگر برای اجرای کار نیاز به دریافت مجوز یا پرداخت هزینه‌های مرتبط با شهرداری و دیگر مسائل مربوط به امور شهری باشد، کارفرما باید این هزینه‌ها را پرداخت کند.
- زمان تحویل محل کار نباید بیش از ۳۰ روز از تاریخ امضای قرارداد پیمان تاخیر داشته باشد.
- اجرای کار در شب در شرایطی مجاز است که به دلیل تاخیرهای پیمانکار، انجام کار در زمان مقرر ممکن نباشد. در این صورت، با تایید مهندس مشاور و توافق کارفرما، بخشی از کار در شب انجام میشود، بدون این که پیمانکار حق دریافت هزینه اضافی را داشته باشد.
- وقتی مهندس مشاور متوجه میشود که پیشرفت کار پیمانکار به اندازه کافی نیست که در مدت زمان تعیین‌شده تکمیل شود، می‌تواند با تأیید کارفرما، به پیمانکار دستور دهد که بخشی از کار را در شب انجام دهد. در این صورت، پیمانکار باید این دستور را اجرا کند و حق ادعا یا مطالبه هیچگونه خسارت یا هزینه اضافی را ندارد.
وظایف پیمانکار چیست؟
وظایف پیمانکار به نوع قرارداد و نوع فعالیتی که مسئولیت اجرای آن را بر عهده دارد، بستگی دارد. با این حال، برخی از وظایف کلی پیمانکاران در پروژه‌های مختلف عبارت است از:
- دریافت و تفسیر مشخصات کار از کارفرما
- برنامه‌ریزی برای مدیریت پروژه
- استخدام نیروی مورد نیاز برای تیم و مدیریت آن‌ها
- تامین منابع مورد نیاز برای انجام پروژه
- نظارت بر پیشرفت پروژه و اطمینان یافتن از انجام کار مطابق با توافق‌های مندرج در متن قرارداد پیمانکاری
- تحویل به موقع پروژه با بودجه تعیین شده به صورت کامل و با کیفیت
انواع قراردادهای پیمانکاری
همانطور که گفته شد، مسئولیت‌های قراردادی پیمانکار با توجه به نوع قرارداد می‌تواند تا حدودی با هم متفاوت باشد. به همین جهت توجه به نوع مهم است. برخی از مهمترین انواع قراردادهای پیمانکاری عبارتند از:
- پیمانکار عمومی: مسئول اجرای کل پروژه بر اساس قرارداد و مشخصات کار است.
- پیمانکار جزء: مشارکت در اجرای بخشی از پروژه با تخصص خاص، در هماهنگی با پیمانکار عمومی.
- پیمانکار Turn-Key: مسئولیت طراحی و اجرای کامل پروژه به عنوان یک پکیج واحد را بر عهده دارد.
- پیمانکار EPC: مسئولیت طراحی، تأمین و اجرای پروژه را بر عهده دارد، با استفاده از تیم متخصص و تجربه در اجرای پروژه‌های بزرگ و پیچیده.
